Статьи

Статьи

Ӱйелер ээчиде ӱйелер келгилеп, Ӱзӱлбей, тӱгенбей јӱрӱмис улалар

Бистиҥ адабыс Чекурашев Барзыҥ Бочиевич 1928 јылдыҥ ӱлӱрген айында Кайырлык бажында чыккан. Адазы кара тодош сӧӧктӱ Чекурашев Бочыйдыҥ ла энези кӧгӧл майман сӧӧктӱ Майманова Чычаҥныҥ билезинде ӱч уул ла эки кыс болгон. Олордыҥ билези 1925 јылда Теректӱниҥ сынын ажып, Кӧксуу-Оозы аймактаҥ Кайырлык бажына келген. Бу «улу кӧчӱштиҥ» шылтагы – граждан јуу тушта Оймондо болгон керектер

27 марта 2025

Јӱрӱми – бӱткӱл тӱӱки

Бу улус эрмек-куучыныла да, кылык-јаҥыла да, чырай-кебериле де – башка улус. Олор Алтайыстыҥ аркаларында эмди де каа-јаа туштап турган кызыл тыттардый. Јууныҥ-чактыҥ ӧйин кӧргӧн, бала-барказын азырап, кызыл колыныҥ кӱчиле ороонын макка кӧдӱрип чыккан бу улус бойлоры да бӱткӱл тӱӱки. Олордыҥ бирӱзи — быјыл 89 јажы толуп, тогузонго алтаган Капшай Тасовна ТИЖИМЕЕВА. Угы-тӧзи керегинде – Мени

18 марта 2025

«Бала ыйлабаза, энези билбес»

Алтай Республиканыҥ Эл музейи атту-чуулу алтай јурукчы, јон-политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой оныҥ јуруктарын аймактарда кӧргӱзер ишти баштап ийген. Кӧчӱп иштеер бу кӧрӱ јуукта Чамал аймакта ӧткӧн, тулаан айдыҥ ортозына јетире ол Майма јуртта иштеер. Мениҥ тӧрӧл Оҥдой аймагыма келзе, ол кайда ӧткӧй не деп санааркайдым. Нениҥ учун дезе культураныҥ

4 марта 2025

«Чын Чагаа ба, јастыра ба?»

Чагаа байрамды быјыл тергеебисте республиканыҥ башчызыныҥ јарлыгыла кочкор айдыҥ 8-чи кӱнинде темдектеери јарлалган. Орооныстыҥ калмык, бурят, тува калыктары кочкор айдыҥ 28-чи кӱнинде чагаалаар. Кыдаттардыҥ Јаҥы јылы кӱнчыгыш јылтоолошло чаган айдыҥ 29-чы кӱнинде кирип јат. «Бурят-калмыктарла кожо бир ӧйдӧ чагаалап туратан јогыс па, алтайлар катап ла аза-тозо берген…», «Чагааны кочкор айдыҥ 8-чи кӱнинде темдектеерин кем тапкан?»,

30 января 2025

Анна Алтарыкова: «Мениҥ јӱрӱмим ле бистиҥ театр керегинде»

Анна Алтарыкованыҥ эске алыныштарыныҥ мынайда адалган бичиги 2014 јылда Горно-Алтайсктагы типографияда кепке базылып чыккан. Оны актриса эзен јӱрерде ого јолугып ла куучындажып, искусствоведениениҥ кандидады, театровед Светлана Тарбанакова белетеп чыгарган. Быјыл Анна Петровна Алтарыкованыҥ чыкканынаҥ ала 110 јылдыгыла колбой, оныҥ јӱрген јӱрӱми, кожо иштеген улузы керегинде эске алыныштарын кыскарта јарлайдыс. Анна Петровна Алтарыкова Ойрот автоном

27 января 2025

«Бала-баркамнаҥ туулып чыгарым»

Кайчы Марков Шалбааныҥ чыкканынаҥ ала 135 јылдыгына учурлалган «Калыкка кару кайчыбыс» деп адалган туштажу кӱчӱрген айдыҥ 7-чи кӱнинде Оҥдой аймактыҥ Коркобы јуртында ӧткӧн. Кайчы, албатыда ады јарлу тудучы-сыймучы Марков Шалбааныҥ эземине учурлалган кӧдӱриҥи бу ӧйгӧ јетире болбогонын айдар керек. Оныҥ учун туштажуны тӧзӧп ӧткӱрген улуска: Коркобыда јурт клубтыҥ јааны Алефтина Савинага, Јолодогы музейдиҥ јааны Клара

29 ноября 2024

Телкем кӱӱлик телекей

Быјылгы кӱсте јарлу «Тӱрк Кабай» этно-ӧмӧликке кӧп јоруктаарга келишти. Сыгын айда Б. Байрышев, А. Унатов, В. Деев ле Т. Кыдыков Луганск Албаты Республиканыҥ Алчевск калазында ӧткӧн албатылардыҥ јайаандыгыныҥ «Вместе мы — Россия!» деп адалган ӱчинчи текшироссиялык фестивалинде турушкан. Јолдоҥ арыган артисттер Алтай Республиканыҥ Москвадагы представительствозында амырап, госпитальда эмденип јаткан јуучылдарла тушташкан. Анда олор аҥылу јуучыл

22 ноября 2024

Мӧҥкӱлер алдында јыргаган бир той

Тана ла Комуна Тайтаковтор Эзеним Ол тужунда бис јиит болгоныс… Ончо ло уулдар эр болгон эт. Толгон айлу тайганыҥ бажында Той эткениҥ санаама кирет. Ӧлӧҥ ижи башталып калган, Ӧзӧккӧ дӧ тӱжер ӧй јок болгон! Мӧҥкӱлер алдында јыргаган јалаҥыс Мӧҥӱн чечектер јыдыла толгон. Кожо јуртайтан ӱйиҥди келиндер Кожоҥдоп, коштой јелгилеп экелген. Алтай јеримниҥ јаражын, улузын

18 ноября 2024

Алтай кар

«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ кычыраачыларын јарлу эмчи, «Эне-Тил» јондык биригӱниҥ эрчимдӱ туружаачызы болгон, су-алтай ӧзӧктӱ, су-алтай тилдӱ М. М. Сазанкинниҥ «Алтай кар» деп бичимелиле таныштырадыс. Бу бичимел 2010 јылдыҥ тулаан ла кандык айларында газетте јарлалган. Ол бойыныҥ агару ижиле коштой Алтайы, албатызы, оныҥ келер ӧйи учун турумкай иштеген. М. Сазанкин кӧп бичимелдердиҥ авторы. Темдектезе, «Тоҥ чыктыҥ Алтай таладагы

14 ноября 2024

«Тазыктыраачы болорго амадагам»

Куран айдыҥ 8-чи кӱнинде Кырлык jуртта jадып турган спорттыҥ ветераны Александр Алексеевич Мандинге 65 јаш толгон. Бу керек-јаракла колбой ол Алтай Республиканыҥ физкультура ла спорт аайынча комитединиҥ Кÿндÿлÿ грамотазыла кайралдаткан. Бӱгӱн оныла ӧткӧн эрмек-куучынды јарлап турубыс. — Александр Алексеевич, мениҥ билеримле, Слер алган ÿредÿгер аайынча строитель кижи. Је та нениҥ де учун иштеги jолыгардыҥ кöп

23 августа 2024

1 2 3 4 5 6 7 8 …

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым