Алтайдын Чолмоны

«Россияныҥ почтазы»: коронавирустыҥ ӧйинде…

02.04.2020

Коронавирусла колбой чочыдулу айалга тӧзӧлӧ берерде, орооныстыҥ тергеелеринде, ол тоодо бистиҥ де республикабыста кӧп саба улус айылдарында отурат. Је кезик учреждениелердиҥ, организациялардыҥ ла предприятиелердиҥ ишчилери молјуларын ӱзӱги јогынаҥ бӱдӱрет. Олордыҥ тоозында курьерлер ле почтальондор. Тӧс СМИ-лерде айдылганыла болзо, почтальондордыҥ јӱктенип турган сумкаларыныҥ бескелери уурлай берген деп айдарга јараар. Не дезе, эмди почтаныҥ ишчилери јаҥыс ла пенсияларды, газеттерди, самараларды ла ӧскӧ дӧ корреспонденцияны јетирип турган эмес, је анайда ок айылдары сайын отурган пенсионерлерге аш-курсак база јетирет.

Темдектезе, Астрахань каланыҥ почтальоны Светлана Лысикова јаҥыскан јадып турган пенсионерлерге јаҥыс ла самаралар эмес, је анайда ок аш-курсак база јетирет.

–Коронавирустаҥ улам уур айалга тӧзӧлӧ берген де болзо, почтальондордыҥ ижиниҥ графиги солынбаган. Орооныстыҥ кӧп саба граждандары почтальон – ол јӱк ле самаралар ла јаҥы чыккан газетти экелип турган кижи эмес болгонын билер – деп, «Россияныҥ почтазыныҥ» генеральный директорыныҥ операционный башкарту ла розничный саду аайынча ордынчызы Михаил Волков темдектеген. Бӱгӱн почтальондор аҥылу чочыдуныҥ группазына кирип турган улуска – пенсионерлерге айылдарында отурарга болужат. Олор пенсиялар, аш-курсак экелет, коммунальный јеткилдештиҥ тӧлӧмирлерин тӧлӧӧргӧ болужат, пенсионерлерге јӧмӧжӧт лӧ олорды токынадат. Тӧзӧлӧ берген мындый айалгада олордыҥ ижи анчада ла јаан учурлу.

Иштебейтен деп јарлалган неделеде кӧп саба почтальондор кажы ла кӱн бойлорыныҥ маршруттары сайын базат. «Бис ижисти улалтадыс – деп, «Российская газетага» Азовтыҥ почтальоны Наталья Цымбал айткан. —Не дезе, почта ол ло полиция, эмчилик ошкош керектӱ. Почтальондор барып турган пенсионерлердиҥ кӧп сабазы айылдарынаҥ чыкпайт та. Оныҥ да учун почтальон олорго тыш телекейле јаҥыс болчок колбу болуп јат. Сураган соҥында, олорго керектӱ товарлар да аладым. Тушенканы, кабачковый икраны, кийим јунар порошокты, медицинский маскаларды. Айдарда, бистиҥ ижис улалат».

Мындый јеткилдеш Вологодский областьта туку качан тӧзӧлгӧн. Кижи почтага телефон согот ло заказ эдет. Почтаныҥ бӧлӱгинде аҥылу бланк толтырылат ла бу ууламјыда иштеп турган почтальон байагы кижиге товарларды јетирет. Федерал почтовый колбуныҥ Вологодский область аайынча башкартузыныҥ директоры Татьяна Дирингтиҥ јетиргениле болзо, андагы почтальондордыҥ 80 процентинеҥ кӧбизи андый јеткилдешти јетирет. Олор бу да јеҥил эмес кӱндерде јаҥыскан јадып турган улуска болужын јетирет. Областьта почтовый колбуныҥ 658 бӧлӱги иштеп турган, олордыҥ 555-и – јурт јерлерде.

Пенсионерлерге аш-курсак апарар јеткилдешти Томсктыҥ почтальондорыныҥ, ас ла салза, 80 проценти јетирет. Јаан јаштуларга мындый болуш јаан арга болуп јат. «Печкиндер» почтала кожо аҥылу бланктар экелет. Јаан эмес каталогко керектӱ товарлардыҥ – чай, сахар, крупалар, консервалар, макаронный эдимдер, конфеттер, кийим јунар порошоктор, самын, шампунь, антисептик – тооломы кирет.

Сибирьде тайга-таш ортозындагы јурттарда почтальондор јаҥыс ла аш-курсак эмес, је анайда ок эмдер садып экелер, солундарды айдып берер ле кижиниҥ каныныҥ тебӱзин кемјип берер аргалу.

«Керектӱ болгондо, почтальон телефонныҥ номерин артыргызат ла кӱӱнзеген кижи ого телефон согуп, баштану-заявка эдер аргалу» – деп, Федерал почтовый колбуныҥ Томский область аайынча башкартузыныҥ чыгартулу кижизи Ольга Миненкова айткан.

Омский областьта почтальон болуп иштеп турган Галина Ермолаева Пихтовое деген ыраак јуртка посылкаларды ла пенсияларды бойы јазаган болотоходло јетирет. Ары једер оноҥ ӧскӧ арга јок.

Коронавирусла колбой Екатеринбургта јаан јашту почтальондорго ижин удурумга таштаарга келишкен. Олордыҥ ордына мынаҥ озо самаралар ла посылкалар алар бӧлӱкте иштеген јиит коллегалары чыккан эмтир.

Эйе, бӱгӱнги айалгада почтальондор база чочыду алдында. Чокымдап айтса, чочыду алдында болор эди, је олорды маскаларла, перчаткаларла, дезинфекцияныҥ эдимдериле јеткилдейдилер. Эмди олор акчаны маскалу ла перчаткалу чоттойт, квартиралардыҥ бозогозын алтабай јат.

Коронавирусла колбой тӧзӧлгӧн айалгада Федерал почтовый колбуныҥ Алтай Республика аайынча башкартузы канайда иштеп турганы керегинде башкартуныҥ сайтындагы јетирӱле таныштыс.

Анда айдылганыла болзо, РФ-тыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ 2020 јылдыҥ тулаан айыныҥ 16-чы кӱнинде јӧптӧгӧн ММ-П9-1861 номерлӱ јакылтазын бӱдӱрерге, коронавирусный инфекцияныҥ таркаарын болдыртпазы аайынча ӧткӱретен керек-јарактарла колбой почтовый службаныҥ бӧлӱктеринде клиенттердиҥ тоозын астадарына ууламјылалган иштер база ӧдӧт.

2020 јылдыҥ тулаан айыныҥ 25-чи кӱнинеҥ ала кӱӱк айыныҥ 1-кы кӱнине јетире бастыра бӱдӱм почтовый аткарыштарды, анайда ок почтовый кӧчӱриштерди чеберлеер ӧй ол кӧчӱриштер ле аткарыштар почтовый колбуныҥ бӧлӱгине келген ӧйдӧҥ ала эки айга јетире узадылган. Ого јаҥыс «Јаргыныҥ», «Административный» дейтен корреспонденциялар ла ЕMS аткарыштар кирбейт.

РФ-тыҥ субъекттеринде бир кезек кирелендириштерди – ол тоодо граждандарды айылдары сайын отурзын, дистанционно иштезин ле оноҥ ӧскӧзин – кийдиргениле колбой почта мындый эп-арганы тузаланат.

Аҥылу јакаан јӧптӧлгӧнчӧ почтовый колбуныҥ бӧлӱктери физический лицолорды јеткилдебес. Юридический лицолордыҥ јеткилдежин јӱк ле сӱреен керектӱ болгондо, эпидемиологический айалганыҥ ээжилери аайынча ӧткӱрер.

Федерал почтовый колбуныҥ Алтай Республика аайынча башкартузында 229 почтальон иштейт. Олор кӱӱнзеген клиенттерге керектӱ товарлар јетирер ишти база ӧткӱрип турган эмтир. Ого учурлай почтальондордо товарлардыҥ тооломы бичилген прайс-лист бар. Клиенттер ол прайс-лист аайынча керектӱ товарларды јакыдат. Коронавирусла колбой тӧзӧлгӧн айалгада почтовый колбуныҥ бӧлӱги бу ишти эмеш ӧскӧртип ийерге белен. Эмди кӱӱнзеген улус почтовый колбуныҥ бӧлӱгине телефон согор ло кандый товарлар керек болгонын айдар аргалу. Почтальондор болуп јаҥыс ла ӱй улус иштейт. Оныҥ учун јакыткан немениҥ бескези сегис килограммнаҥ уур болбос учурлу. Је андый да болгон соҥында, байагы јакыткан не-немени транспортло јетирер арга бар. Товарлардыҥ тооломы керегинде айдар болзо, ого аракы ла таҥкы кирбейт. Почтальондор аракы ла таҥкы апарбай јат.

Пенсиялар Пенсионный фондтыҥ тургускан графиги аайынча јетирилет. Клиенттердиҥ бастыразы ла пенсиязын айылдарында албай јат деп темдектеер керек.

Јуукта граждандардаҥ почтальондор айылдар сайын маска јогынаҥ јӱрет деген комыдалдар келерде, Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузы почтага јетирӱ аткарган. Маскалар кайда да јок болгоны учун почтаныҥ башкартузы марлевый бинттер садып алган ла эмди ишчилери бойлоры маскалар кӧктӧп турган эмтир. Анайда ок Новосибирсктеҥ маскалар келер учурлу. Дезинфекцияныҥ эдимдери керегинде айдар болзо, бастыразы алынган, кажы ла почтальондо аэрозольный спрей, бойын канайда чеберленери керегинде јартамал-памятка бар.

Китайдыҥ гран-кыйузы карантинле колбой јабыларда, бу ороонноҥ келер керек болгон товарлар, ол ло интернет ажыра јакыткан «Алиэкспресстиҥ» болзын, бир ай кире ӧйдиҥ туркунына келбей тура берген. Тургуза ӧйдӧ бу авиаколбу орныктырылган ла Новосибирскке тӧрт самолет келген деген јетирӱ бар. Айдарда, клиенттердиҥ јакытканы эмди келип баштаар. Је почтовый колбуныҥ физический лицолорло иштеп турган бӧлӱктери јабык учун, клиенттер заказтаган товары кайда келип јатканын интернет ажыра кӧрӧр, товары почтовый колбуныҥ кандый бир бӧлӱгине келген болзо, ого телефон согуп, байа товарды айлына экелип берзин деп сураар учурлу. Ол товарды јетиргени учун клиент кандый да акча тӧлӧбӧс.

* * *

Горно-Алтайскта почтальон болуп иштеп турган Наталья Поливцеваныҥ айтканыла болзо, бу иште ол ӱчинчи јыл. Иш ого сӱреен јарап турган эмтир. Наталья каланыҥ бастыра микрорайондорында, је кӧп сабазында Афганецтердиҥ поселогында, Байатта ла Кучиякта иштейт. Јакылталар аайынча клиенттерге керектӱ товарларды, ол тоодо аш-курсакты база јетирет. Оныҥ айтканыла, бир кӱнде ого 15-18 километр јер базарга келижет. Базып турган јерлери тӱс эмес, кӧп сабазында кырлаҥ јерлер болгонын айтпаза да јарт. Јиит келин ижин фитнеске тӱҥейлейт.

Ийттердеҥ, кандый бир шокчылдардаҥ коруланатан газовый балончик ле электрошокер јаантайын бойыла кожо.

–Газовый балончикти салкын ӧйинде тузаланып болбозыҥ, бойыҥа тынарга келижер. Оныҥ учун кӧп лӧ сабазында электрошокерди тузаланадым. Ийттер электрошокердеҥ тӱрген кача берет. Оны байа ла тузаланарга келишкен – деп, почтальон айткан.

* * *

Айдарда, карантин ӧйинде айылдарында отурган граждандарга, анчада ла јаан јаштуларга почтаныҥ ӧрӧ адалган јеткилдештериле тузаланар арга бар. Почтовый колбуныҥ бӧлӱгине телефон согуп, јакылта-заказ этсер, Натальядый чыйрак почтальондор байагы товарларды тӱрген экелип берер.