Ирбистиҥ баскан јолдорыла

27.02.2018

Россия Федерацияда ирбистиҥ тоозын чотко алар элбек кемдӱ иштер быјыл кочкор айда башталган. Jерлик ар-бӱткенниҥ кӧмзӧзиниҥ (WWF) Алтай-Саяндагы бӧлӱгиниҥ баштаҥкайыла ӧткӧн бу иштер Алтай Республиканыҥ тергеезинде учына једип келген болзо, Тува ла Бурятия республикаларда улалганча.

Кочкор айдыҥ 20-24 кӱндеринде Сайлугемдеги эл парктыҥ корулу јерлериле пресс-тур ӧткӧн. Ондо «Аргументы и факты», «Комсомольская правда» газеттердиҥ, ТАСС-тыҥ ла ӧскӧ дӧ јетирӱлик сайттардыҥ Jаан Алтайла иштеген журналисттери, АР-дыҥ СМИ-лериниҥ корреспонденттери турушкан.

Jорыкчылар Монголияныҥ гран-кыйузыныҥ јуугында, Чага-Бургузы ла Саржиматы ӧзӧктӧрдиҥ бажындагы кырларда, Тува Республиканыҥ кыйузына јууктай Кам-Тыттугем ӧзӧктӧ ирбистиҥ јӱрген јолдорында тургускан фототозуулдарды кӧргӧн. Бастыра кӧргӧн алты фототозуулдыҥ бежӱзинде ирбис бар болгоны јаан једим деп, WWF-тиҥ ле Сайлугемдеги эл парктыҥ пресс-турда турушкан ишчилери темдектейт. Фототозуулдарга анайда ок суузар, тӱлкӱ ле койон деген аҥдар, улар ла бийик кырлардыҥ ӧскӧ дӧ куштары тӱшкен болтыр. Журналисттерге бу јол-јорыкта, ыраактаҥ да јоло кушты, кочкорлорды ла јуҥмаларды кӧрӧр ырыс келишкен.

Сайлугемдеги парктыҥ ишчилери јорыкчыларга алтай јылтоолошло Чага байрамды уткыыр чӱм-јаҥды Чага-Бургузыдагы турлузында кӧргӱскен. Ондо бу ӧзӧктӧ јаткан малчылар, Белтир ле Кош-Агаш јурттардыҥ кожоҥчы-ойынчы улузы база турушкан. Тебек тебер, армакчы тартар, камчы согор, кӱрежер ле о. ӧ. маргаандарда јербойыныҥ улузыла коштой айылчылар эрчимдӱ турушкан. Журналисттерге ыраак кырларда јаткан малчы улустыҥ турлуларда јадын-јӱрӱмиле таныжары база солун болгон.

Сайлугемдеги эл парк Кош-Агаш аймактыҥ јеринде ас туштаган ла јоголордыҥ чочыдузында болгон тындуларды ла ӧзӱмдерди корыыр амадула 2010 јылда тӧзӧлгӧн. Аҥылу коруда болгон јериниҥ текши кеми 118 муҥ гектар.

Светлана КЫДЫЕВА

ТОП

Конституция Российской Федерации

Принята всенародным голосованием 12 декабря 1993 года Конституция Российской Федерации с изменениями, одобренными в ходе общероссийского голосования 1 июля 2020 года

Олег Хорохордин. Алтай Республиканыҥ бажында — бир јыл

Олег Хорохордин Алтай Республиканы туй ла бир јылдыҥ туркунына башкарып јат. Бу кыска ӧйгӧ тергееде ондор тоолу школдор, балдардыҥ садиктери, фельдшерско-акушерский пункттар, јолдор ло кӱрлер чыныкталып тудулган. Башчы келер ӧйгӧ оноҥ до кӧп иштер темдектеп алган.

«Эҥ баштапкы болуп Гуркин артар…»

«Jаҥы jурукчылар чыгар, оны (кеендик-санатты) европей кемине кӧдӱрер, jе бу jолдо эҥ баштапкы болуп Г. И. Гуркин артар…»—деп, 1907 jылда Григорий Ивановичтиҥ Томск калада ӧткӧн таҥынаҥ баштапкы кӧрӱзи керегинде Петербургтыҥ критиги М. Далькевич бичиген. Оноҥ бери чактаҥ ажыра ӧй ӧтти.