Јаан маргаанныҥ јеҥӱчили

14.04.2023

Географиялык јетирӱ аайынча Курай јурт — Алтай Республиканыҥ Кош-Агаш аймагыныҥ јеринде турат. Туулу Алтайдыҥ тӱштӱк-кӱнчыгыш келтейинде, Чуй сууныҥ орто агынында, Сайлугемниҥ, Чуйдыҥ, Ирбистӱниҥ, Ак-Кемниҥ тайгаларына курчаткан јер. Курайдыҥ чӧли талайдыҥ кеминеҥ 1500—1600 метрге бийик. Мындый јараш ар-бӱткендӱ, телкем чӧлдӧрлӱ јерде јаткандар ортодо јайалталу јииттер ас эмес. Олордыҥ бирӱзи Аделина Саватовала јилбилӱ эрмек-куучын ӧткӱрилди.

«Алтайдыҥ Чолмоны» эл газет јарлаган «Куулгазын каалга» деп конкурска 100-ке јуук чӱмдемел иштер келген. Јеҥӱчилдер јарталган, балдардыҥ аткарган талдама чӧрчӧктӧриниҥ, соојыҥ кептӱ куучындарыныҥ јуунтызы ла диплом јеҥӱчилдерге табыштырылган. Кепке базылган јуунтыда тодош сӧӧктӱ Аделина Саватованыҥ «Курайдыҥ коручылдары» деп чӧрчӧги кирген. Аделина Курайдыҥ орто ӱредӱлӱ школында 5-чи класста ӱренет. Чӱмдемел ижинде болужын алтай тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи Ирина Демчинова јетирген.

Кызычак бош ӧйдӧ эпоксидный чагана-јелимнеҥ башка-башка јарангыштар, сыргалар эдип узанат. Јӱзӱн-јӱӱр ӧҥдӱ ӱркенелердеҥ белектер, јӱстӱктер, јараш јинјилер јазайт. Аделинаныҥ сыны да узун, колы-буды да капшуун. Кӧрӧр болзо, ол спортло тазыктырынат: кичинектеҥ ала волейбол ойнойт. Јурттар ортодо ӧдӱп турган маргаандарда эрчимдӱ туружып, командазыла кожо баштапкы да јерлерге чыгат.

Аделина школдо математи-каныҥ предмедин сӱӱп, јалаҥ ла «беш» темдектерге ӱренет. Анайда ок алтай тилле бичиктер кычырарын јакшызынат. Јааназа эмчи болор кӱӱндӱ.
Јуук улузы керегинде ол мынайда куучындады: «Энем Сынару Турлунова, сӧӧги алмат, школдо ӱредӱчи болуп иштейт. Мен тайнам Любовь Петровнага ла тайдам Николай Борисович Турлуновторго јаан эзеним јетиредим. Тайнам ӱредӱчи, тайдам тискинчи болуп иштегендер. Тургуза ӧйдӧ олор амыралтада. Тайнам ла тайдам мени «Алтайдыҥ Чолмоны» газетле таныштырган».

Тӧрӧл алтай тилиле чӱмдеп турган Аделинала оморкойдыс. Бек су-кадык, бийик једимдер кӱӱнзеп турубыс! Келер ӧйдӧ бу јилбӱҥди таштабай, чӱмдеп ле тур!

Айару ЧЕКОНОВА
Евгений БУТУШЕВТИҤ фотојуругы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина