Алтайдын Чолмоны

Јаҥы объекттер ачылар

17.09.2019

«Шабалин аймак» муниципал тӧзӧлмӧдӧ јонјӱрӱмдик учурлу объекттер кандый айалгада болгоны јанынаҥ аймактыҥ јааныныҥ јонјӱрӱмдик сурактар аайынча ордынчызы Татьяна ЗОЛОТУХИНАЛА куучындаштыс.

–Аймакта јаҥы объекттер ачылары темдектелгенин укканыс. Ол керегинде айдып берген болзогор?

– Быјыл Камлак јуртта школдыҥ ачылтазы ӧдӧр. Анда 80 ӱренчик ӱренер аргалу болор. Бу объектти 2019 јылдыҥ јаҥар айыныҥ учында табыштырары темдектелет. Бӱгӱнги кӱнге јетире болгоныла, темдектелген иштердиҥ кайда да 70 проценти эдилип калган. Бу јаҥы школ болуп јат. Бастыра иштер темдектелген ӧйи аайынча ӧдӧт. Тургуза ӧйдӧ бу объектте 50-неҥ кӧп кижи, алты техника иштейт. Олор амыраар кӱндер јогынаҥ иштейдилер. Школдыҥ туразыныҥ тыш јанындагы иштер ӱлӱрген айдыҥ учына јетире эдилип калар. Оноҥ объекттиҥ ичинде иштер башталар. Бу объекттиҥ лицензированиези аайынча иш башталып калган. Тургуза ӧйдӧ јурттыҥ 81 балазы эски школдо ӱренет. Тӧрт айдаҥ олор јаҥы школдо ӱренип баштаар.

База бир јаҥы объект — ол 60 бала јӱрер садик. Контракт аайынча оныҥ баазы кайда да 49 миллион салковой деп чотолот. Бӱгӱнге јетире оныҥ кайда да алтан процентине турар иштер эдилип калган. Иштер ӧдӱп јаткан јылдыҥ јаҥар айында тӱгенер учурлу. Бу объектте иштер амыраар кӱндерде де токтобойт. Тургуза ӧйдӧ садиктиҥ тыштында иштер ӧдӧт. Ӱлӱрген айдыҥ учына јетире ойноор площадкаларда јазалдар тургузылып калар.

Јаҥы объекттердиҥ тоозында — ол Апшыйактуныҥ школы болуп јат. Оны бис сыгын айдыҥ учкары кирезинде табыштырарыс. Анайып, јаҥыртылган, јаҥы јазалдарлу объектке кирерис. Эм тургуза балдар башка-башка кыптарда ӱренет.

–Шабалинде јаҥы садиктиҥ ачылганыла балдарды садикле јеткилдеер сурак чечиле берер бе?

–Бӱткӱлинче чечилип калар деп айдып болбозыс. Оныҥ учун Школьная оромдо 125 бала јӱрер садик тудары аайынча иштер башталып калган. Ол объекттиҥ проектно-сметный документациязы јараду алган. Тургуза ӧйдӧ подрядный организацияла контракт тургузадыс. Бу объекттиҥ тӧзӧлгӧзи быјыл салынып калар учурлу. Тудулатан јери чокымдалган, адрези берилген. Ол јаҥы микрорайондо тудулар. Бу садик 2020 јылда тудулган соҥында, бу суракты чечип саларыс деп бодойдым. Ол объекттер нацӱлекер аайынча тудулып турганын темдектеер керек.

–Аймактыҥ тӧс јуртыныҥ школы керегинде нени айдарар?

–Шабалинниҥ орто ӱредӱлӱ школында бир муҥнаҥ ажыра бала ӱренет. Олор эки де сменага бадышпайт. Оныҥ учун биске бу школдыҥ јаҥыс ла капитальный ремонтын ӧткӱрер эмес — школдыҥ јаҥы туразын тудар керек. Не дезе, баштап тарый бис јурттыҥ јаҥы микрорайонында 250 балага школ тудар деп сананганыс, је ол школ тудулза да, бу суракты чечип болбос. Оныҥ учун биске кайда да 750 бала ӱренгедий школ тудар керек. Бу ууламјы аайынча бис иштеп јадыс. Тергеениҥ јаҥы депутатский корпузы бу суракта бисти јӧмӧжӧр деп иженедис. Бистиҥ аймактаҥ депутат Наталья Екеевага бу суракла баштанганыс. Ол оны билер. Школдыҥ јаҥы туразыныҥ ӱлекерин белетеп, оны тудар керек.

–Культураныҥ учреждениелериле колбой нени айдар эдер?

–Каспа јурттыҥ клубында капитальный јазал иштер учына једип барат. Сметный баазы тогус миллион салковойго јуук болор. Јазал иштер темдектелген ӧйинеҥ озо эдилип јат. Јаҥыртылган клубтыҥ ачылтазы ӱлӱрген айда ӧдӧр. Бу объектке Алтай Республиканыҥ культура аайынча министерствозы ӱзеери 240 муҥ салковой акча чыгарган. Ол акчага клубка керектӱ јазалдар алылар. Ол тоодо кӧрӧӧчилер отуратан јымжак отургыштар, сценага бӧстӧр, библиотекага ла музейге керектӱ мебель. Каспа јурттыҥ эл-јонына бу јаан сӱӱнчи болор деп иженедис. Бу ок ӧйдӧ јурттыҥ ӧҥзӱре сурагы – ол школдо јазал иштер ӧткӱрер керек болгоны. Анайда ок анда спортзал ла садик тудар керек. Бир уунда мыныҥ бастыразын тудары кӱч, је андый да болзо, бу ууламјы аайынча араайынаҥ иштейдис.

Культураныҥ объекттеринде јазал иштер ӧткӱрилген. «Единая Россия» партияныҥ ӱлекериниҥ шылтузында клубтардыҥ материально-технический тӧзӧлгӧзи оҥдолгон. Кӱӱлик аппаратура, сценаныҥ кеп-кийимдери алынган, аймакка 4 миллион салковойдоҥ ажыра акча чыгарылган. Бу ӱлекер аайынча эки спектакль белетеп јадыс. Ол спектакльдарды јылдыҥ учына јетире аймактыҥ тӧс јуртында ла республиканыҥ тӧс сценазында кӧргӱзерис.

Бастыра социальный объекттерде косметический ремонт ӧткӱрилген деп айдар керек. Школдордо ло садиктерде, анайда ок культураныҥ учреждениелеринде Роспотребшиҥжӱниҥ, ӧрт ӧчӱреечилердиҥ эткен ајарулары аайынча тутак-једикпестерди јоголторы јанынаҥ иштер база ӧткӱрилген.

Аймактыҥ школдорында текши тооло эки муҥнаҥ кӧп бала ӱренет. Камлактыҥ школынаҥ башка бастыра школдор маала ажын отургызып, бойлорын јеткилдейт. Балдарга курсак белетеерине керектӱ продукцияны јербойыныҥ ээлемдеринеҥ аладыс. Соцобъекттерге 45 кӱнге јеткедий таш кӧмӱр алылган. Эмди одыратан сезон башталар ла бис ого белен.

–Беш ичинде турган јурттарда айалга кандый?

–Анда турган јурттарда социальный объекттердиҥ бастыразында косметический ремонт ӧткӱрилген. Шыргайтыда балдардыҥ садигинде јазал иштер ӧткӱрилген. Беш-Ӧзӧктӧги школдо маала ажын салар јер јазалган. Барагашта садикке капитальный ремонт керек. Анда јаҥы школ ло эмчилик иштейт. Бу јуртта иштейтен эмчиге јадар тура керек, ол сурак аайынча аймактыҥ баш врачыла иштейдис. Шыргайтыда ФАП-тыҥ туразы база јаҥы. Анда иштейтен врачка јадар јер керек. Бу суракты база чечерис.

Аймактыҥ ӱредӱлӱ учреждениелерине керектӱ јаҥы автобус алганыс. Анайда ок санитарный болуштыҥ кӧлӱги алынган. Јылдыҥ учына јетире ӧйдиҥ туркунына реанимобиль берилер. Бис анайда ок Миниш ажыра јаан јаштуларды тартар эттире јеҥил јорыкту кӧлӱк алганыс. Шабалинниҥ ле Чаргыныҥ школдоры инновационный иштерге деп, јаҥы јазалдар, ол тоодо оргтехника, квадрокоптерлер алган. Бу ууламјы аайынча иштейтен ӱредӱчилер узын бийиктедер курстар ӧдӧт.

–Татьяна Михайловна, Слерди уксаҥ, бастыра ла јакшы. Кандый бир курч сурактар јок по?

–Ол јогынаҥ канай болот эмеш. Курч сурак – ол ӱредӱчилер једишпей турганы, анчада ла малокомплектный школдордо. Биске математиканыҥ, ӧскӧ ороондордыҥ тилдериниҥ, химияныҥ ла биологияныҥ ӱредӱчилери керек болуп јат. «Земский учитель» деген программа иштеп баштаар деп иженедис. Ол иштеп баштаган соҥында, бу сурак чечиле берер эди.

Чичке-Чаргыныҥ ла Мыйтуныҥ школдорында јазашту иштер ӧткӱрер керек деген јӧп-заключениелер бар. Эмди бу объекттерди нацӱлекердиҥ программаларына кийдирери аайынча иштейдис. Шабалинде «Золотой ключик» деп адалган садикте капремонт ӧткӱрер керек. Ого керектӱ документ-чаазындар бар. Оны база нацӱлекердиҥ программаларыныҥ бирӱзине кийдирер керек.

Јолдор јазалат, аймактыҥ тӧс јуртында јарыткыштар тургузары аайынча иштер ӧдӧт. Удабастаҥ Шабалинде Амыраарыныҥ паркын ачарын темдектейдис, стадионды јаҥыртарыс.

–Јарт, ачык-јарык эрмек-куучын учун быйан. Темдектеп алган иштерди бӱдӱрерге јолыгар ачык болзын.

–Слерге быйан.

К. ЯШЕВ