Ӧмӧлӱ ижис — јонго тузалу…

21.04.2023

Оҥдой аймакта Караколдогы јурт јеезениҥ јааны Каска Донскоевич Маиковты эл-јон айткан сӧзине турар ченемелдӱ башкараачы ла ээлемчи ишчи деп јакшы билер.

Ол јурт администрацияда ӧмӧ-јӧмӧ иштеп јаткан улусла кожо мында јуртап јаткан эл-јонныҥ јадын-јӱрӱми јеткил-бӱткӱл, чыҥдый, онойдо ок муниципал тӧзӧлмӧ ӧзӱмдӱ, аргалу-чакту болзын деп амадула иштеп јат. Јурттыҥ јааныныҥ кӱннеҥ кӱнге ак-чек ле турумкай бӱдӱрип јаткан ижи каруулу да, кӱч те. Мында кажы ла кӱн аайы-бажына чыгатан сурактар кӧп…

Каска Маиков Оҥдой аймактыҥ телекейде текши јарлу Бичиктӱ-Боом деп су-алтай јуртында јаан ла нак биледе чыккан.

— Бистиҥ ада-энебис теп ле тегин улус, јажына ла колхозто иштеген, мал-аштыҥ кийнинеҥ баскан. Олор кажыбыс ла бийик ӱредӱ алып, албатызына тузалу улус болуп јӱрзин деп, амыры јогынаҥ иштеген. Бис ончобыс, јети бала, ӱренип, јӱрӱмде талдап алган ижисти тапканыс. Бистиҥ ортобыста ӱредӱчи де, инженерлер де, юрист те, строитель де, врач та, садуныҥ ишчизи де, экономист те бар — деп куучындады.

Ол Караколдыҥ орто школын, кийнинде Барнаулдагы јуртээлемдик институтты божоткон. Башка-башка иштерде, ол тоодо ичбойындагы керектер аайынча органдарда иштеерге келишкен.

Јурт јеезениҥ јааны болуп бежинчи јыл иштеп јат. Бу ӧйдиҥ туркунына Караколдогы јурт јеезениҥ администрациязы Каска Донскоевичке экинчи айлы болуп калды — мында јиит ле эрчимдӱ јаан ӧмӧликтиҥ ижи кандый ла ӧйдӧ токтоду јогынаҥ ӧдӧт. Јурт администрацияда башка-башка ууламјыларла јирмедеҥ ажыра кижи иштеп јат.

— Эл-јонло иш кӧнӱ, тӧзӧмӧлдӱ ле турулталу ӧдӧт. Бис јербойыныҥ сурактарына ајаруны ӧйинде, ол ло тарый эдедис. Бӱдӱрип јаткан ижисти јурттыҥ улузы баалап, быйанын айдадылар. Онойдо ок СМИ-лер, интернет-ресурстар јаантайын кӧргӱзет, бичийт.

Јербойында, онойдо ок аймак кеминде культураныҥ, спорттыҥ јӱзӱн-башка кӧдӱриҥилерин улай ла бийик кеминде ӧткӱредис. Бистиҥ ӧмӧлик кандый да керекте, кӧдӱриҥиде, темдектезе, семинар эмезе эл-јонныҥ сходы, байрамдар эмезе спорттыҥ маргаандары болзын, ончозы ӧмӧ-јӧмӧ, эрчимдӱ туружат. Администрацияныҥ ишчилери, онойдо ок ӧскӧ дӧ учреждениелердиҥ, темдектезе, библиотеканыҥ, Культура байзыҥныҥ, МФЦ-ныҥ эмезе ветслужбаныҥ ишчилери кӱӱнзеп, јилбиркеп туружадылар — деп, јурт јеезениҥ башкараачызы аҥылап темдектеди.

Јурт јеезеде туура салбай, аайына чыгатан сурактар бар ла. Башкараачыныҥ айтканыла, Каракол ло Короты јурттарда курч сурактардыҥ бирӱзи — јиит ӱйени ӱредерине ле тазыктырарына керектӱ материально-технический тӧзӧлгӧ јанынаҥ сурак. Мында спортивный залдыҥ ээжилери аайынча технический јанынаҥ белетелген ле јепселген бир де комплекс јок болгоны карамду. Эл-јонго, ол тоодо ӱренчиктерге ле спортчыларга эптештире белетелген јерлерде тазыктырынарга келижет. Улуста спортло тазыктырынар кӱӱн-тап бар, је керектӱ айалга јок. Јурттыҥ јааны јӧмӧлтӧ-болуш келер, айалга јакшы јаны јаар кубулар деп иженет.

— Онойдо ок Караколдо М. Д. Сам-таровтыҥ адыла адалган стадионныҥ айалгазы база коомой. Стадион эмдиги ӧйдиҥ некелтелерине келижип турган стадион болгон болзо, спорттыҥ аймак, керек дезе республикан кеминде маргаандарын ӧткӱрерге јараар эди. Коштой турган јурттарда ончозында туружар арга болор ине. Нениҥ учун дезе бистиҥ јурт Оҥдой аймакта Чуйдыҥ јолыныҥ кырыла барган јаан јурт болуп јат — деп, Каска Маиков айтты.

Муниципал тӧзӧлмӧниҥ јааны болоры каруулу керек — јуртты башкарары каруулу ла кӱндӱлӱ, је ол ок ӧйдӧ јилбилӱ иш. Каска Донскоевичке једимдӱ иштеерге јаан јӧмӧлтӧ-болужын башкарып турган ӧмӧлиги јетирет.

— Мен амадубыс, јилбӱбис бирлик улусла иштеп јадым. Мен јаҥыскан эмезим — олор мениле кожо. Бис ийде-кӱчисти бириктирип, текши тилди таап, ишти билгир тӧзӧп, јурт јеезениҥ јонјӱрӱм-экономикалык ӧзӱминиҥ сурактарын једимдӱ чечерине бӱдедим. Ачык-јарык эрмек-куучынды ӧткӱрип билери ле угары — једимдӱ иштиҥ шылтузында болор — деп, јурттыҥ јааны чокумдады. — Иш бойы меге јарайт. Јурт јеезениҥ солунып-кубулып јатканын, кандый бир сурактыҥ аайы-бажына чыгып чечилгенин кӧрӧргӧ јарамыкту. Чын, аайына чыккалак сурактар кӧп. Ол кажы ла ээлемде бар ине. Је бис алдыста тургузылган амадуларды ӧйинде бӱдӱрерге чырмайарыс. Ичкери једимниҥ јолыла барганыс ла барадыс.

Каска Маиков јурт јеезениҥ администрациязын јӧмӧгӧн, болушкан ончо улуска быйанын айдып, мынаҥ да ары организациялардыҥ башкараачыларыла, аргачыларла, эл-јонло ӧмӧ-јӧмӧ иш улаларына иженет.

— Бой-бойысты ла ајарулу уксас, јӱрӱмде эҥ јаан амадуларды бӱдӱрерге арга-чыдалыс, ченемелис, турумкайыс једер деп иженедим.
Кару ла кӱндӱлӱ коллегалар! Слерди Јербойында бойы башкарынарыныҥ кӱниле уткуп турум. Кажыгарга ла бек су-кадык, биледе амыр-энчӱ јадын-јӱрӱм, Алтай Республиканыҥ эл-јонына јарамыкту ла јеҥил эмес ижисте јаан једимдер кӱӱнзейдим! — деп, куучын-эрмектиҥ учкары јурт јеезениҥ јааны айтты.

Светлана Костина,
«Звезда Алтая»

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина