Аркарлардыҥ тоозы кӧптӧгӧни јарталган

04.12.2020

Сайлугемдеги нацпарктыҥ јеринде ле ого јуукташ јерлерде аркарлардыҥ тоозын чотко алары јанынаҥ јылдыҥ сайын ӧткӱрилип турган ээчиде иш тӱгенген.

Кӱчӱрген айдыҥ башталганында башталган бу иш «Сайлугем» ле «Уландрык» деген кластерлердиҥ јерлеринде ӧткӱрилген. Јербойыныҥ арка-тууларында туштаган ла чотко алылган аркарлардыҥ тоозы 1583 тын болуптыр. Бу тындулардыҥ тоозын чотко аларын 2014 јылда баштап турарда, ол тушта билимчилер 525 аркарды чотко алган болгон. Быјылгы кӧргӱзӱ, ол туштагы тоого кӧрӧ, ӱч катапка кӧптӧгӧн.

«Кезик учуралдарда тӱште 100-180 тын аркарларлу ӱӱрлерге туштаганыс, эҥирде дезе јаан ӱӱр оок ӱӱрлерге бӧлӱне берет. Экспедиция ӧйинде ай-кӱн де јакшы болгон. Сайлугемниҥ кырларыныҥ баштары карга туку качан бӱткӱлинче бӱркелип калган, оныҥ да учун туйгактарлу тындулар ӧзӧк ичине, одор јерлерге тӱжӱп келген. Бис бу тындулар болуп турган бастыра јерлерди эбирип, тындуларды чотко алганыс» — деп, Сайлугемдеги национальный парктыҥ баш билим ишчизи Денис Гуляев айткан.

—Ӱӱрлерде эркек тындулар кӧп болгоны темдектелген, браконьерлер шак ла бу тындуларды олордыҥ мӱӱстерин аларга ӧлтӱргилейт. Бир канча јылдар кайра эркек тындулардыҥ тоозы ас болгон болзо, эмди олордыҥ тоозы кӧптӧп турганы билдирет — деп, бу ок нацпарктыҥ база бир билим ишчизи Алексей Кужлеков темдектейт.

Бу нацпарктыҥ, Россияныҥ ФСБ-зыныҥ Алтай Республика аайынча пограничный башкартузыныҥ, аҥ-кушты корыыры, тузаланары ла орныктырары аайынча республикан комитеттиҥ, анайда ок Јерлик ар-бӱткенниҥ телекейлик фондыныҥ ӧмӧ-јӧмӧ ижиниҥ шылтузында Алтайдыҥ байлу ла оморкодулу аркарларыныҥ тоозы кӧптӧп турганы бисти сӱрекей сӱӱндирет. Андый ла болзын! Ар-бӱткенисти, аҥ-кужысты чеберлеп јӱрели.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина