Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
На алтайском
«Алтай тилге јилбӱ бийиктейт»
Удабастаҥ ла јаҥы ӱредӱлӱ јыл башталар. Студенттер, ол тоодо баштапкы курска ӱренерге келгендер, бийик ӱредӱлӱ заведениелердиҥ эжиктерин ачар. Быјыл Горно-Алтайсктагы эл университеттиҥ алтаистика ла тюркология факультедине канча бала ӱредӱге кирген, алтай тилдиҥ айалгазы кандый ла оноҥ до ӧскӧ сурактарла бу факультеттиҥ деканы, филология билимдердиҥ кандидады Сурна САРБАШЕВАГА баштандыс. — Сурна Борисовна, алтаистиканыҥ ла тюркологияныҥ факультедине
18 августа 2023
Јаҥыс болуп јуулыжып, ойноп јыргап алалы…
Јааштарлу кӱндер тура берерде, байрамга барар ба, јок по деп эреҥис ала сокты. Је јылда бир катап болуп јаткан байрамга барып, ӱӱрелериме јолугар деп бек сананып алдым. Эртен тура јолго чыгып, тӧмӧнги аймактыҥ јымжак ар-бӱткенин кайкап, Турачак јаар ууландым. Эки сааттыҥ туркунына аймактыҥ тӧс јуртына једип ле келеристе, јааш араайынаҥ токтоп калды. Телкем јалаҥда ыштар
18 августа 2023
«Јӱгӱр, Вика, јӱгӱр!»
Алтай Республикада физкультура сӱӱчилердиҥ кӱнине учурлалган маргаандар куран айдыҥ 12-13 кӱндеринде ӧткӧн. Горно-Алтайскта «Спартак» стадиондо болгон кӧдӱриҥилӱ ачылтада физкультураныҥ ла спорттыҥ республикан комитединиҥ јааны Олег Гурин: «Бис бу маргаандарды тӧртинчи јыл улай ӧткӱрип јадыс. Оныҥ программазына спорттыҥ башка-башка бӱдӱмдери кирет. Је олордыҥ ортозынаҥ јеҥил атлетиканыҥ «ЗАБег-24» деп адалган эстафетазын аҥылап айдарга турум. Мында јӱгӱриш стадионды
18 августа 2023
Туулу Алтайла салымы тудуш јурукчы
Ӧдӱп јаткан Койон јылда Россияныҥ Јурукчылар биригӱзиниҥ турчызы Вячеслав Костинниҥ чыкканынаҥ ала 85 јылдыгы (21.08.1938 — 25.01.2014) темдектелет. Оныҥ јӱрӱмдик ле јайаандык јолы Туулу Алтайла бек колбуда ӧткӧн. Саратовтогы јураарыныҥ школын 1966 јылда божодоло, Туулу Алтайга келген. Мында областьтыҥ јайаандык јӱрӱминде эрчимдӱ туружып, каланыҥ јаан объекттерин кееркедеечи-јурукчы болуп иштеген. 1966 јылдаҥ ала 1983 јылга јетире
17 августа 2023
«Бу јорукты бис ундыбазыс!»
Јаан изӱ айдыҥ учында Сайлугемдеги эл парктыҥ Чаган-Бургазы бӧлӱгинде балдардыҥ экологиялык билим јол-јоругы ӧткӧн. Ондо эл парктыҥ најылары, Горно-Алтайсктыҥ, Майма ла Кош-Агаш аймактардыҥ экологиялык биригӱлериниҥ турчылары турушкан. «Мен мында узакка артып калар эдим…». «Јол-јоруктыҥ ончо кӱндери сӱрекей јилбилӱ болгон, јаткан јерис те, кӧргӧн тындуларыс та. Меге анчада ла боп-болчок, шулмус тарбагандар јараган». «Эҥ тыҥ јараганы
11 августа 2023
Бичик – баазы јок байлык
Ӧткӧн јылда бис, Алтай Республиканыҥ эл-јоны, Туулу Алтай автоном областьтыҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала 100 јылдыгын кӧдӱриҥилӱ айалгада темдектегенис. Орой кӱскиде республикан эки газеттиҥ – «Алтайдыҥ Чолмоныныҥ» ла «Звезда Алтаяныҥ» јӱс јылдыктары темдектелген. Юбилейлик байрамдар быјыл да улалып јат. Темдектезе, революцияныҥ кийнинде бичик-билик билбес улусты ӱредӱге, культурага таскадарын быжулаар амадула тӧзӧлгӧн педагогический техникум кӱскиде 95 јылдыгын темдектеер.
10 августа 2023
Алып-баатыр, Кезер-баатыр, Бӧкӧ…
Бӱгӱнги кӱнде бистиҥ тергееде алтай кӱрештиҥ маргаандары јогынаҥ бир де байрам ӧтпӧй јат. Чагаа байрамда, Наурызта, Масленицада, Јӱрӱк байрамда, «Алтайдыҥ тоҥмокторы» фестивальда, Јаҥар кожоҥдо болуп турган маргаандарга сӱрекей кӧп улус јуулыжат. Бу байрамдардыҥ ортозында Эл-Ойын дезе башка аҥылу јерде турат. Эл-Ойында ок-јаала, кӧдӱрге ташла, тебек тебишле, шатрала, камчы согушла, ат чабышла, эмдик ӱредишле, Кӧк-Бӧрӱле, мӧшкӧ
10 августа 2023
Чуйдыҥ јолы — јӱрӱмниҥ јолы
1922 јылдыҥ кӱӱк айыныҥ 26-чы кӱнинде РСФСР-дыҥ ЦИК-ниҥ јӧбиле Чуйдыҥ јолына эл-тергеелик чыду берилген. 100 јылдык ӧй — тӱӱкилик учурлу тоо. Ӧткӧн јылда Чуйдыҥ јолыныҥ 100 јылдыгы элбеде темдектелген. Је тӱӱкичилердиҥ айтканыла болзо, Алтай ичинде эҥ јаан бу јолдыҥ табылганы, иштегени оноҥ эрте башталган ла јолдыҥ бойыныҥ «јажаган јажы» чик јок јаан. Бодоштыра айдылган шӱӱлтелердиҥ
3 августа 2023
Бойыстыйы бойсу
Алтайыстыҥ јараш ар-бӱткени миллиондор тоолу туристтерди јилбиркедет. Мыныла колбой олордоҥ акча иштеп алатан айалгалар — турбазалар, одуланатан јерлер, ашканалар, јойу, атту, кӧлӱктӱ јоруктайтан маршруттар тӧзӧлӧт. Јербойыныҥ да улузы бу ууламјыда эрчимдӱ иштеп баштаганы сӱӱндирет. Анчада ла байа ачып алган керегин ӧскӱрип, ӧйдиҥ некелтелериле теҥ алтап турган јерлештерле јаҥыс ла оморкоор керек. Олор јербойыныҥ улузына иштеер
3 августа 2023
Эбирип келген байрамыс Эне-Алтайынаҥ алкышту
Оҥдой аймактыҥ Алтыгы Талду јурты тӧзӧлгӧнинеҥ ала 110 јылдыгына учурлалган байрамын тоолу кӱндер кайра ӧткӱрди. 1926 јылда Сибирьдеги бӱдӱреечи комитеттиҥ статбӧлӱгиниҥ ӧткӱрген тооалыжыла, тӱӱкизи калыҥ јурт 1913 јылда тӧзӧлгӧн. 1917 јылдагы революцияныҥ јаҥылгазы алтай јуртка база јеткен. Онойып, 1919 јылда мында коммуна, 1927 јылда јуртхозартель тӧзӧлип, удабай ол «Ленин Јол» колхоз деп адалып, ӧзӱмдӱ јолына
3 августа 2023
ТОП
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым
Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар
Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир
Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын
Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина