На алтайском

Ајаруда — тап-эриктер

Кочкор айдыҥ 20-чи кӱнинде Горно-Алтайскта эмчилер белетеер колледжтиҥ актовый залында Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республикадагы тергеелик башкартузыныҥ јааны, республиканыҥ государственный баш санитар врачы Леонид Щучиновтыҥ баштап ӧткӱргениле республикада санитар-эпидемиологиялык айалгаларды шиҥдеер иште тап-эриктерди тузаланар иш канайда ӧдӱп турганына учурлалган јуун ӧткӧн. Оныҥ ижинде АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ акча-јӧӧжӧ, каландар, экономикалык политика аайынча комитединиҥ председатели Сергей Тимошенский, јондык биригӱлердиҥ,

3 марта 2020

Јалакай, керсӱ — бистиҥ санаабыста

Шабалин аймактыҥ Ӱстиги Апшыйакту јуртында Иван Јолдошевич Майманов деп кижи јуртаган. Ол 1930 јылдыҥ кочкор айыныҥ 14-чи кӱнинде Јолдош Мамаевич ле Јаҥмырчы Курдаковна деп улустыҥ билезинде чыккан. Бистиҥ совет ороондо бу коллективизация тужыныҥ ӧйи болгон. Уулчактыҥ адазы «колхоз» деп сӧсти солун угала, балазына мындый ат берген. Ол алты балалу билениҥ Кудай берген јайалталу, тереҥ кӧгӱстӱ,

28 февраля 2020

Кижилик сӱӱжиле телекейди јарыткан

Улаган аймактыҥ тоомјылу, јаркынду, ченемелдӱ ле ады-јолы јарлу ӱредӱчизи Галина Савельевна Телекова јӱрген болзо, быјыл кочкор айдыҥ 28-чи кӱнинде ого 75 јажы толор эди. Галина Савельевна 2018 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 9-чы кӱнинде ак-јарыктаҥ јӱре берген де болзо, оныҥ ады-јолы ундылбай, бала-барказыныҥ, сыйындарыныҥ, тӧрӧӧн-туугандарыныҥ, ӱренчиктериниҥ, кӧрӱш-таныштарыныҥ, эл-јонныҥ, калыгыныҥ кӧксинде артып калган. Кижи бу јӱрӱмде бойыныҥ

28 февраля 2020

Јуучыл-талайчы улдабыс – биске јозок

Тӧрӧлин коручылдыҥ кӱнинде бистиҥ кару ла тоомјылу улдабыс — оргончы сӧӧктӱ Михаил Николаевич Тондоев чыккан кӱнин темдектеп јат. Карган адабыс, улдабыс 1949 јылда Улаган јуртта чыккан. Адазы Николай Александрович Ада-Тӧрӧл учун Улу јуудаҥ јер-алтайына эзен-амыр јанып, јол јазаачы болуп ак-чек иштеген. Энези Мария Кирилловна Госбанкта бухгалтер болгон. Бистиҥ улдабыс нак биледе балдардыҥ јааны ла эки

21 февраля 2020

Јаҥы јылдыҥ тӱнинде бичиген бир самара

Черӱчилдердиҥ самаралары… Эмдиги ӧйдӧ бу оҥдомол јоголорго јеткен, сабырт ла этсе, куучындажып ийер, чырай-бӱдӱжин кӧрӱжер, сӧслӧ дӧ эзенин јетирер јаантайын колбу бар. Је азыйда черӱге барган уулдардыҥ ада-энезине, најы-нӧкӧрлӧрине, сакыган эмезе јараткан кӧӧркийлерине бичиген самаралары, олого каруулар – солун-собур угужар, кӱӱн-санаазын чыгара айдар сок јаҥыс арга болгон. Буучай Бурмаловтыҥ черӱде јӱрӱп бичиген ӱлгерлери «Алтайдыҥ Чолмонында»

21 февраля 2020

Сӱт-кӱреҥ ӧҥдӱ кийимдӱ, кызыл береттӱ черӱчилдер

Јииттердиҥ черӱзи (Юнармия) — балдардыҥ бастырароссиялык јуучыл-патриотикалык јондык кыймыгузы. Ол 2016 јылда тӧзӧлгӧн. Оноҥ бери бу кыймыгу 600 муҥнаҥ кӧп балдарды бириктирет. Юнармияныҥ тергеелик штабтары Россияныҥ 85 субъегиниҥ кажызында ла бар. Олордыҥ јаҥжыккан кийими сӱт-кӱреҥ ӧҥдӱ, баштарында кызыл береттер. Бу кыймыгу балдарга јӱрӱмде эҥ баалу ла учурлу дегенин аайлаштырарга, тӧрӧлчи кӱӱнин, ак-чек кӧрӱмин тыҥыдып ӧскӱрерге

21 февраля 2020

Јууныҥ балдарыныҥ шыралу, је јозокту јӱрӱми

Мениҥ адам, Иван Андреевич Чуйчин, Кан-Оозы аймактыҥ Мӧндӱр-Соккон јуртында 1930 јылда чыккан. Биледе бастыра беш бала чыдаган. Адамныҥ энези кӧбӧк сӧӧктӱ Чачак, адазы иркит сӧӧктӱ Андрей деп улус болгон. Адамныҥ эҥ јаан аказы Павел (Папылка) 1941 јылда јууга барган. Экинчизи Кӱртӱк эјези, ол, 12-13 јашту кыс, бойыныҥ алдына уй саачы болуп, иштеп јӱре берген.

18 февраля 2020

Балдарыска, келер ӱйеге болуп иштегенис

Ӧткӧн јылда В. К. Плакастыҥ адыла адалган республикан гимназияга 70 јыл толгон. Бу бичимелде оныҥ директорлорыныҥ бирӱзи Любовь Даниловна Кудачинала республикан гимназияныҥ тӱӱкизи, ондо Василий Константинович Плакастыҥ учуры керегинде ӧткӧн куучынысты јарлайдыс. —Областной национальный рабфактаҥ 1949 јылда областной национальный школ тӧзӧлгӧни керегинде ончобыс билерис. Ол тушта рабфактыҥ калганчы ла ОНСШ-тыҥ баштапкы директоры Василий Дмитриевич Ильичев

18 февраля 2020

«Биледе амыр-энчӱ — биле амыр-энчӱде!»

Алтай Республиканыҥ «Су-кадыгыныҥ аргалары коомой оогош ла јаан балдардыҥ республикан реабилитационный тӧс јери» деп бюджетный учреждениезинде 2019 јылдыҥ кандык айынаҥ ала 2020 јылдыҥ сыгын айына јетире инновациялык јонјӱрӱмдик ӱлекерди бӱдӱрери ӧдӧт. «Биледе амыр-энчӱ — биле амыр-энчӱде!» деген бу ӱлекер Јӱрӱмниҥ кӱч айалгазында балдарды јӧмӧӧр фондтыҥ болужыла бӱдӱп туру. Ӱлекердиҥ тӧс амадузы — кенек балдар чыдадып

18 февраля 2020

Парламентте де, тергееде де иштер кӧп…

Јаҥы јыл башталганыла коштой ӧткӧн јылда иштиҥ турулталарын, једимдерин ле бӱтпеген сурактарын шӱӱп кӧрӧри јаҥжыккан. Государственный Думаныҥ депутады Иван Белековтыҥ тергеедеги неделеге келгениле тузаланып, туштажып, ого бир канча сурактар бердис. —Кӱндӱлӱ Иван Итулович, Слер ороонныҥ да, тӧрӧл республиканыҥ да јонјӱрӱмдик-экономикалык ла јондык-политический ӧзӱмиле колбулу јасактардыҥ ӱлекерлерин јарадарында турушканыгар… —Бистиҥ, депутаттардыҥ, ижис јӱк федерал јасактардыҥ ӱлекерлери

18 февраля 2020

… 128 129 130 131 132 133 134 135 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина