Статьи

Статьи

«Кан-Оозы jаан аймак та…»

Михаил ТАРПАКОВ Ороон, ол тоодо бистиҥ де «Алтайдыҥ Чолмоны» тӧрӧл газедис, косколоҥду jылдарда jайрадылбай, канаттарын там тыҥыдып, ичкери ӧзӱм алынган. Ӧткӧн jӱс jылга jуук ӧйдӧги буудактарды ӧдӱп чыгарында бӱткӱл албаты, оныҥ талдама уулдары ла кыстары эрчимдӱ иштегендер. Мында ижи производстволо колбулу улустыҥ эткен-тутканы эл jӧӧжӧ болгонынаҥ улам кӧскӧ илинер, тузаланар арга-чыдал болуп jат. Журналисттиҥ бичигени,

26 апреля 2022

Кычыраачыларды сананып, иштеп ле јадыс…

Василий ТОЕНОВ Эртен тура. Каруулу качыныҥ кыбында јаҥы чыккан газетти шӱӱжетен јуунга јетире эки-ӱч ле минут арткан. Мен, дежурный болгон кижи, газетти јайа тарткан нӧкӧрлӧрим ортодо кӱӱлеген табыш, каткы там ла тыҥып турганын кӧрӱп, тӱш-санаага кирбес јастыра чыгып калганын тургуза ла сезип ийдим. «Мен чочколорымды кӱнӱҥ сайын јылу сарјула азырап јадым» – деп, та кем

26 апреля 2022

Олорды бис ундыбазыс…

Нина БЕЛЬЧЕКОВА Мен 1981 јылда «АЧ» газеттиҥ редакциязына иштеп келеримде, ондо Кан-Оозы аймактаҥ онго шыдар журналист ле ол ок кирези техишчилер иштеп туратан. Јаштарыныҥ јааныла кӧрзӧ, Михаил Карманович Качкышев (мундус сӧӧктӱ) каруулу качы болгон. Кергил сӧӧктӱ ӧрӧкӧн Иван Топинакович Тошпоков јурт ээлемниҥ бӧлӱгинде иштеген. Иван (алтай ады Јарыш) Топинакович Октябрьдыҥ Улу революциязыла јажыт – 1917

26 апреля 2022

Бий сууныҥ јарадында эмчиликке айылдап

Кандый бир јаҥы јерге, јуртка, турага, айылга барганда оныҥ јолынаҥ, эжик-чеденинеҥ, бозогозынаҥ ла ала ондо јаткан эл-јонныҥ, улустыҥ кылык-јаҥы, башкараачылардыҥ ижи иле кӧрӱнет. Јурттыҥ оодык јолдорын, эл-јонныҥ јантык-сынык чедендерин, керек дезе учурлу байрамдарга канайда белетенип турганын кӧрӱп, кӧпти билип аларга јараар… Бу учуралда Турачак аймактыҥ эмчилиги керегинде јаҥыс ла јакшы сӧстӧр айдар аргам бар. Белен

15 апреля 2022

«Бу ла јолымды талдаар эдим…»

Бӱгӱн бистиҥ бӱктиҥ айылчызы – тоомјылу ла кӧп улуска таныш, јайалталу журналист Александр Альчинович СЕЛЬБИКОВ. Быјылгы ӱлӱрген айдыҥ 10-чы кӱнинде Александр Альчиновичке 70 јаш толды. Јӱрӱмниҥ канча ажузын ажып, кӧп тоолу кечӱзин кечип келген солун айылчыны журналистикадагы бичимелдери аайынча тергее ичинде јаан јашту улус јакшы билер. Ого ӱзеери, Александр Альчинович чечен ок-јаачы, сӱрекей турумкай тазыктыраачы,

12 апреля 2022

Эрјинелӱ Эре-Чуйдыҥ эл-јонына учурлайдым

Эре ле Чуйыс – энчӱ јер, Эрјинениҥ турлусы. Эбиреде калыгыс Энчӱлеп берген алкышту. Ада ла Чуйыс – амыр јер, Аргымактыҥ турлусы. Айландыра калыгыс Амыр берер алкышту. (Алтай албатыныҥ кожоҥы) 2021 јылда «Энчилӱ Эре-Чуй јериниҥ кеп-куучындары, калыктыҥ оос куучындары» («Предания, устные народные рассказы благодатной земли Эре-Чуй») деп бичигим ак-јарыкка кепке базылып чыкты. Билим иште телеҥиттердиҥ

5 апреля 2022

Једимдерди, кӱчтерди кожо ло ӧдӧдим

Мениҥ иштеген ижим, једимдерим ле онойдо ок бу кире ӧйгӧ јетире јӱрген јӱрӱмим «Алтайдыҥ Чолмоны» газетле јуук колбуда ӧткӧн лӧ ӧдӧт. 1975 јылда Јабаганныҥ орто ӱредӱлӱ школына алтай тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи болуп иштеп келгем. Јиит болгом, ичкери јӱрӱмге јӱткӱгем. Меге ӱредӱчи болуп иштеерге јараган, класстыҥ таскадаачызы болуп, классный часта урокты «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ солундарынаҥ

29 марта 2022

Долгая дорога домой

Посвящаю светлой памяти брата Танытпаса, одного из организаторов игры «Кок-Бору» в Республике Алтай – человека, посвятившего свою жизнь процветанию конного дела в Российской Федерации. Северный Казахстан. Бескрайняя степь «Э-э, чалта, такого глупого жеребца, как у теленгита, нет, наверное, во всём свете. Который день на одном и том же месте кружит свой табун. Теперь уж скоро…

25 марта 2022

Герценниҥ туразында Муза ээленген

«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ 100 јылдыгыла колбой ӧткӧн јылдарда бистиҥ газетте кепке базылган бичимелдер ойто такып кепке базылып, «озогызын ойгортып» турарда, Максим Горькийдиҥ адыла адалган Литературный институттыҥ 70 јылдыгына учурлай 2004 јылда кепке базылган бичимелимди ойто такып эске алып ийерге санандым. Литератураныҥ, тилдиҥ, сӧстиҥ сурагы јаантайын курч турат. Бичимелде айдылганы кычыраачыларга јилбилӱ болор деп иженедим. 2003

22 марта 2022

Jол ими jылдыстар имдежи

(«Алтай» ансамбльдыҥ гастроль-jорыгы. Јетире бичилбеген тизӱ) Быјыл кӱчӱрген айда «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала јӱс јылдыгы толор деп бистиҥ кычыраачыларыс јакшы билер. Мынча кире ӧйгӧ ас эмес ӱйелер солунып, редакцияда кӧп улус иштеген, олор башка-башка јылдарда јилбилӱ ле солун јол-јорыктарда турушкан. Бӱгӱн газеттиҥ јӱс јылдыгына учурлай «Алтай» ансамбльдыҥ туй ла одус јыл мынаҥ кайра Монгол

15 марта 2022

… 8 9 10 11 12 13 14 15 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина