Ирбистиҥ баскан јолдорыла

27.02.2018

Россия Федерацияда ирбистиҥ тоозын чотко алар элбек кемдӱ иштер быјыл кочкор айда башталган. Jерлик ар-бӱткенниҥ кӧмзӧзиниҥ (WWF) Алтай-Саяндагы бӧлӱгиниҥ баштаҥкайыла ӧткӧн бу иштер Алтай Республиканыҥ тергеезинде учына једип келген болзо, Тува ла Бурятия республикаларда улалганча.

Кочкор айдыҥ 20-24 кӱндеринде Сайлугемдеги эл парктыҥ корулу јерлериле пресс-тур ӧткӧн. Ондо «Аргументы и факты», «Комсомольская правда» газеттердиҥ, ТАСС-тыҥ ла ӧскӧ дӧ јетирӱлик сайттардыҥ Jаан Алтайла иштеген журналисттери, АР-дыҥ СМИ-лериниҥ корреспонденттери турушкан.

Jорыкчылар Монголияныҥ гран-кыйузыныҥ јуугында, Чага-Бургузы ла Саржиматы ӧзӧктӧрдиҥ бажындагы кырларда, Тува Республиканыҥ кыйузына јууктай Кам-Тыттугем ӧзӧктӧ ирбистиҥ јӱрген јолдорында тургускан фототозуулдарды кӧргӧн. Бастыра кӧргӧн алты фототозуулдыҥ бежӱзинде ирбис бар болгоны јаан једим деп, WWF-тиҥ ле Сайлугемдеги эл парктыҥ пресс-турда турушкан ишчилери темдектейт. Фототозуулдарга анайда ок суузар, тӱлкӱ ле койон деген аҥдар, улар ла бийик кырлардыҥ ӧскӧ дӧ куштары тӱшкен болтыр. Журналисттерге бу јол-јорыкта, ыраактаҥ да јоло кушты, кочкорлорды ла јуҥмаларды кӧрӧр ырыс келишкен.

Сайлугемдеги парктыҥ ишчилери јорыкчыларга алтай јылтоолошло Чага байрамды уткыыр чӱм-јаҥды Чага-Бургузыдагы турлузында кӧргӱскен. Ондо бу ӧзӧктӧ јаткан малчылар, Белтир ле Кош-Агаш јурттардыҥ кожоҥчы-ойынчы улузы база турушкан. Тебек тебер, армакчы тартар, камчы согор, кӱрежер ле о. ӧ. маргаандарда јербойыныҥ улузыла коштой айылчылар эрчимдӱ турушкан. Журналисттерге ыраак кырларда јаткан малчы улустыҥ турлуларда јадын-јӱрӱмиле таныжары база солун болгон.

Сайлугемдеги эл парк Кош-Агаш аймактыҥ јеринде ас туштаган ла јоголордыҥ чочыдузында болгон тындуларды ла ӧзӱмдерди корыыр амадула 2010 јылда тӧзӧлгӧн. Аҥылу коруда болгон јериниҥ текши кеми 118 муҥ гектар.

Светлана КЫДЫЕВА

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым