Мӱркӱттер учкан Алтайда

24.11.2023

Кан-Оозы аймактыҥ тӧс јуртын курчай турган кырлардыҥ бирӱзи – Кичинек Каскак. Оны коштой Јаан Каскак турат. Бу кырлар соојыҥдарда да, «Кызалаҥду јылдар» деп романда да адалган деп, јербойыныҥ улузы айдыжат. 1970-чи јылдардаҥ бери Кичинек Каскак орус тилле Николка деп адалып баштаган, шак бу атка эмди кӧп улус ӱренижип калган. Андый да болзо, ол jуртты айландыра турган эҥ бийик ле кайыр кырлардыҥ бирӱзи. Оныҥ да учун бу кырга чыккан улуска јаҥыс ла Кан-Оозы јурт бойы эмес, је ыраактагы ӧзӧктӧр лӧ кобы-јиктер јакшы кӧрӱнет.

Былтыр Кан-Оозы аймактыҥ башкартузы «Формирование комфортной городской среды» деп адылу программаныҥ кӧрӱ-конкурсына ÿлекер-проект белетеп, Каскак тууда амыраар площадка тутса кандый деп, јербойыныҥ улузы ортодо интернет-ӱнбериш јарлаган. Анайып, јерлештер бу ӱлекер-проектти бир кижидий јӧмӧп, ӱндерин берген – ороон кеминде камыс бу ÿлекерге 6,6 миллион кире салковой акча чыгымдады. Бÿгÿн ол jÿрÿмде бÿдÿп калган ÿлекер. Тудулгалакта да, ол jербойыныҥ улузы сонуркап чыгар jер болуп калган. Быjыл куран айдыҥ ортозында ишмекчи jол-jорукла јӱрген Алтай Республиканыҥ башчызы О. Л. Хорохордин бери база чыккан. Ол тушта jÿк ле тудум иштер де öдÿп турган болзо, бу объект jербойыныҥ эл-jоны ортодо сурулу болоры jарт болгон.

Айландыра ајыктаар площадканыҥ кöдÿриҥилÿ ачылтазы кÿчÿрген айдыҥ 13-чи кÿнинде öтти. Бу сÿÿнчилÿ керекке кöп айылчылар кÿÿнзеп келген. Ачылта тушта уткуулду сöстöрин Кан-Оозы аймактыҥ jааны Р. В. Кокушев, депутаттар Совединиҥ председатели Э. В. Мекечинов, Эл Курултайдыҥ депутады А. А. Ябыева, Кан-Оозы jурт jеезениҥ jааны Н. П. Куимов ло кÿндÿлÿ айылчы, jерлежис, медицинаныҥ ветераны ла jарлу политик И. Э. Яимов айттылар. Олор амыраар площадка jӱрӱмде бӱткенине сÿÿнип, jерлештер ле айылчылар тартылар, кÿÿнзеп келер jер болор деп ижемjизин айттылар.

Рустам Владимирович бу ишти каруулу бÿдÿрген ончо улусты темдектеп, аҥылап быйанду сöстöрин проекттиҥ авторы В. В. Челтугашевага, тудум иштерди баштап öткÿрген А. А. Марабянга, jолдорды jазаган Н. П. Куимовко, ыраактаҥ кöрÿнип турган таныктарды белетеп тургускан аргачы Д. С. Хайлукка ла онойдо ок аймактыҥ администрациязыныҥ ишчилерине, ÿлекер-проект учун ÿнбериште улуска jолугып, ÿндер jуур иште эрчимдÿ турушкан ÿренчик-волонтерлорго айтты. Бу керекке «Ӧмöлÿ иш öчпöс» деп кеп сöс jакшынак келижет.

Чындап та, ачылтага амадап келген Игорь Эжерович Яимовтыҥ темдектегениле, мындый амыраар jер јазаары оныҥ амадуларыныҥ бирÿзи болгон эмтир: «Алдында jылдарда мында амырап отурар јер болгон. Менде, керек дезе, оогош тужымныҥ фотоjуругы бар».

Аймактыҥ jааны Рустам Владимировичтиҥ айтканыла, ол база мындый санаалу jÿрген, jе атту кижи отурзын деп сананган. Андый да болзо, ÿлекер мÿркÿттиҥ сÿр-кебери ажыра бÿткенин база jарадат. Ыраактаҥ ол сÿрекей jараш кöрÿнет. Öзöктиҥ ÿстиле шуҥуп учкадый коручыл, байлу куш.

Бу объекттиҥ тöс сÿр-кебери – канаттары jайылган мÿркÿт. Оныҥ канаттарыныҥ алдында челбиш (качели) ле отурар jер. Тепсеҥде тротуарный плитка салылган. Тÿнде jарыткышту. Jеткер болбозын деп, площадканы эдектей перилалар jазалган. Оныҥ алдында ыраактаҥ кöрÿнип турган «Кан-Оозы» ла «Усть-Кан» деп ак таныктар. Бу объектке кÿÿнзеген улус jойу да, кийин jанынаҥ кӧлӱктӱ де jедер аргалу.

Айдарда, Кан-Оозы аймактыҥ башкартузыныҥ баштаҥкайыла öткÿрген бу jаан иштиҥ турултазы эмди иле кöрÿнет. Кырдыҥ бажына улус улай чыгып, тöрöл Алтайыныҥ jаражын кайкайт. Биске, jербойыныҥ улузына, ол андый jараш деп кöрÿнип турарда, тууразынаҥ келген айылчы улуска бу Кан ичи оноҥ jаан кайкал болбайсын. Мынаҥ ары аймак башкартузы Чарыш сууны jараттай јарандырар ÿлекер корулаар амадулу.

Айару Тохтонова
«Кан-Чарас» газеттиҥ редакциязыныҥ фотоjуруктары

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина