Башкаруныҥ чазы: ӧрт болдыртпазыныҥ сурактары

26.06.2018

Кичӱ изӱ айдыҥ 19-чы кӱнинде Алтай Республиканыҥ Эл Курултайында спикер Владимир Тюлентинниҥ башкарганыла башкаруныҥ чазы ӧткӧн.

Анда «Алтай Республикада јурт јеезелердиҥ јерлеринде ӧрт болдыртпазы аайынча иш-керектерди јеткилдеери» деген сурак кӧрӱлген. Jуунныҥ ижинде республиканыҥ депутаттары, Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы, АР-дыҥ башчызыныҥ ла башкарузыныҥ Бирлик аппарадыныҥ башкараачызы Анатолий Донской, экономиканыҥ ӧзӱми ле туризм аайынча министрдиҥ ордынчызы Константин Боровых, республикан министерстволордыҥ ла ведомстволордыҥ ӧскӧ дӧ чыгартулу улузы турушкан. Тӧс докладты Россияныҥ МЧС-ыныҥ Алтай Республика аайынча Тӧс башкартузыныҥ јааны Андрей Бурлаков эткен. Оныҥ айтканыла, Алтай Республикада јурт јеезелердиҥ јеринде ӧрт-тӱбек болбозын јеткилдеерине керектӱ тап-эриктик тӧзӧлгӧ тергееде бӱткӱлинче бар.
Jербойында бойы башкарынарыныҥ органдарыныҥ ӧрт болдыртпазыныҥ баштамы иштерин ӧткӱрери аайынча чыдулары керегинде айтса, ол чыдуларга келижет: ӧрт болдыртпазын бойыныҥ кӱӱниле каруулдаар организациялар тӧзӧӧрине айалгалар тӧзӧӧри, анайда ок граждандар ӧрт болдыртпазыныҥ баштамы иш-керектерин јеткилдееринде туружары, јылдыҥ кандый ла ӧйинде ӧрт ӧчӱрерине керектӱ сууны јурт јеезениҥ јериндеги тышкартындагы суујеткилдештеҥ алар айалгалар тӧзӧӧри ле оноҥ до ӧскӧ иш-керектер.

Ӧртлӧ колбулу јеткер болдыртпазыныҥ некелтелери керегинде техрегламентке кийдирилет: муниципал тӧзӧлмӧниҥ јеринде ӧртлӧ колбулу јеткер болбозын јеткилдеерин тӧзӧмӧл-плановый, акча-манат, материально-технический јанынаҥ јеткилдеери. Муниципал тӧзӧлмӧниҥ јеринде мындый јеткер-тӱбек болбозын јеткилдеери аайынча иш-керектерди пландап турза, МО-ныҥ јериндеги туралардыҥ ӧрт болдыртпазы јанынаҥ айалгаларын шиҥжӱде тудары регламентке кийдирилер учурлу. Андрей Бурлаковтыҥ айтканыла, ӧрт болдыртпазыныҥ баштамы иштери озо ло баштап јеткер-тӱбек болорын канча ла кире астадарыла, эл-јон јеткерлерге табартпазын јеткилдеериле, материальный ар-јӧӧжӧни чеберлеп аларыла колбулу.

Докладчик бойыныҥ докладында аҥылу ајаруны ӧрт-јеткер болдыртпазы јанынаҥ јурт јеезелерде илезине чыгарылган тутак-једикпестерге эткен. Олордыҥ тоозында ӧрт ӧчӱрерине керектӱ сууны кайдаҥ алары јарт эмес, ӧрт болзо, улуска јеткер-тӱбек керегинде јетирӱ-табыш эдер сигнализация јок болгоны. Анайда ок јурт јеезелердиҥ јерлеринде ӧрт ӧчӱреринде кандый ийде-кӱчтерди, аргаларды тартып алары ла тузаланары, аварийно-аргадаачы иштерди ӧткӱрери јанынаҥ план тургузылбайт. Муниципал ар-јӧӧжӧ болуп турган объекттерде ӧрт-јеткер болдыртпазы јанынаҥ иш-керектерди бӱдӱрбей турган учуралдар база ас эмес туштайт деген.

Республикан МЧС-тыҥ јааны тургуза ӧйдӧ тергеениҥ јеринде ӧрт јанынаҥ айалга кандый болгоны керегинде јартамал эдип, бир канча јетирӱлерле јуунныҥ туружаачыларын таныштырган. Оныҥ айтканыла, кичӱ изӱ айдыҥ 19-чы кӱнинде болгоныла, ӧткӧн ӧйдиҥ туркунына Алтай Республиканыҥ јеринде 120 ӧрт болгон, олордо ӱч кижи божогон, 4 кижи сынык-бычык алган.

—Jыл башталганынаҥ ала Горно-Алтайскта, Майма, Турачак ла Улаган аймактарда ӧрт болоры кӧптӧгӧн — деп, ол айткан.—Бу јеткердеҥ улам Чой ло Турачак аймактарда божогон улустыҥ тоозы кӧптӧгӧни темдектелген. Онызыныҥ тӧс шылтагы электрический јазалдарды тузаланарыла (44 учурал, болгон бастыра ӧрттӧрдиҥ 36,7 проценти), печкелерле (31 учурал, 25,8 %), ӧнӧтийин ӧрт салганыла (19 учурал, 15,8 %), отло ајарыҥкай эмес болгоныла (18 учурал, 14,6 %) колбулу. Ӧрт-јеткер кандый јерлерде болуп турганы керегинде айтса, олордыҥ кӧбизи улус јадып турган тураларда болот — 97 ӧрт болгон. Онызы бастыра болгон ӧрттӧрдиҥ тоозынаҥ 80,8 процент, ӧрттӧрдӧ ӱч кижи божогон. Экономиканыҥ объекттеринде болгон ӧрттӧрдиҥ тоозы 13 (10,8 %).

А. Бурлаковтыҥ айтканыла, јербойындагы јурттарды корулаарында туружып тургандардыҥ тоозында: ӧрт болдыртпазыныҥ госслужбазыныҥ федерал службазыныҥ 6 ӧрт-аргадаачы бӧлӱктери, республиканыҥ ӧрт болдыртпазы аайынча службазыныҥ 7 ӧрт-аргадаачы бӧлӱктери ле 20 таҥынаҥ постторы, ӧрт-јеткер болбозын каруулдаары јанынаҥ бойыныҥ кӱӱниле тӧзӧгӧн 164 бӧлӱк, ведомственный эмес ӧрт каруулдыҥ 2 бӧлӱги, муниципал ӧрт каруулдыҥ бир бӧлӱги. Чокымдап айтса, ГПС-тыҥ текши штатный составыныҥ тоозында 478 кижи, 100 единица техника.

Республикан МЧС-тыҥ јетирӱзин шӱӱжеринде Алтай Республиканыҥ депутаттары Светлана Попова, Аржан Иташев, Михаил Терехов, Герман Чепкин турушкан. Куучын айткан улус бастыра ороондо чылап ок, ӧрт болдыртпазыла колбулу сурак бистиҥ де тергееде курч турганын темдектеген.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина