Экзамендердиҥ турулталары сӱӱндирет

06.07.2018

Республикада 2018 јылдыҥ текши государственный экзамендери ӧткӧни аайынча пресс-конференция башкаруныҥ туразында јаан изӱ айдыҥ 3-чи кӱнинде ӧтти.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ кичӱ залында болгон туштажуда ӱредӱ ле билим аайынча министр Алексей Бондаренко, оныҥ ордынчызы Ольга Саврасова, ӱредӱликте шиҥжӱ ле ширтӱ бӧлӱктиҥ јааны Ольга Гуткович, ӱредӱниҥ чыҥдыйын баалаар республикан тӧс јердиҥ директоры Ирина Чепканакова, онлайн-видеошиҥжӱ ӧткӱрер тӧс јердиҥ башкараачызы Татьяна Белецкая, Ростелекомныҥ ишчизи Маргарита Быкова, бийик турулталарлу ӱренчиктер ле олордыҥ ӱредӱчилери, предметный камыстардыҥ председательдери, эл-јондык кӧрӧӧчилердиҥ таладагы координаторы Диана Гудочкина журналисттерле јолыккан. Олор ЕГЭ табыштырар ӧйдиҥ туркунына ӧткӱрилген каруулу иштер керегинде куучындаган.

Быјылгы јылда ЕГЭ-ни табыштырар тӧс ӧй учына једип, турулталарыла сӱӱндирди. Министр Алексей Бондаренко куучынын быйанду сӧстӧрлӧ баштаган. «Беш неделениҥ туркунына тӱни-тӱжи амыры јок улалган јаан государстволык учурлу керектиҥ эрчимдӱ ӧткӧни ӱредӱзин божоткон балдардыҥ ла иштеген улустыҥ једими… ЕГЭ – ол ачык-јарык ла бийик технологиялык процедура. Ол ажыра ӱренчиктер бойлорыныҥ билгирлерин кӧргӱзер арга алат» — деп, ол айткан.
ЕГЭ-ни бийик кеминде табыштырары балдарга эҥ јарамыкту ла эптӱ айалгалар тӧзӧӧринеҥ ле белетеништӱ иштердеҥ камаанду. Республикада экзамендер табыштырган 14 школдо керектӱ материалдарды кепке базып чыгарар технология, бӱдӱрген иштерди аҥылу сканерге ӧткӱрип, корулаган каналдар ажыра ийер аргалар бийик кеминде болгон. Экзамендер табыштырар ончо пункттарда сигнал ажыра колбу тударын јоголторына керектӱ эдимдер тургузылганын, пункттар 100 процентке видеошиҥжӱле јеткилделгенин министр аҥылап темдектеди. Оныҥ јартаганыла, бу айалгада ӱренчиктер экзаменниҥ ээжилерин буспай, бойлорыныҥ билгирлерине тайанат.

Быјыл ЕГЭ-ни ӧткӱреринде бир муҥнаҥ ажыра улус турушкан, ол тоодо ППЭ-ниҥ башкараачылары, ГЭК-тиҥ турчылары, технический специалисттер, организаторлор, тартыжу камыстыҥ ла предметный камыстардыҥ турчылары. Онойдо ок Ростелекомныҥ ижи ӱзӱлбей улалганынаҥ балдардыҥ ижиниҥ турулталары, кажызыныҥ ла салымы камаанду болгоны јарт. Jакшы ижи учун А. Бондаренко олордыҥ ишчилерине быйанын айтты. «Россия ичинде ЕГЭ табыштырар пункттарды јеткилдеери аайынча бистиҥ тала озочылдардыҥ бирӱзи» — деп чокымдаган.
Экзамен табыштырарга талдап алган ӱредӱ предметтердеҥ быјыл 1-кы јерде обществознание артып јат. Оны 879 (60%) кижи табыштырарга кӱӱнзеген. Кӧп талдалып турган предметтерге тӱӱки, биология, физика кирген. Быјыл профильный математика, информатика ла ИКТ, литература табыштырарына кӱӱнзегендердиҥ тоозы кӧптӧгӧни темдектелди. Калганчы јылдарда баштапкы катап химияла экзаменди талдагандардыҥ тоозы кӧптӧп, 225 кижиге јеткенине ајару салынды.

Текши кӧргӧниле, 2018 јылдыҥ турултазы 2017 јылдагызынаҥ артпай турган. Анайып, алтай тилди ле литератураны талдап алган балдардыҥ тоозы быјыл 83 кижинеҥ 124 кижиге јетире кӧптӧгӧн. Экзамендердиҥ турулталары база бийиктеген. Математиканы базовый кеминде табыштырарында «5» темдек алган ӱренчиктердиҥ тоозы 1,5 катапка кӧптӧгӧн, эҥ ас кемине (минимальный порог) јетпеген балдардыҥ тоозы 3 катапка астаган. Профильный математиканы талдагандарда јабыс турулталардыҥ тоозы 2,7 катапка астаган ла 50-80 баллдарлу иштер 8%-ке кӧптӧгӧни темдектелет.

Предметтер аайынча эҥ бийик баллдар алган ӱренчиктерди министр башка адады: Кӧксуу-Оозындагы орто ӱредӱлӱ школдыҥ ӱренчиги Кирилл Некоров, Огн¸вкадагы школдоҥ — Яна Бочкарева, Горно-Алтайсктыҥ 6-чы номерлӱ лицейинеҥ — Анастасия Головачева, республикан гимназиянаҥ — Роман Иванов, республикан лицейдеҥ — Артем Холманский, Кристина Бобылева, Майманыҥ 1-кы номерлӱ школынаҥ — Виктория Старикова.
Быјылгы экзамендерде предметтерле эҥ бийик баллдар: профильный математика — 90 б., химия — 98 б., информатика — 97 б., биология — 92 б., обществознание — 99 б., литература — 100 б. (РКЛ), орус тил — 100 б. (РКЛ, Огн¸вкадагы школ).
Бийик кеминде бӱдӱрген эҥ кӧп иштер РКЛ-ды божоткон балдарда: орус тилле 38 иш, обществознаниеле — 5, профильный математикала — 2, химияла — 2, тӱӱкиле — 3 иш.

Эл-јондык 76 кӧрӧӧчи быјылгы ЕГЭ-де эрчимдӱ турушкандар. Олордыҥ 15 кижизи Россияныҥ јашӧскӱриминиҥ биригӱзинеҥ кӧстӧлгӧн. ЕГЭ-ге белетеништӱ ӧйдӧ ада-энелер экзамендерди табыштырар аайыла танышкан.
Ӱренчиктери эҥ артык једимдер кӧргӱскен ӱредӱчилердиҥ тоозында М. М. Кудрявцева, Т. В. Матина (Огневканыҥ школы), Н. П. Грушина, Н. К. Горюнова (РКЛ), Т. Н. Танжеракова (РГ), О. Л. Трусова (6-чы таҥмалу лицей).
Орус тилле, математикала ЕГЭ-ни табыштырганыныҥ кеми, бӱдӱрген иштерде кӱчсинген ле јакшы бӱдӱрген јакылталар керегинде орус тилле предметный камыстыҥ јааны Светлана Сафронова ла математикала предметный камыстыҥ јааны Ирина Шарикова куучындады.

Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министри Алексей Бондаренко куучынын тӱгезип, пресс-конференцияда јуулган улусты Республиканыҥ кӱниле уткыган. Онойдо ок ол журналисттерге баштанып, экзамендердиҥ кызу ӧйин албаты-јонго толо ло јилбилӱ јетиргени учун олорго быйанын айтты.

Школды божоткон балдар ээчий јылдарда экзамен табыштыратан ӱренчиктерге кӱӱнземелдерин, ӱредӱчилерине быйанду сӧстӧрин айткандар. Кристина Бобылева ла Яна Бочкарева бойлорыныҥ ченемелине тайанып, анчада ла јаан ајаруны ӧйин чын тузаланып билерине эдери керегинде айтты. Виктория Старикова белетеништи озолондыра бойы таҥынаҥ баштаганы ла «Решу ЕГЭ» деп сайттыҥ болужыла белетенгени керегинде куучындады. «Экзаменде токыналу болгоны бийик баллдар экелер» — деп, Артем Холманский айткан. Анастасия Головачевага талдап алган предметтерин сӱӱп, јилбиркеп турганы экзамендерди табыштырарына болушту болгон. Республикан гимназияны божоткон Роман Иванов анчада ла тузалу эп-сӱмелер айтты: «Экзаменге белетенер тушта озо ло баштап «аксап турган» сурактарга ајару эдигер. Jайгы амыралтада сурактардыҥ демоверсиязына баштаныгар… Эҥ ле учурлузы — алгоритмдерди эске ӱренери эмес, олорды оҥдоп алары». Jуулган улус кечеги ӱренчиктердиҥ айткан шӱӱлтелерин јилбиркеп уктылар. Олордыҥ айткан эп-сӱмелери ӱренчиктерге јараарында алаҥзу јок.

Быјыл школды божоткон јииттердиҥ журналисттердиҥ сурактарына карууларын јандырганынаҥ кӧрзӧ, олор Томск, Новосибирск, Санкт-Петербург калаларга ӱренип барар кӱӱндӱ эмтир. Ойто Алтайына иштеп келери јанынаҥ суракка јииттер озо баштап ӱредӱге киреле, оны эрчимдӱ тӱгезип алар керек деп, каруузын јандырдылар.
ЕГЭ-ни табыштырган турулталар аайынча талабыстыҥ школдоры рейтингке тургузылат па деген суракка карууны министр мынайда јандырды: «Рейтинг бийик ле јабыс кеминде турулталар кӧргӱскен школдорло тургузылып јат. Jе олорды бис адабай јадыс. Jабыс турулталу школдорло аҥылу иш ӧткӱрилип јат… Мынаҥ да ары бу ишти бис ајаруда тударыс».

ЕГЭ ӧдӧр тушта эрчимдӱ ижи учун Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ Быйанду самаразы эл-јондык кӧрӧӧчилердиҥ координаторы Диана Гудочкинага ла эл-јондык онлайн-кӧрӧӧчи Наталья Иньшинага табыштырылды.

Туштажуныҥ учында Алексей Бондаренко Алтай Республиканыҥ кыска энциклопедиязын кажы ла јиитке сыйлап, ыраак јерде кичӱ тӧрӧлине кунугып јӱрзе, бу бичик олорго керектӱ болор ло бу туштажуны эзедер деди.

С. АБЫСОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина