Алтайдын Чолмоны

«Бизнес – ол јайалта»

17.11.2023

Алтай Республиканыҥ «Мениҥ бизнезим» деген тӧс јери сыгын айдыҥ 11-чи кӱнинеҥ ала ӱлӱрген айдыҥ 11-чи кӱнине јетире балдар ортодо «Аргачылык балдардыҥ кӧзиле» деп адалган литературалык чӱмдемел иштердиҥ тергеелик маргаанын ӧткӱрди.

Конкурс јиит ӱйени аргачылык ишке јилбиркедер ле јайалталу балдарга чӱмдеерине јарамыкту айалга тӧзӧӧр амадулу јарлалган.

Кӧрӱ-маргаанга бир айдыҥ туркунына Горно-Алтайсктаҥ ла башка-башка аймактардаҥ алты јаштаҥ ала он алты јашка јетире бежен эки баланыҥ чӱмдемелдери аткарылган.

Жюри-камыска олорды ончозын ајарулу кычырып, конкурстыҥ некелтелерине келижип турганын шиҥдеп, јеҥӱчилдерди талдап алатаны каруулу керек болгон деп айдар керек.

Кӱчӱрген айдыҥ 8-чи кӱнинде «Мениҥ бизнезим» деп тӧс јерде маргаанныҥ јеҥӱчилдериниҥ аттары кӧдӱриҥилӱ айалгада јарлалды.

Кӧрӱ-конкурстыҥ туружаачыларына, олордыҥ ада-энелерине ле айылчыларга Алтай Республиканыҥ «Туризмниҥ ле аргачылыктыҥ ӧзӱминиҥ тӧс јери» деп государстволык бюджет учреждениезиниҥ директоры Айдар Мызин уткуулду сӧзиле баштанган. Оныҥ темдектегениле, тергеебисте балдар ортодо мындый кӧрӱ-конкурстардыҥ ӧткӱрилип турганы база бир јакшынак баштану болуп јат.

«Ӧткӧн јылда бу ок тематикала јуруктардыҥ маргаанын ӧткӱргенис, быјыл баштапкы катап литературалык чӱмдемелдер аайынча ӧткӱрер деп шӱӱгенис. Туружаачылардыҥ тоозы кажы ла јыл кӧптӧп турганы оморкодулу. Балдар бистиҥ ӧткӱрип турган кӧрӱ-конкурстарыска јилбиркеп туружат деп айдарга јараар, оныҥ учун кажы ла баланыҥ ижин лаптап кӧрӱп, эҥ артыгын темдектеп салдыс» — деп, ол айткан.

Чӱмдемелдердиҥ маргааныныҥ ээжизи аайынча, балдардыҥ јайаандык иштери ӱч номинацияда кӧрӱлип, тӧрт јеҥӱчил ле сегис призер јарталды.

6 јаштаҥ ала 8 јашка јетире бӧлӱкте баштапкы јерди Ян Стешак алган. Ижиниҥ ады «Јайалта — ол бизнес». Ян бош ӧйдӧ бойыныҥ бичигин јураган. Ол удабай ла кепке базылып чыгар.

«Кӧк трактор» деп јайаандык ижиле экинчи јерди Сергей Матин алган. Ӱчинчи јерге «Блинная моей мечты» деп атту ижиле Ярослав Ивлев чыккан.

9-12 јаштулар ортодо баштапкы јерди Элина Барзынова («Бойымныҥ ижимди ачкан болзом, бойымныҥ амадумды бӱдӱрер эдим») ла Фредерина Гольбик («Јакшыны ла јарашты апарып, канайда бизнесте бийик једимдерге једер») алгандар. Экинчи јерде — Мария Шуменко («Куулгазын јӱстӱк») ло Эркин Язакчинов («Бизнес — ол јайалта»). Ӱчинчи јерде — Артем Лебедев («Бойыҥныҥ телекейиҥди ач») ла Батыр Суразов («Бойымныҥ пекарням»).

13-16 јаштулар ортодо баштапкы јерди Таисия Фоминых алган («Алые Парусага» кӱӱнзеп келигер!»), экинчи јер Вероника Угрюмовага келишкен («Ырыс —балдарга»). Ӱчинчи јерди Элина Сильбикова («Тӧрӧл јериҥди сӱӱ ле бил») алган.

Туружаачылардыҥ бичиген иштерин кычырарга сӱрекей јилбилӱ ле солун. Эмдиги балдардыҥ санаалары тереҥ, олор келер ӧйдӧ кандый ууламјыла иштейтенин сананып, билезин, бала-барказын азырап, бут бажына тургузарга, јакшы, бойына јарап турган иште иштеер керек деп бичийт.

Јеҥӱчилдердиҥ ортозынаҥ Элина Барзыновага туштап, элес интервью алып ийдис.

— Јакшылар! Сен кажы јердеҥ, јажыҥ канча?

— Јакшылар! Мен Элина, 12 јашту, Шабалин аймактаҥ.

— Элина, бойыҥ керегинде куучындап берзеҥ?

— Оогошто мен јуранарын сӱӱр болгом. Јаанап келеле, калганчы ӧйдӧ ӱркенеле ӧрӧриле јилбиркеп, олордоҥ јараш эдимдер јазайдым. Оны эдерге кӧп ӧй, ајарыҥкай ла чыдамкай керек.

— Кандый јарангыштар јазап тургаҥ?

— Тургуза ӧйдӧ мойынга кийер «Умай-Эне» деп јарангыш эдедим. Јараткан улус садып алат. Мен бу маргаанга чӱмдемел ижимде алтай эдимдер керегинде бичигем. Ижимниҥ тӧс учуры — јараш јарангыштар јазаары, оны јаҥыс ла Алтай ичиле эмес, ӧскӧ дӧ јерлерге таркадары.

— Куучын-эрмек учын јаан быйан, Элина! Ачык јол, бийик једимдер кӱӱнзейдис. Јараш јарангыштарыҥ улусты сӱӱндирип, јарандырзын.

Айару ЧЕКОНОВА