День: 07.04.2020

Јакшы керектиҥ быйаны эбирилтелӱ

Алтай албатыныҥ чырайы оныҥ элен-чакка кийген кеп-кийими. Азый јаандарыс, каргандарыс кийген ле олордоҥ арткан кеп-кийимисти энчиленип, бӱгӱнги кӱнде бис кебисти оморкоп ло чеберлеп кийип јӱредис. Тургуза ӧйдӧ јурт јерлерде, аймактарда колы, эргеги ус кӧкчилер кӧп. Олор јаанды-јашты сӱӱндирет. Кӧкчи улустыҥ јайаан јайалтазы Кудайынаҥ деп айдарга јараар. Алтай кеп-кийимди, бӧрӱкти-ӧдӱкти, арчымакты кӧктӧп турган устар ары јанынаҥ

7 апреля 2020

Сӱрекей иштеҥкей койчы болгон

Адам Кара Тодошевич Урматов 1930 јылда Кан-Оозы аймакта Шиберти деп ӧзӧктӧ манјы-тодош Тушанов Урмат деп кижиниҥ билезинде чыккан. Энезиниҥ ады Тойот, кыпчак сӧӧктӱ. Билезинде 4 уул, бир кыс болгон. Јаан аказы Карган 1921 јылда чыккан, 1938 јылда черӱге барган. 1941 јылда Ада-Тӧрӧл учун Улу јууга барып, шыркалу јанып келген. Тӱйги аказы база черӱге барып јӱрген.

7 апреля 2020

“Ижим кӱч те болзо, јарап јат…”

“Сайлукем” национальный парк ар-бӱткенди аҥылу корулаар јер болуп јат. Ол 2010 јылда Алтай Республиканыҥ Кош-Агаш аймагында тӧзӧлгӧн. Парктыҥ амадузы — јоголор чочыдудагы ла Кызыл Бичикке кирген ирбисти, архарды ла мааныны, онойдо ок ас туштап турган ӧзӱмдерди корулаары ла орныктырары. Алтай Республиканыҥ Монголияла граныныҥ јанындагы Сайлукемдеги парк Алтайда баштапкы ла национальный парк болуп јат, оныҥ кеми

7 апреля 2020

Куулгазын ийделӱ кайы – Јайаанныҥ сыйы

Алтай калыктыҥ ады-чуузы јер-телекейди ӧткӧн кайчызы Алексей Григорьевич Калкинниҥ чыкканынаҥ ала (03.04.1925-18.08.1998 ј.ј.) 95 јылдыгы кандык айдыҥ 3-чи кӱнинде темдектелди. Атка чыккан саал сӧӧктӱ Алексей Григорьевич Калкин Калыктар најылыгыныҥ орденин тагынган кайчы. Ол РСФР-дыҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ турчызы. Алексей Калкинниҥ адазы, тайдагы Туулу Алтайда јарлу кайчы улус болгон. Айдарда, оныҥ јайаан јайалтазы укталып келген деп айдарга

7 апреля 2020

МВД: 2019 јылда иштиҥ уч-турулталары

Алтай Республика аайынча ичбойындагы керектердиҥ министерствозыныҥ 2019 јылдагы ижи керегинде отчет АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ јетинчи тудуузыныҥ 2020 јылдыҥ тулаан айыныҥ 31-чи кӱнинде ӧткӧн сессиязында кӧрӱлген. Бу сурак јанынаҥ јетирӱни ичбойындагы керектер аайынча министр полицияныҥ генерал-майоры Павел Гаврилин эткен. Министрдиҥ темдектегениле, тап-эриктерди бӱдӱрерин јеткилдеери јанынаҥ иш республиканыҥ государственный јаҥыныҥ органдарыла, тап-эриктер корыыр органдарла колбуда, јондыктыҥ эрчимдӱ

7 апреля 2020

Бастыра арганы — коронавирусты болдыртпазына

“Единая Россия” партияныҥ тергеелик јондык приемныйында тӧзӧлгӧн волонтерлордыҥ тӧс јери пандемияныҥ ӧйинде пенсионерлерге болуш јетирерин улалтып туру. Олор чокым сурулар аайынча иштеп јадылар. Јаан јашту улуска болушты бойыныҥ кӱӱндериле “Единая Россия” партияныҥ турчылары, оны јӧмӧп турган улус, студенттер, “Јиит гвардияныҥ”, “Јеҥӱниҥ волонтерлоры” деген јондык организациялардыҥ турчылары јетирет. Тургуза ӧйдӧ бойлорыныҥ кӱӱниле иштеп турган волонтерлордыҥ тӧс

7 апреля 2020

Ӧмӧ-јӧмӧ тартыжалы!

Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ специалисттери коронавирус оору таркаарын болдыртпазы аайынча садуныҥ јерлерин ширтеер иштерин улалтып јат. Кандык айдыҥ 2-чи кӱнинде бистиҥ газеттиҥ корреспонденттери Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузыныҥ санитар шиҥжӱ бӧлӱгиниҥ баш специалист-эксперти Надежда Казанцевала кожо ээчиде рейд-ширтӱде болды. Роспотребшиҥжӱниҥ ишчилери бу ижин тулаан айдыҥ бажынаҥ ала баштаган ла оноҥ бери кажы ла кӱн аргачылардыҥ ижин

7 апреля 2020

ВЦИОМ: поправки в конституцию о защите суверенитета россияне считают одними из главных

Также 86% россиян высказались о важности поправки, закрепляющей статус России как государства, поддерживающего и укрепляющего международный мир и безопасность Поправки к Конституции РФ о защите истории и государственной целостности были названы подавляющим большинством опрошенных россиян одними из самых главных. Об этом свидетельствуют опубликованные в понедельник данные исследования Всероссийского центра изучения общественного мнения (ВЦИОМ). Так, среди

7 апреля 2020

Айдыҥ учына јетире узадылган…

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин тергеениҥ эмчилик тӧзӧлмӧлӧриниҥ ижин ширтеген ле коронавирус деп југуш оору таркаганы аайынча оперативный штабтыҥ јуунын ӧткӱрген. Кандык айдыҥ 3-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин республикан эмчиликте балдардыҥ хирургический корпузыныҥ кыптарын кӧрӱп јӱрген. Керде-марда коронавирус таркап баштаза, бу кыптар, оору улусты јаттыргызар некелтелерге келиштире белетелген. Тургуза ӧйдӧ бистиҥ тергееде коронавирусла

7 апреля 2020

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир