Алтайдын Чолмоны

Јылдык иштиҥ турулталары

28.01.2020

Чаган айдыҥ 24-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ ичбойындагы керектер аайынча министерствозыныҥ коллегиязыныҥ элбедилген јууны ӧткӧн. Анда ведомствоныҥ 2019 јылда ӧткӱрилген оперативно-служебный ижиниҥ турулталары кӧрӱлген.

Јуунда АР-дыҥ башчызы Олег Хорохордин, Эл Курултайдыҥ председатели Владимир Тюлентин, Алтай Республика аайынча баш федерал инспектор Дмитрий Колозин, АР-дыҥ ичбойындагы керектер аайынча министри Павел Гаврилин,  тергеениҥ прокуроры Анатолий Богданчиков, РФ-тыҥ шылу ӧткӱрер комитединиҥ Алтай Республика аайынча шылу ӧткӱрер башкартузыныҥ јааны Эдуард Новаковский, Алтай Республикада кижиниҥ тап-эриктери аайынча чыдулу кижи Семен Шефер, республикан Ӱстиги јаргыныҥ председателиниҥ молјуларын бӱдӱреечи Алексей Кокорин ле оноҥ до ӧскӧ улус турушкан.

Јуун башталардаҥ озо Павел Гаврилин айылчыларга ведомствоныҥ јаҥыртылган автопаркын кӧргӱскен. Россияныҥ МВД-зын јеткилдеер план аайынча тергеебиске он бир Лада Гранта, УАЗ Патриот ло Шевроле Нива келген. Анайда ок јетирӱлик технологиялардыҥ, колбуныҥ ла јетирӱни корыырыныҥ тӧс јери КамАЗ алган. Бу аҥылу кӧлӱк полицияныҥ подразделениелериле кайдаҥ ла колбу тудар аргалу. Мобильный комплекс калганчы ӧйдиҥ техниказыла јеткилделген ле чыҥдый колбу тудар аргалу.

Республикан МВД-ныҥ башкараачызы Павел Гаврилинниҥ айтканыла, ведомствоныҥ материально-технический аргаларын јаҥыртканы эл-јонныҥ амырын корыыры аайынча тургузылган оперативно-служебный амадуларды јарамыкту бӱдӱрер арга берер.

Министерствоныҥ коллегиязыныҥ элбедилген јуунында Павел Гаврилин јаан доклад кычырган. Бис оны бӱткӱлинче салбай, анда айдылганы керегинде кыскарта бичип ийели. Министрдиҥ темдектегениле, ӧткӧн јылда эл-јонныҥ амырын јеткилдеерине, каршулу керектерди болдыртпазына ууламјылалган тӧзӧмӧл-практический иштер ӧткӱрилгениниҥ шылтузында   республиканыҥ јеринде јондык-политический ле криминогенный айалга турумкай болгон.

2019 јылда ӧткӱрилген эки муҥнаҥ кӧп јӱзӱн-башка керек-јарактар ӧйинде эл-јонло јеткер болбозы јеткилделген, 296 оперативно-профилактический рейд ӧткӱрилген. Ол рейдтер ӧдӧр тушта 120 каршулу керек илелелген, 3786 административный тап-эрик бузуш токтодылган, 41 мылтык-јепсел ле 446 литр фальсификат аракы айрылган.

Ӧткӧн јылда ичбойындагы керектердиҥ органдарына тап-эриктерди бузуп турган ла јасакка келишпес учуралдар керегинде 50517 јетирӱ келген. Олордыҥ кӧп сабазы криминал учурлу эмес болгон. Бу јетирӱлердиҥ 30 проценти каршулу керектер керегинде болгон. Каршулу керектерле колбулу 15858 јетирӱ аайынча керектӱ иштер ӧткӱрилген ле сурактар чечилген. Кажы ла тӧртинчи јетирӱ аайынча уголовный керектер ачылган.

Ӧткӧн јылда текши республика аайынча каршулу керектердиҥ тоозы алдындагызынаҥ 7,3 процентке јабызаган. Бастыра 4268 каршулу керек темдектелген. Кижиге удура эдилген каршулу керектердиҥ, ол тоодо ӧлтӱриш, граждандардыҥ су-кадыгына ӧнӧтийин каршу јетирери, тоноштордыҥ тоозы астаган.

Уурылардыҥ, анчада ла кӧп улус јуулган јерлерде ле оромдордо, тоозы, анайда ок мынаҥ озо каршулу керек эткендердиҥ такыптаҥ каршулу керек эдери астаган.

Адакыда министр П. Гаврилин тап-эриктерди буспазын јеткилдеери аайынча иштер республиканыҥ государственный јаҥыныҥ органдарыла, тап-эриктерди корыыр органдарла јуук колбуда ла ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрилгенин, јондык та бу иштерде эрчимдӱ турушканын темдектеген.

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин тап-эриктерди буспазын ла эл-јонло јеткер болбозын јеткилдеери јаҥныҥ тӧс амадуларыныҥ бирӱзи ле ороонныҥ једимдӱ ӧзӱмине керектӱ айалга болгонын темдектеген.

«Бу амадуны бӱдӱреринде тӧс јерде ичбойындагы керектердиҥ органдарыныҥ јаҥныҥ государственный ла муниципал органдарыла, анайда ок јондык организацияларла јуук колбуда, ӧмӧ-јӧмӧ ижи турат» — деп, тергеениҥ башкараачызы айткан.

Алтай Республиканыҥ парламентиниҥ спикери Владимир Тюлентин полицияныҥ ижинеҥ бистиҥ эл-јонныҥ корулалган текши сезими камаанду болгонын темдектеген.

— Алтай Республикада оперативный айалга керегинде јетирӱдеҥ кӧрзӧ, айалга кем јок кеминде деп айдарга јараар. 2019 јылда республикада јаан учурлу јондык керек-јарактар ӧткӱрилген: албатыныҥ «Родники» байрамы, Гастрономический фестиваль, талдаштардыҥ кампаниязы ла оноҥ до ӧскӧзи. Полицияныҥ ишчилериниҥ ӧткӱрген ижиниҥ шылтузында бу керек-јарактар ӧдӧр тушта кандый бир јаан бузуштар темдектелбеген.

Је эмдиги ӧй јаҥы некелтелер тургузат, јаҥы бузуштар темдектелет. Бу каршулу керектер јетирӱлик технологияларды тузаланганыла колбулу. Ол ло телефондор ажыра бӱдӱҥкей граждандарды тӧгӱндеп, акча-манадын уштып турган каршулу керектер. Олорды болдыртпазына ууламјылалган иштерге ајару эдер керек – деп, спикер айткан.

Владимир Тюлентин полицияныҥ ишчилерине Роспотребшиҥжӱниҥ ишчилериле кожо снюс садып турган јерлерди илелеери аайынча рейдтер ӧткӱргени учун быйанын айткан.  «Ичбойындагы керектердиҥ министерствозыныҥ ишчилери тургузылган амадуларды бӱдӱрерге мынаҥ да ары једимдӱ иштеерине иженедим» — деп, ол темдектеди.

Бичимелистиҥ бажында тоололгон ведомстволордыҥ ла службалардыҥ башкараачылары тергеениҥ эл-јоныныҥ амырын јеткилдееринде республикан МВД-ныҥ ишчилериниҥ једимдӱ ижин темдектеп, олордыҥ ведомстволоры ичбойындагы керектердиҥ органдарыла јуук колбуда иштеп турганын айткан ла коллегаларына мынаҥ да ары бийик једимдер кӱӱнзеген.

Алтай Республиканыҥ прокуроры Анатолий Богданчиков ичбойындагы керектердиҥ органдарыныҥ ишчилериниҥ бӱдӱрип турган ижинде темдектелген турулталардаҥ башка једикпестер база бар болгонын темдектеп, олорды јоголторы аайынча иштеер керек деген.

Республикан МВД-ныҥ коллегиязыныҥ элбедилген јуунында јаҥжыкканы аайынча јакшы иштеп турган ишчилерге Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ, РФ-тыҥ президентиниҥ Сибирьдеги федерал округта чыгартулу кижизиниҥ, АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ  Быйанду самаралары табыштырылган. Анайда ок кезик ишчилерге ведомствоныҥ кайралдары ла ээчий званиелер берилген.

Республиканыҥ ичбойындагы керектер аайынча министерствозыныҥ коллегиязыныҥ элбедилген јууныныҥ экинчи бӧлӱгинде кӧдӱрилген сурактар элбеде ле чокым кӧрӱлген.

К. ЯШЕВ