Эр кемине jеткелек балдарга – аҥылу аjару

13.12.2022

Тургуза öйдö Алтай Республика «Россияныҥ эр кемине jеткелек балдары» деп jаан текши ууламjылу федерал кемдÿ ÿлекерде туружат. Бу ÿлекер аайынча орооныстыҥ тергеелеринде эр кемине jеткелек балдардыҥ тöс jерлери ачылар. Шак мындый баштаҥкайла Россия Федерацияда эр кемине jеткелек балдардыҥ тап-эриктерин корыырыныҥ чыгартулу кижизи М. Львова-Белова президент В. Путинге баштанган ла оныҥ jöмöлтöзин алган.

Бу ÿлекер аайынча jаан аjару эр кемине jеткелек балдардыҥ амыраар öйине, jайаандыгына, ишле jеткилдеерине эдилер, ÿзеери jеткер болдыртпазына камаанын jетирер. АР-дыҥ башчызы О. Хорохордин тергеебисте балдардыҥ тап-эриктерин корыырыныҥ чыгартулу кижизи Н. Манзыровала туштажып, мындый ок баштапкы тöс jерди Кан-Оозы аймакта ачар деп тöс шÿÿлтеге келгендер. Анайып, Кан-Оозы аймактыҥ башкартузы бир öйдö ого балдардыҥ сады болгон, кеми 144 кв. м jер берген. Олег Хорохординниҥ темдектегениле, шак ла Кан-Оозы аймакта кÿÿле jилбиркеп турган jайалталу балдар кӧп, школдордо алтай ойноткыларла ойноор кÿÿлик öмöликтер тöзöлгöн, балдардыҥ спорты jакшы öзÿм алынат.

Jуукта Надежда Чаҥкышевна Москва каланыҥ килемjилик фондторыныҥ турчыларыла Jабаган, Кырлык, Мöндÿр-Соккон, Моты-Оозы, Кара-Коол (Усть-Кумир), Айты-Коол (Черный Ануй) jурттарда, ÿзеери школдордыҥ интернаттарында болуп, тöс jерди ачарына керектÿ jепселдерле jилбиркеген. Jол-jоруктыҥ уч-турултазыла гитара, алтай кÿÿлик ойноткылар, спорт jепселдер ле мебель, кöп балдарлу билелерде öзÿп турган ла эр кемине jеткелек балдардыҥ керектери аайынча камызыныҥ аjарузында тургандар балдарга jаҥыjылдык сыйлар аайынча сурактардыҥ аайы-бажына чыккандар. Бу ончо керек-јарактарды фондтор бойлоры jеткилдеерине молjонгон.

Н. Ч. Манзырованыҥ айттырузыла Алтай Республикага анайда ок Кемерово каланыҥ «Школа креативных индустрий» деп jердиҥ jиит специалисттери келип, эр кемине jеткелек балдарга мультфильмдер jазап берери jанынаҥ урокторды öткÿргендер. Олор калабыстыҥ 2-чи таҥмалу школында, анайда ок Кан-Оозы аймактыҥ санат сургалында öткöн. Текши тооло 60 бала jуранып, электрон кÿÿге ÿренип, алтай ойноткыларла ойногон. Бу туштажу олордыҥ санаазында узакка артарында алаҥзу jок.

Бу чокумдалган ончо иштерди федерал ÿлекер аайынча ончо аймактарда, ол тоодо тергеебистиҥ тöс калазында бÿдÿрер керек деп, Надежда Чаҥкышевна темдектейт. Мында тöс jерлерди ачар аҥылу jерлер jанынаҥ сурак курч турат, jе оныҥ аайына араайынаҥ да болзо чыгар керек. Jуукта ол Москвада болуп, «РФ-тыҥ эр кемине jеткелек балдары» деп jаан форумныҥ ижинде турушкан. Оныҥ турултазыла Кан-Оозы аймактыҥ тöс jерине Москва ла Новосибирск калалардаҥ психологтор кычырылган. Олор эр кемине jеткелек балдарла jаҥар айдыҥ 12-чи кÿнинеҥ ала 17-чи кÿнине jетире иштеер. Айдарда, бÿгÿнги кÿннеҥ ала тöрöл газедис jаан федерал ÿлекер аайынча бистиҥ республикада иш канайып барып турганына аjару эдип, аҥылу рубрика ачар ла ол керегинде jаантайын бичиир амадулу.

Ай-Тана ТОРБОКОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина