Алтайдын Чолмоны

Ээлгир кызычактар — «Грацияда»…

06.04.2018

Акробатиканыҥ Горно-Алтайск каладагы «Грация» деп тӧс јеринде художественный гимнастикала «Алтайдыҥ отторы» деп адалган маргаандар ӧтти. Анда 2004-2013 јылдарда чыккан кызычактар турушкан: коштой јаткан Бийск каладаҥ «Заря» ла «Гимнастика» деп спорт школдордоҥ, Барнаул каланыҥ «Жемчужина Алтая» деп школынаҥ, Казахстаннаҥ келген командалардыҥ спортчылары ла бистиҥ каланыҥ гимнаст кызычактары турушты.

Акробатиканыҥ бистиҥ каладагы тӧс јеринде спорттыҥ акробатика ла художественный гимнастика бӱдӱмдериле 3 јаштаҥ ала тазыктырынарга јараар. Бала 3-4 јылдыҥ туркунына бу јилбилӱ спортко јӱк ле баштапкы алтамдар эдип, су-кадыгын орныктырып јӱрет. 6 јаштаҥ ары профессионал тазыктыруныҥ ээжилерин бӱдӱрет.

Горно-Алтайск калада јадып турган Алиса Модорова 6 јашту. Ол художественный акробатикага кӱскиде келген. Оноҥ бери јарым ла јыл ӧтти. Jе тоолу кӱндер кайра Алиса јӱрӱминдеги баштапкы јеҥӱни ала сокты. 2012 јылда чыккан кызычактар ортодогы маргаанда ол экинчи јерде болгон. Алиса гимнастикага јӱрӱп турган таныш кызычактаҥ кӧрӱжип, бери келген эмтир. Алисаныҥ группазында 20 бала тазыктырынат. Олор бу кӱскиде ӧткӧн ченелте-кӧрӱде кӧп тоолу балдардыҥ ортозынаҥ тазыктыраачылар талдап алган балдар. Акробатика — ол кажы ла «кӱӱнзедим» ле деген кижиниҥ кӱӱниле эптеле беретен спорт бӱдӱм эмес, мында јаштаҥ ала јеҥилайак, ээлгир, капшуун, ол ло ӧйдӧ чебер ле јалтанбас болор керек.

Балдары учун «оорып» келген эне-адалардыҥ адынаҥ Евгения Гребенникова мынайда куучындады:
—Мен бу «Грация» деп спорт школдыҥ художественный гимнастика бӧлӱгиниҥ ӱренеечилериниҥ эне-адаларыныҥ комитединиҥ јааны. Элдеҥ озо бистиҥ тергеениҥ башчызы А. В. Бердниковко јаан быйан айдадым, нениҥ учун дезе ол кижи бистиҥ балдарыска јараш акробатикала, художественный гимнастикала тазыктырынарына, кӱӱнзеп ӱренерине јаан аргалар ачкан.

Маргаандарга келген туружаачыларга ла айылчыларга бистиҥ балдар тазыктырынып турган зал база сӱрекей јараган. Ончо ишти башкарып турган Г. П. Суминге база быйанысты јетиредис — маргаандар ӧткӱрип, акробатиканы бисиҥ тергееде бутка тургузып келгени учун. Ӧткӱрилип јаткан маргаандар биске ле балдарыска — баштапкы ченемел. Бу баштапкы алтамдарды Геннадий Петрович тыҥ јӧмӧгӧн. Анайда ок балдарысты кайкамјык, јараш бӱдӱмдӱ спортто тазыктырып турган тазыктыраачыларга ижинде једимдер кӱӱнзейдис. Чынын айтса, маргаандар ончобыска баштапкы ченелте. Оныҥ учун баштапкы јеҥӱлердиҥ кийнинеҥ иш оноҥ ары тыҥыыр, келер ӧйдӧ бистиҥ балдар ыраада маргаандарга туружып барар деп иженедис. Мениҥ балам, Ника Гребенникова, 2011 јылда чыккан, гимнастикала ол тӧртинчи јыл тазыктырынат. Быйанду сӧстӧрди туружаачыларга сыйлар эдеринде болушкан спонсорлорго, ӧй табып, биске ӧкпӧӧриштӱ маргаанга келеле, балдарыска сыйлар табыштырган айылчыларга айдадым.

Маргаандар ортодо Барнаул каланыҥ «Жемчужина Алтая» спорт школынаҥ келген айылчы, бу первенствоныҥ јаргычызы М. С. Ильинаныҥ куучынын база уктым:
—Мениҥ акту бойыма маргаандар ӧткӱрилип турган зал сӱрекей тыҥ јарады. Мында иштеп турган улустыҥ јӱткиҥкейи ле тегин отурбай турганы ачылганынаҥ ала ӧткӧн ас ӧйдиҥ туркунына бу тӧс јерди мынча кире кемине јетире јазап, чыныктап алганынаҥ кӧрӱнет. Оныла коштой кызычактардыҥ тазыктырынганы база бийик кеминде деп кӧрдим. Эне-адалар акробатикага кӱӱнин салган балазын бир де эреҥистелбезинеҥ бу залга экелгедий деп бодойдым.

Бис Барнаул каладаҥ башка-башка спорт разрядтарлу 38 туружаачы экелгенис. Олор ортодо ыраак та јерлерге јорыктап, јаҥыс катап эмес јеҥӱлер алгандар, спорттыҥ устарына кандидаттар бар. Мында бистиҥ балдарга тыҥ јарады. Олордыҥ темдектегениле, солунып-кийинер раздевалкалар, эне-адаларга кыптар бар. Бистиҥ балдар арендага алылган јерлерде тазыктырынып турган, оныҥ учун ол јанынаҥ сурак бисте курч турат. Келер ӧйдӧ художественный гимнастикала уулчактарды база јилбиркедер амаду бар, нениҥ учун дезе художественный гимнастиканыҥ текшироссиялык федерациязы бу суракла база иштеер кӱӱндӱ. Ӧйдиҥ солунганыла кожо уулчактар спорттыҥ бу бӱдӱмиле база тазыктырынар аргалу болуп калды. Jаргычыныҥ ижин бӱдӱрип тура, кажы ла тазыктыраачыныҥ баланы белетегени башкаланып турганын иле кӧрдим.

С. Т. Пекпеевтиҥ адыла адалган фондтыҥ директоры Р. Пекпеева база санаа-шӱӱлтезиле ӱлешти:
—Адам Сергей Тимурович Пекпеев јӱрӱмнеҥ јӱре берген кийнинде тӧзӧлгӧн фонд спортло тазыктырынып турган јашӧскӱримди ле јииттерди олордыҥ баштаҥкайларында јӧмӧӧри јанынаҥ иштер бӱдӱрет. Мындый јилбилӱ маргаандар бистиҥ тергееде ӧткӱрилип јатканы сӱӱнчи, јаан једим деп айдар керек. Мынаҥ озо јылдарда маргаандар самболо, дзюдоло, јеҥил атлетикала ӧткӱрилген.

Эмди јаҥы ла чыҥдый јазалдарлу, акробатикала, гимнастикала тазыктырынарына ӧнӧтийин келиштире јазалган јерде балдарга бойыныҥ аргаларын ачар айалга тӧзӧлгӧни оморкодулу. Бистиҥ фонд су-кадык јӱрӱм ле су-кадык нация учун, оныҥ учун јайалталу балдарды ајаруга алып, спорттыҥ јаан јолына барып јаткандарды кӱчис јеткенче бастыра јанынаҥ јӧмӧйдис.

— «Сибирское здоровье» корпорация Россияныҥ Олимпий комитединиҥ окылу партнерлорыныҥ тоозына кирет. Спортчыларды бистиҥ корпорация олордыҥ курсак-тамагына келиштире јазалган витаминдерле јеткилдейт. Оныҥ учун Алтай тергеезинде баштапкы катап ӧткӱрилип јаткан солун маргаанды бис ајару јогынаҥ ӧткӱрип ийер учурыс јок болгон. Корпорацияда кожо иштеп турган улусла ӧмӧлӧжип, кажы ла јеҥӱчилге јарандыра јазалган сыйлар белетеп јадыс. Бу учуралда јаргычылардыҥ ижин бӱдӱрген тазыктыраачыларга база андый ок сый табыштырдыс. Туулу Алтайда јилбилӱ ӱлекерлер ӧткӱрилери јол алынган, айдарда, «Сибирское здоровье» корпорация спортчыларды јаҥыс ла јӧмӧӧр деп ижемјилейдим — деп, маргаандарды ӧткӱрер кӱрееге маргаандардыҥ туружаачыларына ла јеҥӱчилдерине сыйлар эдери јанынаҥ јӧмӧлтӧ-болужын јетирген «Сибирское здоровье» корпорацияныҥ Алтай Республикадагы бӧлӱгиниҥ турчызы Инна Муклаева куучындады.

Уч-турулталар аайынча сыйлар табыштырылар тушта 2008 јылда чыккандар ортодо маргышкан Маша Чаркинаны баш јаргычы «Алтайдагы спорттыҥ кичинек јылдызы» деп темдектеп, аҥылу сый табыштырды. «Мисс Грация» деп бийик ат 2004 јылда чыккандар ортодо аҥыланган Ульяна Боровиковага адалып, база сый табыштырылды. «Мисс очаровашка» деп атты Алина Бахтубаева адатты. Анайда ок ӧскӧ дӧ гимнаст кызычактарга сыйлар табыштырылды.
Текшилей алза, Горно-Алтайск каланыҥ адын корыган спортчылар 23 алтын, 27 мӧҥӱн, 25 кӱлер медальдар ойноп алган.

М. ЯБЫКОВА