Ачык айдыныш

02.02.2018

Салымыс айрыланып барган…

Тӧрӧл јуртымныҥ школында јаан класстарда ӱренип турарымда, бисле кожо ӧскӧ јурттаҥ бистиҥ јерге кӧчӱп келген билениҥ кызы ӱренген. Ол кыс класска баштапкы ла катап кирип ле келерде, оны јарадып кӧргӧм. Оныҥ кийнинде ӧйдӧ јууктада таныжып, нӧкӧрлӧшкӧнис. Соҥында экилегис сӱӱштиҥ олјозына алдыртканыс. Мен мынаҥ озо ӧйдӧ ол сӱӱген кызым јогынаҥ канай јӱргенимди чек кайкап јӱретем.

Школдыҥ кийнинеҥ мен Горно-Алтайскта ӱренеримде, ол Барнаулда эмчиге ӱренген. Бис эки башка јерде ӱренгенис те болзо, колбуны качан да ӱспегенис: јаантайын самаралаш, телефондош, туштажулар болгон ло. Кажы ла туштажубысты энчикпей сакыйтаныс.
Мен ӱредӱмди божодоло, черӱге атанып јадарымда, сӱӱген кызым айткан:«Эр кижиниҥ салымы андый туру, канайдар, черӱге бар, мен сени сакыырым, сӱӱгеним». Черӱге атанала, улай ла самаралашканыс. Самараларда сӱӱштиҥ сӧстӧри кӧп лӧ бичилген болгон эди. Jе черӱдеги службамныҥ учына јетире кӧп тӧ ӧй артпаста, оноҥ самаралар келери кенетийин токтой берген. Бир канча самараларыма каруу келбеген. Бир кӱн нӧкӧримнеҥ сениҥ Вераҥ кижиге кача берген деген самара келген. Ол тушта јер-телекей мениҥ кӧзимде аҥдана бергендий болгон…
Ол кыстыҥ ӧгӧӧни «крутойлордыҥ» бирӱзи болуптыр. Садыжу-толужы ӧткӱрип, јаантайын акча-манатту јӱрген, маҥтатканы баалу-чуулу кӧлӱктер. Jе оноҥ «бизнес-партнерлорыла» та нени де ӱлежип болбой, олорго ӧлтӱрткен деп уккам. Вера колында балалу артала, бир канча јылдаҥ база кижиге барган. Jе бу да учуралда ырысту јӱрӱм келишпеген — экинчи балазыныҥ адазы болгон ӧгӧӧни јолдогы јеткердеҥ улам божоп калган. Арт-учында Вера та кайдаар да кӧчӧ берген. Jе бу јетирӱлерди кижи канча кире ӧй ӧткӧн соҥында угуп турбай.
Эмди ле сананып јӱрзем, ол кыс мени черӱдеҥ сакып алган болзо, бис бӱгӱн ырысту биле болуп, кӧп балдар азырап јадар эдис. Jе јӱрӱмниҥ ӧткӧн јолын кайра буруп болбозыҥ… Канайдар, бистиҥ јӱрӱмдик јолдорыс башка барары салымныҥ бичигинде бичилген болбой. Ого болужайын дезем, бу та кажы јердӧӧн јӱре бергенин билер кижи де јок — ада-энези туку качан база Алтай край јаар кӧчӧ берген. Чынынча айтса, болужайын да дезем, неле болужарыҥ?…
Бойым айыл-јуртту, эки балалу, сӱӱген эш-нӧкӧрим бар — мен ырысту кижи деп айдарга јараар. Jе баштапкы сӱӱштиҥ сызы тӱҥей ле јӱректи сыстадат…

Николай А.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина