На алтайском

Он эки јаш кирди –кижи тоозына бала кожулды!

Алтай кижи балазын јаштаҥ ала албатызыныҥ јаҥжыгуларын билип јӱрерине таскадат. Бала чыкса, ого ат адаары, базып баштаза, тужак чечери, таайы чачын кезери ле оноҥ до ӧскӧ чӱм-јаҥдар ӧткӱрилгенин кӧрӱп, балада «мен алтай кижи» деп сезим араайынаҥ ойгонып баштайт. Калада 7-чи таҥмалу школ шак мындый ууламјыла эрчимдӱ иштейт. Јаҥар айдыҥ баштапкы кӱндериниҥ бирӱзинде он эки јажы

12 декабря 2024

Кӱзендердиҥ тӱӱкизине тайанган јеҥӱ

Кӱчӱрген айдыҥ 16-чы кӱнинде Москва башка-башка укту калыктарды катап ла бойына кычырган. Бу тушта Тӱндӱктиҥ, Сибирьдиҥ ле Ыраак Кӱнчыгыштыҥ ас тоолу ӧс калыктарыныҥ тилдерине учурлалган текшироссиялык билим-практикалык конференцияда тӧртӧннӧҥ ажыра туружаачы тӧрӧл тилиле колбулу курч сурактарды ла оныҥ ӧзӱмин, учурын шӱӱшкен. Конференцияныҥ ижиле јилбиркеп, туружарга кӱӱнзеген улуска ВКонтакте соцсеть ажыра чике колбуга чыгары јарадылган. Анайып,

29 ноября 2024

Кӱнге эркелеткен Дагестан талада…

Бистиҥ тергееде кӱӱнзеген улусты тӱндӱк базыттыҥ техниказына ӱредер керектиҥ башталганынаҥ ла базыткырлардыҥ «Легкие шаги—Јеҥил базыт» клубыныҥ тӧзӧлгӧнинеҥ бери бежинчи јыл барып јат. Тӱндӱк базыт кыймыгуныҥ бажында ол тушта РФ-тыҥ Тӱндӱк базытла федерациязыныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ јааны, тазыктыраачы-инструктор, тургуза ӧйдӧ гид-экскурсовод Наталья Николаевна Кушерова турат. Базыткырлар бу ӧйдиҥ туркунына јаҥыс ла тӧрӧл Алтайыныҥ орыктарыла, кырларыла кӧп јоруктаган

25 ноября 2024

«Кичӱ императорлордыҥ» орооны

Газедистиҥ кычыраачыларын Китайда јадып турган јерлежис Александр ТРИЯНОВЛО ӧткӱрген эрмек-куучынысла таныштырарын улалтадыс. — Александр, бӱгӱнги куучыныс јашӧскӱримге учурлалган «Јылдыстык» газетте јарлалар. Оныҥ учун темазы да јашӧскӱримге келишкедий болзо, талдама болор эди. — Је сананып кӧрӧктӧр. Айса болзо, Китайда эл-јоныныҥ тоозын кирелендирерге ӧткӱрген политика, оныҥ турулталары керегинде куучындап берерим. — «Бир биле — бир бала» деген демографический

22 ноября 2024

Ӱренер ле ӧзӧр – тӧс ижис

Кӱчӱрген айдыҥ 12-чи кӱнинде јарлу политик Ю. В. Антарадоновтыҥ чыкканынаҥ ала 75 јылдыгы толды. Бӱгӱн бис 15 јыл мынаҥ кайра Юрий Васильевичле ӧткӧн эрмек-куучынды јарлайдыс. 22 jаштуда Горно-Алтайский облисполкомныҥ мелиорация бӧлӱгиниҥ баш инженери. 24 jаштуда комсомолдыҥ Улагандагы райкомыныҥ 1-кы качызы. 34 jаштуда КПСС-тыҥ Турачак аймактагы райкомыныҥ 1-кы качызы. 40 jаштуда партияныҥ Горно-Алтайский обкомыныҥ качызы. Оноҥ

18 ноября 2024

Јӧмӧлтӧ-болуш јетирери албатыбыстыҥ канында

Кӱчӱрген айдыҥ 8-чи кӱнинде Горно-Алтайскта «Текшироссиялык Албаты фронт» организацияныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ офисинде «Јакшыныҥ јуучылдары» группаныҥ башкараачылары Владимир ле Татьяна Свиридовтор аҥылу јуучыл операцияныҥ туружаачыларына эрчимдӱ јӧмӧлтӧ-болуш јетирип турган улуска кайралдар табыштырган. Алтай Республикада волонтерлордыҥ башка-башка организациялары бар, ол тоодо јаан да, оогош то. Анайда ок бу ууламјыда иштеп турган таҥынаҥ группалар бар. Олордыҥ бастыразы ла

15 ноября 2024

ЭТТЕҤ ТУШЕНКА БЕЛЕТЕЙЛИ

Удабас ла сооктор башталып, јурттарда кышка согум согор иш болор. Айдарда, эттеҥ амтанду ла солун курсак белетеерге јараар, темдектезе, тушенка. Тушенканы белетеери тыҥ ла чӱмдӱ эмес, јаҥыс ла узак кайнадар керек. Оны башка-башка эп-аргала белетеп јадылар. КАСТРЮЛЯДА Мында эҥ ле учурлузы — јытанбаган, јакшы эт болзын. Тоҥырбаган болзо, оноҥ артык. Керек болор: • уйдыҥ 5

18 октября 2024

«Кыдат кухня — ол алхимия…»

Газедистиҥ 35-чи номеринде Китайда јадып турган јерлежис Александр ТРИЯНОВЛО ӧткӧн эрмек-куучынды јарлаганыс. Ол тушта бис оныла бир тизӱ бичимелдер белетеерис деп јӧптӧшкӧнис… — Александр, бӱгӱнги эрмек-куучыныс кыдат кухня керегинде болзын. — Јараар, кыдат кухня да керегинде куучындабай. Мынаҥ озо школ ло ӧйинде Китайла коркышту јилбиркеп баштагам деп айткан эдим. Китайдыҥ аҥылузы неде дезе, бир јанынаҥ

18 октября 2024

Јылдар соҥында база ла кӱреште

Ӱлӱрген айдыҥ 6-чы кӱнинде тергеебисте ады јарлу политикалык ишчи, спортчы, Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы Юрий Михайлович ЯРГАКОВКО алтан јажы толгон. Бӱгӱнги бичимелистиҥ геройы Улаган аймактыҥ Балыкчы јуртында чыккан. Адазы саал сӧӧктӱ Михаил Севастьянович Яргаков, энези тӧӧлӧс сӧӧктӱ Мария Севастьяновна Петпенекова деген улус болгон. Биледе Юрий Михайловичле кожо сегис бала чыдаган. Энези балдары јаш ла тужында

11 октября 2024

Јайаандыкта јайым учуш…

Кычыраачыларысты Алексей Кермолтановтыҥ јайаандыгыла эки јыл кайра таныштырган эдис. Оныҥ кожоҥдоры кӧп улустыҥ јӱректерине тийип, сыстаткан, сӱӱндирген… Бӱгӱн јиит кожоҥчы биске катап айылдап келди. Алексей Улу-Каан алтайдыҥ база бир ады јарлу јайалталарыныҥ бирӱзи. Ол кайда ла јӱргенде, чураназы кожо. — Алексей, сениҥ јаҥы кожоҥдорыҥды соцсетьтерде энчикпей сакыйдыс. Тургуза ӧйдӧ кайда иштеп-јолдоп јӱредиҥ? — Мен тургуза

7 октября 2024

1 2 3 4 5 6 7 8 …

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир