Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
Бийик кӱӱн-тап сыйлаган Москва
14.04.2023
Орооныстыҥ јака јерлеринде јаткан кажы ла кижи тӧс калага барарга, оны бойыныҥ кӧзиле кӧрӧргӧ амадайт. Сугаш јурттыҥ орто ӱредӱлӱ школыныҥ ӱренчиктериниҥ бу амадузын Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председатели Артур Кохоев бӱдӱрген.
Кочкор айда Сугаш јурттыҥ школында спикерле солун туштажу ӧткӧн эди. Артур Кохоев школдыҥ кандый ла керек-јарактарында эрчимдӱ туружып турган ла јакшы ӱредӱлӱ балдарла туштажып, эрмек-куучын ӧткӱрген. Анайда ок ол эҥ ле эрчимдӱ ӱренчиктерди Москвага јол-јорукка барып келзин деп акчала болужар кӱӱнин айткан. Анайып, Алтынай Кошева, Настя Мызаева, Карина Олчонова, Лилия Мекечина, Аржана Садоева ла Роза Мельтекова ӱредӱчизи Марина Анатольевна Самаевага баштадып, јол-јорукка атангандар.
Кызычактар анда тӧрт кӱн болгон. Бу кыска ӧйдиҥ туркунына Москва олорды бойыныҥ јаан кемиле, тӱӱкилик ле эмдиги ӧйдиҥ архитектуразыла, јаражыла олјологон. Балдар муҥдар тоолу јылышкан кӧлӱктерди, кыймыраган улусты кӧрӱп, орустап айтса, мегаполистиҥ толкузына алдырган.
«Калада чактар ӧткӧн тӱӱкилик кереестер ле јаҥы тудулган кандый ла бӱдӱмдӱ туралар кайкаткан. Москваныҥ ичиле базып јӱргеҥде, тӱӱкиниҥ бичигине кире бергендийиҥ. Мында улу ла учурлу керек-јарактар болуп турганын оҥдоп, коркушту ӧкпӧӧргӧм» – деп, Настя Мызаева бойыныҥ кӱӱн-санаазыла ӱлешти.
Балдар Кызыл тепсеҥде, ВДНХ-да, океанариумда, ойын-сооттыҥ «Амадулар ортолыгы» деп паркында, тӧс калабыстыҥ тӱӱкилик, архитектуралык ла оноҥ до ӧскӧ кайкамчылу јерлеринде болдылар.
«Москва кӧп тоолу театрларыла, музейлериле кажы ла кижиниҥ культуралык ӧзӱмине болужат. Бис јарлу, јайалталу јерлежис Амаду Мамадаковтыҥ кычыртузыла оныҥ иштеп турган «Et Cetera» деп театрына барып јӱрдис. Режиссер Владимир Панковтыҥ тургускан «Мандат» деп спектакльды сӱреен сонуркап кӧрдис. Биске анчада ла джаз угарга солун болгон. Балдарыстыҥ кӱӱнин кӧдӱрген Амаду Васильевичке јаан быйан!» – деп, Марина Самаева айтты.
«ВДНХ-га барала, Европада эҥ јаан, бийиги 140 метр «Москваныҥ кӱни» деп ајыктап кӧрӧр кӧлӧсӧгӧ отурганыс. Бийиктеҥ каланы алаканыҥда чылап кӧрдис. Јаан тураларды ӱстинеҥ тӧмӧн кӧрзӧҥ, оогош турачактардый. Талайлык биологияныҥ ла океанографияныҥ «Москвариум» деп тӧс јеринде база болдыс. Мында кандый балыктар јок деер.
Кижиниҥ санаазына да кирбес! 600-теҥ ажыра бӱдӱм балыктар. Олорды шилдеҥ эдилген туннельдиҥ ичиле базып кӧрӧриҥ. Бойым талайдыҥ тӱбиле, сууда тынар аргалу базып јӱргендийим» – деп, Алтынай Кошева кӧӧрӧп куучындады.
Калганчы кӱнде кызычактар чӧрчӧк јериндегидий «Амадулар ортолыгы» деп паркта болдылар. «Бу ортолыктыҥ ичинде 38 аттракцион ло јӱзӱн-јӱӱр ойын-соот, кафе, ресторандар бар эмтир. Ажанарын да ундып, јабылар ӧйи јеткенче ле чыҥырыжып, каткырып, кезик јерде чочыйла ыйлап, бастыра бар-јок кӱӱн-табысты чыгара ойнодыс. «Молот», «Дракуланыҥ кыбы», «Кӱскӱлӱ лабиринт», «Кобра» деп аттракциондор сӱреен јараган. Ары билемле кожо барып келер кӱӱним бар» – деп, Карина Олчонова ӧкпӧӧрип куучындады.
Настя Мызаева МГИМО-ныҥ јаан туразын кӧрӧлӧ, кыйалта јогынаҥ анда ӱренер кӱӱнин айткан.
Баштапкы катап орооныстыҥ тӧс калазына јӱрген јол-јоругын олор качан да ундыбай, јӱрегинде алып јӱрер.
Олор Москвага барып келерге болушкан Артур Павлович Кохоевке, анайда ок аэропортто уткуган, каланыҥ ичиле јол баштаган, оныла таныштырган јерлештериске јерге батпас быйанын айттылар.
Виктория БАДАКИНА
ТОП
«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар
Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы
«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»
Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым