Ак кар, айас теҥери ле бийик кӱӱн-санаа Јыландуда

14.02.2023

Ӧткӧн суббот кӱнде тергеебисте чанала јыҥылаарыныҥ бастырароссиялык јарыжы ӧтти. Бу «Лыжня России» Алтай Республикада тоозыла он алтынчы болгон.

Ол кемиле ороондо эҥ јаан спорт керек-јарак. Былтыр текши Россия ичиле ол бӱдӱн-јарым миллион кижи јууган болгон эди. Горно-Алтайскты да алза, кышкы јарышка туружарга кӱӱнзегендердиҥ тоозы јылдыҥ ла кӧптӧп турганы иле. Быјыл олордыҥ тоозы 800-теҥ ажыра болгон. Онойып, бу тушта канча кире улуска кыска ӧйгӧ берилип турган чаналар да јетпеген. Ол тоодо «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ ӧмӧлигине. Бис баштап, алаатый берген туруп калдыс. Нениҥ учун дезе былтыр чаналар ончо ло туружаачыларга јеткен. Је јыҥылаар кӱӱнис тыҥ учун баштапкы старттыҥ чаналарын сакып, карын да јайым, макалу јӱгӱрип алдыс.

Баштапкы стартта эҥ ле кӧп туружаачылар јуулган, ол чанала јыҥылаарын, јӱгӱрерин сӱӱген јаанду-јашту тегин ле улус. Олор бир километр јол ӧткӧн. Бу чаначылардыҥ ортозында Алтай Республиканыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Олег Хорохордин, Эл Курултайыныҥ вице-спикери Герман Чепкин, тергеениҥ ле каланыҥ башка-башка тӧзӧмӧл-учреждениелериниҥ ӧмӧликтери болгон.

Јарыштыҥ окылу ачылтазында башчы Алтай Республикада чана спортты сӱӱчилердиҥ, су-кадык јӱрӱм јӱрӱп тургандардыҥ тоозы кӧп, олор бу байрамды энчикпей сакыган деп айтты. Ол бу ла јуукта «Манжерок» курорттыҥ јеринде Россияныҥ туулык чана спортло Кубогыныҥ этабы ӧткӧнин эзетти. Онойдо ок ол Јыландуныҥ бойында дезе Сибирь федерал округтыҥ спортивный ориентированиеле чемпионады ла первенствозы ӧткӧнин айдып, чанала јыҥылаар бу базаныҥ ӧзӱми керегинде куучындаган. Мында спорттыҥ кышкы бӱдӱмдериле олимпий резервтиҥ школы иштейт.

«Эзенде бис школдыҥ јаҥы туразын тудуп баштаарыс, ого бис «Демография» нацӱлекердиҥ «Спорт – јӱрӱмниҥ аайы» деген ӱлекери аайынча акча-манат алганыбыс. Бистиҥ чанала јыҥылаар база јаҥыс ла тергее кеминде эмес, је онойдо ок федерал кеминде маргаандар ӧткӱрер јер болорында алаҥзыбайдым» – деп, тергеениҥ башчызы темдектеди.

Герман Чепкин уткуулду сӧзинде ончозына бийик кӱӱн-санаа кӱӱнзеп, спорттыҥ ӧзӱми тыҥыганы улустыҥ су-кадыгына каруузы јаанаганын керелейт деп темдектеди.
Чаначыларга онойдо ок јарыштыҥ тӧс јаргычызы, спорттыҥ кышкы бӱдӱмдериле олимпий резервтиҥ школыныҥ директоры Дмитрий Софронов баштанып, базага јаҥы јазалдар алылганын, тазыктырынатан айалгалар там ла јаранып барарында алаҥзыбай турганын айтты.

Таҥынаҥ башка старт спорттыҥ 55 јаштаҥ ажыра ветерандарына берилген. Эҥ каруулу маргаандар 2004 лӧ оноҥ озо јылдардыҥ эр улузы (5 км), ӱй улузы (3 км), 2005 ле оноҥ кийнинде јылдарда чыккан уулдар ла кыстар ортодо болгон деп айдарга јараар. Бу ууламјыларда спортчылар сыйларлу јерлерге маргышкан. Онойдо ок сыйлар 2016 ла оныҥ кийнинде чыккан болчомдор ортодо 500 метрге маргышкандар ортодо ойнолгон.

Оогош балдардыҥ јарыжы эҥ ле кызу, кӧп «оорычыларлу» болгон деп темдектеер керек. Канча ада-энелер оогош балдарын јаҥы-јаҥы ла чанага тургусканы мында јарт кӧрӱлди.

Спорттыҥ байрамы мынайып сӱрекей јакшы ӧтти. Ол кыжыла кыймыктанбай, кӧлӱктеҥ тӱшпей, айылдаҥ ишке, иштеҥ айылга јетире шуҥуп јӱргендерге анчада ла јарамыкту ла макалу деп айтса, јастыра эмес, чып-чын болор. Терлегенче јыҥылап, кӧкӱп, кыймыктанып аларга бу керек-јаракта келер јылда кыйалтазы јогынаҥ туружыгар!

Эмина КУДАЧИНА
Евгений БУТУШЕВТИҤ фотојуруктары

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина