Ижинде эҥ артыктары

29.06.2021

Машинала уй саар устардыҥ VII республикан конкурсы кичӱ изӱ айдыҥ 25-чи кӱнинде Алферово јурттыҥ јуугында Н. М. Фокинниҥ крестьян-фермер ээлеминиҥ јеринде ӧткӧн.

Ондо Майма, Кӧксуу-Оозы ла Шабалин аймактардыҥ уй саачы-операторлоры турушкан.

Алтай Республиканыҥ јурт ээлеминиҥ министри Андрей Цигулев мӧрӧйди ачып ла оныҥ туружаачыларын уткуп, јурт ээлемдикте уй саачыныҥ ижи эҥ кӱч ле каруулу иштердиҥ бирӱзи болгонын темдектеген. «Эпидемиялык кызалаҥду айалгаларла колбой бис кӧп улус турушкадый керектеристи чичкерткенис. Је кандый ла профессияда эҥ талдама устар бар, бӱгӱн ӧткӧн мӧрӧй машинала уй саарыныҥ эҥ артык операторлорын јартаар» — деп, ол айткан.

«Алтай Республикага мениҥ јол-јорыгым бу профессионал мӧрӧйгӧ келишкенине, республикада ол ойто орныгып јатканына акту кӱӱнимнеҥ сӱӱнедим – деп, Россия Федерацияныҥ јурт ээлем министерствозыныҥ мал ижи ле укту мал ӧскӱрери аайынча департаментиниҥ директоры Дмитрий Бутусов уткуулында темдектеген. – Уй малдаҥ сӱт саап, оноҥ аш-курсак белетеер иш Россия Федерациязында калганчы јылдарда билдирлӱ ӧзӱм алынган. Аш-курсак јанынаҥ јеткер јок болор, ороон бу ууламјыда кемнеҥ де камааны јок јадар амадуга једерге биске база да кӧпти эдер керек. Ӱредӱлӱ улус, профессионал ишчилер јогынаҥ бу ишти бӱдӱрип болбозыс. Слердеҥ, слердиҥ иштеген ээлемдеригердиҥ ӧзӱминеҥ темдектелген иштерди бӱдӱрип чыгарыс камаанду.

Бу мӧрӧйдӧ турушкан ончо улуска једимдер кӱӱнзейдим. Мӧрӧйдиҥ ончо туружаачылары эмди де јеҥӱчилдер болуп јат, нениҥ учун дезе слер иштеген ээлемдеригерди республикан мӧрӧйгӧ чыгарганыгар. Бой-бойыгарла таныжып куучындашканыгар, ченемелигерле ӱлешкенигер – база турулталу керек. Ончогорго быйан».

Мӧрӧйдӧ саар уйлар туткан оогош то, ижи кӧндӱгип калган јаан да ээлемдердиҥ сегис уй саачы-операторы турушкан. Онойдо, олордыҥ ортодо сок јаҥыс эр кижи — Михаил Мартышин Майма аймактыҥ Билӱлӱ јуртынаҥ келген. Оныҥ иштеген «Алтын Туу» ООО алты крестьян ээлемди бириктирет. Олор туткан малыныҥ сӱдин Троицктеги сарју-сыр эдер заводко табыштырат. Саткан сӱт учун субсидия акча, тузаланып табыштырган уй саар аппараттар учун орныктыру акча келип јат.

Мӧрӧйдӧ туружар эҥ јаан команданы Кӧксуу-Оозы аймак аткарган, саар уйлар туткан «Амурский», «Абайский, «Коксинский» деген СПК-лар бойыныҥ эҥ артык 3 уй саачызын маргаанга ийген. Аймак школдорын, балдардыҥ садтарын сӱттеҥ эткен бойыныҥ аш-курсагыла бӱткӱлинче јеткилдеп јат. Бӱгӱн кӧп улус сӱттиҥ аш-курсагын магазиннеҥ садып аларын артыксынат. Амурдагы ла Абайдагы заводтордыҥ сарјузын ла сырларын, кефирди, йогуртты, творогты ла ряженканы јербойыныҥ да, республиканыҥ да улузы кӱӱнзеп алат, ол магазиндерде јатпай јат.

Уй саачы операторлордыҥ мӧрӧйи ӱч бӧлӱктеҥ турган: уй саар аппаратты јазып, ойто јуур керек; уйды аппаратла саар ла уй саары аайынча сурактарга карууларды чын берер – бу ончо јакылталарды чын ла тӱрген бӱдӱрер керек.

Ӧткӧн мӧрӧйдиҥ турулталарыла, машинала уй саар операторлордыҥ «Профессиязында эҥ артык» деген VII республикан конкурсыныҥ дипломдорыла Василина Огородникова («Амурский» СПК, Кӧксуу-Оозы аймак), Надежда Иванова (Јурт ээлемде ченелте ӧткӱрер Алтайдагы ээлем (АЭХ), Шабалин аймак), Марина Ялбаева (Н. М. Фокинниҥ крестьян-фермер ээлеми, Майма аймак) ла Михаил Мартышев («Алтын Туу» ООО, Майма аймак) кайралдаткан.

Уй саачы операторлордыҥ быјыл ӧткӧн республикан мӧрӧйинде јеҥӱчил болуп Шабалин аймакта Јурт ээлемде ченелте ӧткӱрер Алтайдагы ээлемниҥ станциязыныҥ уй саачы операторы Валентина Погодина чыккан.

Мӧрӧйдиҥ II ле III степеньдӱ дипломдорын (мӧрӧйдӧ 2-чи ле 3-чи јерлерди) јеҥил эмес тартыжуда Кӧксуу-Оозы аймактыҥ устары Ксения Белозерцева («Абайский» СПК) ла Анфиса Антонова («Амурский» СПК) јеҥип алгандар.

С. Кыдыева

Владимир Суховтыҥ фотозы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина