На алтайском

Тилин билген кижи јаантайын тоомјыда

Алтай тилдиҥ сурагы калганчы јылдарда курч сурактардыҥ бирӱзи болуп калды. Кӧрӱп ле ийзеес, балдарыс алтай тилиле куучындашпай барган. Су-алтай јурттарда су-алтай билениҥ балдары орустайт. Ада-энелер, карганактары балдарыла албаданып туруп орустажа берди. Каланыҥ сок јаҥыс алтай школында алтай балдардыҥ кӧби тӧрӧл тилин «начинающий» группада ӱренет. Качан бис јастыра бурып ийдис? Нениҥ учун мындый чочыдулу айалга тӧзӧлӧ

6 июня 2023

Эҥ кӱчтӱлердиҥ, шулмустардыҥ ла јалтанбастардыҥ маргаандары

«Кӧк-Бӧрӱ» ойынды ойноор командалар да, оныла јилбиркеген кӧрӧӧчилер де јылдаҥ јылга кӧптӧйт. Тургуза ӧйдӧ Улаган, Шабалин, Оҥдой аймактардыҥ командалары Кӧк-Бӧрӱниҥ устары болуп, бойлорыныҥ јараш, сӱрлӱ ойыныла кӧрӧӧчилердиҥ кӱӱн-санаазын олјологон. Быјыл Экинурдыҥ јииттери Кӧк-Бӧрӱле бойлорыныҥ командазын тӧзӧгӧн. Олор озо ло баштап јурттыҥ эл-јонына ватсаптагы «Экинур» деп группа ажыра «кӧк-бӧрӱниҥ командазын тӧзӧӧргӧ турубыс, кем кандый болуш эдер

2 июня 2023

«Кан-Кередениҥ» јиит туружаачызы

Кӧк-Бӧрӱ — тӱрк калыктардыҥ јарлу ойын-маргааны. Туулу Алтай тӱрк албатылардыҥ кабайы болордо, бу бӱдӱм бистиҥ тергееде база ӧзӱм алынган. Баштап ла «Кӧк-Бӧрӱ» ойынды Оҥдой аймакта Аргымайдыҥ маҥына ла Турачак аймакта болгон Эл-Ойында кӧргӱзӱлӱ программаларга кийдиргендер. Бӱгӱн ол сӱрекей элбеп, јарлу болуп калды. Бу маргаандардаҥ бис аргымак малдыҥ чыдамкайын, сӱрлӱзин, санаалузын; алтай уулдардыҥ эпчилин, сӱмелӱзин, турумкайын

2 июня 2023

Jебрен маньчжур тилдиҥ jарлу кöчӱреечизи ле шиҥжӱчизи

Билимниҥ телекейинде бойыныҥ jаан изин артыргыскан улустыҥ тоозында бистиҥ jерлежис, jарлу алтай билимчи мундус сööктӱ Людмила Васильевна ТЮРЮМИНА (Ешева). Людмила Васильевна Тюрюмина jебрен маньчжур тилдиҥ шиҥжӱчизи ле байлык ченемелдӱ кöчӱреечи болгон. Бистиҥ ороондо бу jебрен тилдиҥ кöчӱреечилери jокко jуук. Уралдаҥ ала Сибирьди ле Ыраак Кӱнчыгышты текши алганда, Людмила Васильевна jаҥыскан мындый билимчи-кöчӱреечи болгон. Маньчжурлар –

2 июня 2023

Школыстыҥ тӱӱкилик јолы

Jӱзӱн öзöктиҥ балдарын Jууп ӱреткен ӱредӱчилерис, Кöп сууларды бириктирген Кöл бодолду школыс. Албатыныҥ jӱрӱминде 30-чы jылдар, байла, эҥ ле ундылбас jылдар болуп тӱӱкиде арткан. Ол jылдар jаҥыс та кызалаҥду ла шыралу öйлöр эмес, је улустыҥ jадын-jӱрӱмине jаҥыртулардыҥ толкузы jайылган öйлöр. Jаҥыдаҥ jурт ээлем, школдор тöзöлгӧн, эҥ баштапкы кӧлӱктер келген. Совет jаҥ тӧзӧлип, олордыҥ öзӱми

26 мая 2023

«Ороонныҥ јуунты командазына кирип, атту-чуулу чаначыларла тазыктырынып кӧрӧр сӱрекей бийик кӱӱн бар»

Чанала спорттыҥ специалисттери бу кышта Алтай Республиканыҥ 20 јашту чаначызы Арина Кусургашевага јаан ајару эткендер. Бу кыс Россияныҥ Кубогыныҥ этаптарында туружып, коньковый бӱдӱмде топ-15 деп ададып турган чаначылардыҥ тоозына кирген. Анайда ок Тюменьде јииттер ортодо болгон Россияныҥ первенствозында ол ло коньковый бӱдӱмде кӱлер медаль ойноп алган. Оныҥ тазыктыраачызы Юрий Гуляев Арина чанага јӱк ле 3,5

23 мая 2023

Айса болзо, таныыр улус табылар?

Бу самараны газетке Горно-Алтайскта јуртаган Валентина Васильевна Модорова ийген. «Кӱндӱлӱ јерлештер! «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ кычыраачы-ларынаҥ, айса болзо, бу фотолордо улусты таныыр кижи табылар. Ортозында ак чамчалу эр кижи – бистиҥ тӧрӧӧнис Судур Алтайчинович Меркитов. Ол Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда туружып, нерези ле јалтанбазы учун кӧп кайралдарлу јанган. Јууныҥ кийниндеги јылдарда Оҥдой ло Кӧксуу-Оозы аймактарда јаҥныҥ

16 мая 2023

Алаҥзы, је бӱт!

Бу јуукта «Звезда Алтая» газеттиҥ редакциязына сӱреен солун айылчы келген — ол Россияныҥ Геройы, космонавт-испытатель, Кӧк айаска (космоско) учкан 526-чы ла СССР-дыҥ ла Россияныҥ 113-чи кижизи Сергей РЕВИН. Ол 2012 јылда бортинженер болуп «Союз ТМА-04М» деп транспорт керепле, командири Геннадий Падалкала, база бир бортинженер американ астронавт Джозеф Акабала кожо Кӧк айаска јетире учкылаган. Калыктар ортодогы космический станцияда (МКС) кӱӱк

12 мая 2023

Алтайдыҥ кайчылары – Улу јууныҥ туружаачылары

«Алтайдыҥ Чолмоны» эл газеттиҥ кычыраачыларын Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда турушкан јерлеш кайчыларыс керегинде бичимелле таныштырадыс. Ол ыраак ла кату јылдарга, Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу керегинде сурак-темага јилбӱ јылдаҥ јылга јаанап, тыҥыйт. Нениҥ учун дезе бӱгӱнги јиит ӱйе совет јуучылдардыҥ јалтанбазын, ат-нерелӱ керектерин баалап, оморкоп ӧзӧт. Кайчы-фронтовиктер атту-чуулу улустыҥ база бир таҥынаҥ ӱйези болуп јат. Олор

5 мая 2023

Алтайын кӧдӱрген «Јаҥылга»

Кандык айдыҥ 14-15-чи кӱндеринде Улан-Удэ калада Сибирьдиҥ ле Ыраак Кӱнчыгыштыҥ јайаандык ӧмӧликтериниҥ Бастрырароссиялык фестиваль-конкурсы ӧткӧн. Шабалин аймактыҥ «Јаҥылга» деген «албатылык» фольклорный ансамбли туружып конкурстыҥ лауреады болуп, чыккан. Јеҥӱчилдердиҥ эрчимдӱ ле турулталу јол-јоругына учурлалган пресс-конференция кандык айдыҥ 21-чи кӱнинде М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотекада ӧтти. Пресс-конференция ансамбльдыҥ «Алтай эрлер» деп кӱӱлик композициязыла ачылды. Ӧткӧн

28 апреля 2023

1 2 3 4 5 6 7 8 …

ТОП

Положение о конкурсе стихов собственного сочинения, посвященном 20-летию молодежного приложения «Јылдыстык» газеты «Алтайдыҥ Чолмоны», «Јайым толкулар» («Вольные волны»)

УТВЕРЖДАЮ Приказом главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдын Чолмоны» от 12.01.2023 №6 __________ Триянова С.В. Положение о конкурсе стихов собственного сочинения, посвященном 20-летию молодежного приложения «Јылдыстык» газеты «Алтайдыҥ Чолмоны», «Јайым толкулар» («Вольные волны») Общие положения Положение определяет условия, основы организации и порядок проведения конкурса, посвященного 20-летию приложения «Јылдыстык» республиканской массовой газеты «Алтайдыҥ Чолмоны».

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина