Кажы ла једим јилбӱдеҥ башталат

18.09.2023

Албатылар ортодогы #Бискожо (#МыВместе) деген јарлу сыйдыҥ тергеелик бӧлӱгинде Алтай Республикадаҥ јонјӱрӱмдик 10 ӱлекер јеҥӱчил болуп чыккан. Олордыҥ сегизи јарымфиналга ӧдӧ берген! Сый берилип турган ӧйдиҥ туркунына тергеебистеҥ јарымфиналга ӧткӧндӧрдиҥ тоозы быјыл эҥ кӧп болды.

Бӱгӱн бис кычыраачыларыска Ренат Тандыяновтыҥ балдарга учурлалган PuzzleCode деген солун ӱлекери керегинде элбеде куучындаар деп шӱӱдибис.

Ӱлекердиҥ авторы Ренат бойы Кӧксуу-Оозы аймактыҥ Суузар јуртында чыккан-ӧскӧн. 2003 јылдаҥ ала јерлежис орооныстыҥ тӧс калазы Москвада јадып иштейт.

Балдарга ууламјылалган бу ӱлекер ӧскӱс арткан балдарга, кӧп балдарлу ла арга-чагы кирелӱ билелердиҥ болчомдорына цифралык јайаандык ла программирование аайынча PuzzleCode школдо урокторго акча тӧлӧбӧй јӱрер арга берет. «Бис балдарга јетирӱлик технологиялар бӧлӱкте келер ӧйдӧги ижин талдап аларга керектӱ билгир ле ченемел аларына теҥ-тай аргалар берерге албаданадыс» – деп, Ренат айдат.

IT бӧлӱк эмди де, келер де ӧйдӧ керектӱ ле учурлу болор учун, ӱлекер јарамыкту ла јаан аргалар берет. Келер ӧйдӧ ончозы бу технологиялардаҥ камаанду болор.

Компьютерлер кажы ла баланыҥ јӱрӱминиҥ бӧлӱги болуп барат. Компьютердиҥ кодын кычырып ла оҥдоп билери кӱннеҥ кӱнге там ла керектӱ болуп, программирование дезе аҥылу билгирдеҥ ончозы билетенине кӧчӱп јат.

«Бир курстыҥ баазы 80 муҥ салковой кире, ондо 64 урок. Бу программа аайынча бала бойына керектӱ, јилбилӱ кандый ла курсты талдап, бистиҥ школдо акча тӧлӧбӧзинеҥ, арткан балдарла теҥ-тай ӱренер аргалу» — деп чокумдалат.

2024 јылда ӱлекердиҥ ӧзӱмине учурлу бир канча керек-јарактар ӧткӱрери темдектелет. Бу амадуга једерге эмди тургуза АР-дыҥ билимниҥ ле ӱредӱликтиҥ министерствозыла (баштапкы ордынчызы Екатерина Чандыева) иш ӧткӱрилет. Онойдо ок ӱлекердиҥ ишчилери аймактар кеминде курч сурактарды јакшы билер јонјӱрӱмдик корулаштыҥ ишчилериле бек колбуда иштеер амадулу. Ӧрӧ айдылган керек-јарактардыҥ тоозында — школдыҥ эҥ артык ӱренчиктерин амыраар базага апарып соотодоры.

Баланаҥ кандый јайалталу программист боло берерин ол бойы да билбей, сеспей јӱрер аргалу. Кажы ла једим јилбӱдеҥ башталат! Ӱлекердиҥ авторы јаан калаларда ла тууразында тергеелерде технологиялардыҥ ӧзӱминиҥ ле керектӱ билгирлер алар аргалардыҥ башкаланганын биле тура, бу ӱлекерди элдеҥ озо Алтай Республиканыҥ јеринде бӱдӱрер.

Ӱлекер једимдӱ болзын деп кӱӱнзейли!

Эмина Кудачина

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир