Статьи

Статьи

Шиҥделбеген тӱймеен

1916 јылда, туй ла 105 јыл кайра, Алтайда Российский империяныҥ јаҥына удура тӱймеен болгоны ойто ло айдылбай, угузылбай, кӧргӱзилбей, ундулып калды. Алтайдыҥ тӱӱкизин алдынаҥ бойы шиҥдеп турган Александр Санович Тадыжеков алты јыл кайра ол тӱймеен элбеде не айдылбай турганын «Алтайдыҥ тӱӱкичилери, шиҥжӱчилери республиканыҥ бӱгӱнги Кош-Агаш, Кан-Оозы, Кӧксуу-Оозы, Оҥдой аймактарыныҥ улузы 1916 jылда инородецтерди Баштапкы телекейлик

22 октября 2021

Оныҥ оморкодузы – атту-чуулу бӧкӧлӧр

Ӱлӱрген айдыҥ 16-чы кӱнинде Шабалин јуртта Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы, Россия Федерацияныҥ физический культура ла спорт аайынча отличниги Леонид Чильчиновтыҥ учурлу 60 јажына учурлалган кӱрештиҥ маргааны, кӧдӱриҥилӱ эҥир ле аш-курсагы аҥказынаҥ ашкан јыргал ӧткӱрилди. Грек-рим кӱрешле ӧткӱрилген маргаанда текши тооло кажы ла командада бойлорыныҥ бескелеринде кӱрешкен беш спортчыдаҥ турган Горно-Алтайсктыҥ, Майма, Шабалин, Оҥдой, Кош-Агаш аймактардыҥ беш командазы

22 октября 2021

Поэттиҥ ӱни јажына угулар

Ӱлӱрген айдыҥ 20-чи кӱнинде, тергеебисте Алтай тилдиҥ кӱни элбеде темдектелген. Јаҥжыкканы аайынча бу кӱнде М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотекада литературалык кычырыштар ӧткӱрилип, алтай поэттердиҥ ӱлгерлерин, прозалык бичимелдерин эске кычырары јанынаҥ республикан конкурс ӧткӱрилген. Кажы ла јыл Алтай тилдиҥ кӱнине учурлай ӧткӱрилип турган јаан учурлу керектердиҥ тоозына бу кӧрӱ-маргаан кирет ле бойына сӱреен кӧп

22 октября 2021

Поэттиҥ кереези тӱҥей ле турар

Эртен, ӱлӱрген айдыҥ јирмезинчи кӱнинде, алтай калыктыҥ сӱӱген поэди Лазарь Васильевич Кокышевтиҥ чыкканынаҥ ала 86-чы јылдыгы толор. Республикада бу кӱн алтай тилдиҥ кӱни деп јарлалган. Шак оныҥ да учун эл-јон, анчада ла корболоп ӧскӧн јаш ӱйе, эмди бичиичиниҥ ак-јарыкка туулган кӱнин алдындагызына кӧрӧ, чик јок эл-беде темдектейт. Быјыл пандемияныҥ ӧйинде Горно-Алтайсктагы госуниверситеттиҥ алтаистика ла тюркология

19 октября 2021

Бийик ажуларлу јӱрӱм

Алтай тилле чыгып турган газедистиҥ 100 јылдыгы эзенде, кӱчӱрген айдыҥ 22-чи кӱнинде, толор. Јӱс јыл, кижиниҥ јӱрӱмиле кӧрзӧ, сӱреен кӧп эмей. Бу јылдардыҥ туркунына газеттиҥ ады да, учуры да, тили де канча солынган, кубулган. Је эҥ ле учурлузы газетте иштеген канча ӱйелер солынганы. Олордыҥ ады-јолдоры ӱйелерге арткан. Мениҥ билген корреспонденттердеҥ јаан јайалталу, курч каламду деп

19 октября 2021

«Јеристи корыыр, кичеер деген санаа-шӱӱлте амыр бербейт»

Газедистиҥ бӱгӱнги айылчызы – Эре-Чуйдыҥ малчызы Петр КУНДИЯНОВ. Ол эрмек-куучынында јаҥыс ла бойыныҥ ижи-тожына, јуртыныҥ јадын-јӱрӱмине токтобой, республикадагы экономикалык ла политикалык айалганы канайда кӧрӱп турганын јетирген. — Петр Николаевич, мал киштежип таныжар, кижи куучындажып таныжар эмес пе? Слер кем, кайдаҥ, нени иштейдигер, айыл-јурт, бала-барка кандый? — Мен бу ла Кош-Агаш аймактыҥ Белтир јуртында чыккан-ӧскӧн кижи,

19 октября 2021

Чорос таадазыныҥ самаразы бала-барказына кереес

Бис Сибирьдиҥ улу јаан алтай јурукчызы Григорий Иванович Гуркинди 1937 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 11-чи кӱнинде кайда адып салганын билбезис. Шак оныҥ учун бис бу кӱнде оныҥ Горно-Алтайсктагы тургузылган кереес-памятнигине келерис. Алтайыныҥ ады-чуузын чыгарган јайаан јайалталу, јана баспас, турумкай ӧзӧктӱ јерлежистиҥ ады-јолын эзедип, кереестеп саларыс. Григорий Иванович Гуркин (Чорос-Гуркин, 1870 ј. Улалу ј. – 1937 ј.)

12 октября 2021

Кейде кемјӱ бар эмей

Сыгын айдыҥ 28-чи кӱнинде «АЧ» газеттиҥ корреспонденти С. К. Танытпасов бӱткӱл бӱкке бичимелиниҥ бажында карарткан таныктарла «ончо jасактар ортодо кӧрӱ болзо, эҥ ле тузаланбай тургандардыҥ тоозына кыйалтазы jогынаҥ «Алтай Респбуликада јуртаган калыктардыҥ тилдери керегинде» јасак кирери јарт» деп бичийт. Јасак бӱткӱлинче эмес, оныҥ алтай тилди эл-тергеелик эткен тизимдери. Јок туру, как куру сӧс ол. Карын

12 октября 2021

Экономиканыҥ бӧлӱгинде тӧс ууламјы болуп артат

Бистиҥ тергеениҥ агропромышленный комплексиниҥ ишчилери бойлорыныҥ байрамын јаҥжыкканы аайынча ӱлӱрген айдыҥ башталганында темдектейт. Удабас Горно-Алтайскта ого учурлай кӧдӱриҥилӱ јуун ӧдӧр. Алтай Республиканыҥ экономиказыныҥ бӧлӱгинде ол тӧс ууламјылардыҥ бирӱзи болуп јат. Республиканыҥ эл-јоныныҥ 70 проценти јурт јерде јадат. Бу ээлем олордыҥ јадын-јӱрӱминиҥ тӧс ууламјызы ла кирелте алып турган сок јаҥыс јери болуп јат деп айдар керек.

12 октября 2021

Капчал ӧзӧктиҥ кару кызы

Ӱлӱрген ай тышкары Ӱлӱштелген, кажайган, Jерлеш бистиҥ бичиичи Алтын jажын алтаган. Айас, тымык кӱндерди бӱркек теҥери, jаашту-суулу кӱн-ай солыйт. Эбиреде ар-бӱткен эрте кӱстиҥ олjозына алдырган. Агаштар сары да, jажыл да. Кижиниҥ кӱӱн-санаазы кӧдӱриҥилӱ де, кунукчылду да. Мындый кӱски тымыкка кӧп jайалталу улус бактырып, jарлу иштерин бӱдӱрген: «Болдинодо кӱзин», «Белкинниҥ повестьтерин» А. Пушкин, «Алтын

8 октября 2021

1 2 3 4 5 6 7 8 …

ТОП

Конституция Российской Федерации

Принята всенародным голосованием 12 декабря 1993 года Конституция Российской Федерации с изменениями, одобренными в ходе общероссийского голосования 1 июля 2020 года

Олег Хорохордин. Алтай Республиканыҥ бажында — бир јыл

Олег Хорохордин Алтай Республиканы туй ла бир јылдыҥ туркунына башкарып јат. Бу кыска ӧйгӧ тергееде ондор тоолу школдор, балдардыҥ садиктери, фельдшерско-акушерский пункттар, јолдор ло кӱрлер чыныкталып тудулган. Башчы келер ӧйгӧ оноҥ до кӧп иштер темдектеп алган.

«Эҥ баштапкы болуп Гуркин артар…»

«Jаҥы jурукчылар чыгар, оны (кеендик-санатты) европей кемине кӧдӱрер, jе бу jолдо эҥ баштапкы болуп Г. И. Гуркин артар…»—деп, 1907 jылда Григорий Ивановичтиҥ Томск калада ӧткӧн таҥынаҥ баштапкы кӧрӱзи керегинде Петербургтыҥ критиги М. Далькевич бичиген. Оноҥ бери чактаҥ ажыра ӧй ӧтти.