Алтайдын Чолмоны

Улаган аймакта балдардыҥ јаҥы садтары ачылды

08.02.2022

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Улаган аймакла ишмекчи јол-јорыгында, кочкор айдыҥ тӧртинчи кӱнинде, Улаган ла Саратан јурттарда балдардыҥ јаҥы тудулган садтарыныҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазында турушкан.

Улаган јуртта 125 бала, ол тоодо 60 бала ясельный бӧлӱкте јӱрерине чотолгон «Кӧк-Таман» детсад «Демография» деп национальный ӱлекер аайынча эки јылга шыку тудулган. Башчы јаҥы садтыҥ ачылтазында Улаган јаан ла тӱрген ӧзӱп турган јурт, мында кӧп јашӧскӱрим јуртайт деп айткан. Оныҥ учун јаҥы детсадтар тударын јӱрӱм некейт. Россияныҥ президенти Владимир Путинниҥ балдарды детсадтарда јӱрер јерлерле јеткилдеери аайынча јакылтазын бӱдӱрерин улалтып јадыс деп темдектеди. Текшилей алза, республикада «Демография» эл ӱлекер аайынча 2019 јылдаҥ бери 2360 бала јӱрер 21 детсад тудулар. Ол онойдо ок балдардыҥ садын чыҥдый туткан строительдерге быйан јетирип, јаҥы јазалдарла јеткилдеген јаҥы детсадта балдарга да, таскадаачыларга да јарамыкту, эптӱ болорын айтты.
Эл Курултайдыҥ председателиниҥ ордынчызы Герман Чепкин уткуулду сӧзинде бу аймакта быјыл ачылган экинчи садик болгонын темдектеп, Улаган аймак ӧзӱп турганыла, улус ары-бери кӧп кӧчпӧй, јуртында артып, кичӱ тӧрӧлиниҥ ӧзӱминде эрчимдӱ туружып турганыла оморкогонын јетирди.
Улаган аймактыҥ јааны Владимир Челчушев јурттыҥ јаҥы тудулган садиги јаҥыс ла аймакта эмес, је анайда ок бӱткӱл республикада эҥ артык детсадтардыҥ бирӱзи болгонын темдектеп, кечеге јетире Улаган јуртта садикке очередьте турган балдардыҥ тоозы 180 болгонын, эмди олордыҥ тоозы билдирлӱ астаганын угусты.

Балдардыҥ эки кат садында текши тооло јети группа ойноор ло уйуктаар кыптар, фортепиано ло проекторлор тургузылган физкультурно-музыкальный зал, психологтыҥ ла медицинский кабинеттер, ашкана ла прачечный бар. Физический культурала тазыктырынар јазалдар, тышкартында ойноор ло тазыктырынар айалга јеткилинче тӧзӧлгӧн. Су-кадыгыныҥ аргалары кирелӱ балдарга «Доступная среда» деген программала јарамыкту айалга бастыра јанынаҥ јеткилделген.
База бир садик текшилей чыныкташтыҥ кийнинде Саратан јуртта ачылган. Ол 40 бала јӱрерине чотолгон, ол тоодо 20 бала ясельный бӧлӱкте. Саратандагы балдардыҥ садында эки группа балдар ойноор ло уйуктаар кыптар, медишчиниҥ кабинеди, кухня ла администрацияныҥ кыптары бар. Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин бу садиктиҥ ачылтазында: «Мен слерге баштапкы катап 2019 јылдыҥ јайында келип јӱреримде, слер садигис бӧктӧлгӧни эки јыл болды, ого капитальный ремонт эдери эҥ ле туура салбас керегис деп айтканыгар. Бис бастыра бар аргаларды сананып, шӱӱп, бу ишти Алтай Республиканыҥ 2021 јылга таҥынаҥ ӧзӱми аайынча программазына кийдирип, федерал бюджеттиҥ акчазыла бӱдӱрдибис, капремонтко јарым јылдаҥ эмеш кӧп ӧй барды» – деп темдектеди.
Ыраак јерде турган јурттыҥ јадын-јӱрӱмин јарандырарына ууламјылай бу ла јуукта сотовый колбу ла Интернет ачылган, јол јазаар иштер ӧдӧт. Быјыл Акташтыҥ ла Улаганныҥ ортозында јолдыҥ капитальный ремонты ӧдӧр, оноҥ ары Улаган–Балкычы, Улаган–Саратан јолдор ло Кату-Јарыктыҥ боочызы јазалар деп угусты.
Республиканыҥ башчызыла кожо уткуулду сӧстӧрин Эл Курултайдыҥ председателиниҥ ордынчызы Герман Чепкин ле Улаган аймактыҥ јааны Владимир Челчушев айттылар.
Кӧдӱриҥилӱ ачылталарда јозокту иштӱ улуска кайралдар табыштырылды. «Алтай Республиканыҥ нерелӱ ӱредӱчизи» деп кӱндӱлӱ ат Саратанныҥ школыныҥ математикала ӱредӱчизи Валентина Орсуловага адалган, Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазы Чибилӱниҥ школыныҥ директорыныҥ таскаду иш аайынча ордынчызы, орус тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи Алтынсай Олчоновага, Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ, Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ Быйанду самаразы Саратанныҥ «Солоҥы» детсадыныҥ педагог-логопеди Эльвира Тазрановага, Улаганныҥ «Кӧк-Таман» детсадыныҥ заведующийи Эльвира Олчоновага табыштырылды. Анайда ок «Кӧк-Таман» детсадка керектӱ јазалдар аларына 100 муҥ салковойдыҥ сертификады сыйлалды.
Республиканыҥ башчызы ишмекчи јол-јорыгы ӧйинде аймактыҥ тӧс јуртыныҥ «Культура» деп национальный ӱлекер аайынча капитальный ремонт ӧткӱрилген балдардыҥ санат сургалында болды. Ондо бӱгӱн 346 бала ӱренет, ол тоодо 146 бала Улаганнаҥ, 200 бала Балыктујул, Саратан, Паспарты, Кара-Кујур ла Балыкчы јурттардагы јоруктаар класстарда ӱренгилейт. Сургалда 30-таҥ ажыра улус иштейт, ол тоодо «Фортепиано», «Хоровой кожоҥдош», «Вокал», «Текши кӱӱлик-эстетический ӧзӱм», «Художественный», «Хореография», «Бальный хореография», «Национальный ойноткылар», «Албатылык ойноткылар», «Кийимниҥ моделированиези ле реставрациязы» ууламјыларга 20 педагог ӱредет. Капитальный ремонт тушта сургалдыҥ ичи де, тышты да чыҥдый чыныкталган, инженерный коммуникациялар јазалган, тышкартында јери јарандырылган.
Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин онойдо ок Россияныҥ полициязыныҥ Улаган аймактагы бӧлӱгинде ле јербойындагы МФЦ-да болуп, ондо иштеп турган улустыҥ иштеер айалгаларыла танышты.
Тергеениҥ башкараачызы Олег Хорохордин Улаган аймакла ишмекчи јол-јорыгы ӧйинде, кочкор айдыҥ алтынчы кӱнинде, Чагаа-Байрамга учурлай јербойында ӧткӧн керек-јаракта база турушкан. Аксакалдардыҥ турушканыла ӧткӧн мӱргӱӱл чӱм-јаҥ Улаганда «Межелик» деген культурно-спортивный комплекстиҥ јеринде ӧткӱрилген.
Олег Хорохордин тергеениҥ албаты-јонын байрамла уткуган. «Бу кӱн Туулу Алтайдыҥ улузына аҥылу кӱн болуп јат, ол јаҥыртуны керелейт — ар-бӱткенниҥ де, кижиниҥ де. Бу кӱнде кажы ла айыл-јуртта јакшынак кӱӱнземелдер айдылат» — деп, бойыныҥ уткуулду сӧзинде темдектеген.
Чагаа-Байрам алтай албатыныҥ канча чактарга улалып келген тӱӱкизине бойыныҥ тазыл-тамырыла бек кирген. Байрамды албаты чеберлеп, ӱйедеҥ ӱйеге улалтып, ада-ӧбӧкӧлӧрдиҥ культуразын байгызат. Тергеениҥ бастыра эл-јонын бириктиреечи јаҥжыгуларын, чӱм-јаҥдарын албаты чебер алып јӱрет. Бу байрам бистиҥ тергееде государственный байрам деген учур алынганы тегиндӱ эмес.
«Быјыл пандемия бу байрамла колбулу байрамдык керек-јарактарды элбеде ӧткӱрерине јаан буудагын јетирди. Андый да болзо, Горно-Алтайскта ла республиканыҥ аймактарында байрамныҥ Алтайды алкаары аайынча чӱм-јаҥы ӧткӱрилет» — деп, тергеениҥ башчызы темдектеген. Ол бастыра албаты-јонго бек су-кадык, ырыс, кажы ла айыл-јуртка амыр-энчӱ кӱӱнзеген.
Текши алар болзо, Чагаа-Байрам тергеебисте кочкор айдыҥ алтынчы кӱнинде текшилей окылу темдектелди.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы