«Калганчы ӧйдӧ јаан кубулталар болды»

11.04.2024

Кандык айдыҥ 5-чи кӱнинде Горно-Алтайскта республикан черӱчил комиссариатта пресс-конференция ӧткӧн. Ол быјыл јаскыда призывниктерди черӱге аткарарыныҥ сурактарына учурлалды.

Алтай Республиканыҥ черӱчил комиссары О. М. Денисенко ондо куучын айдып, журналисттердиҥ сурактарына каруулар берген.

Олег Михайловичтиҥ айтканыла, Россия Федерацияныҥ президентиниҥ 2024 јылда тулаан айдыҥ 31-чи кӱниндеги Јарлыгы аайынча Россия Федерацияныҥ бастыра субъектт-еринде (Јака Тӱндӱктеҥ ӧскӧ) кандык айдыҥ баштапкы кӱнинеҥ ала призывниктерди черӱге аткаратан иш башталган.

Республиканыҥ јуунты пунктынаҥ черӱге атандырыш кандык айдыҥ 15-чи кӱнинеҥ ала јаан изӱ айдыҥ 10-чы кӱнине јетире ӧдӧр. Бу јаскыда бистиҥ республикадаҥ черӱге 460 кире кижи барар.

Бастыра призывниктер кийим-тудумла, несессерлерле, банктыҥ ла таҥынаҥ бойыныҥ электрон карталарыла јеткилделер, јолго курсак-тамак берилер. Јорукка ӱч кӱннеҥ кӧп ӧй баратан болзо, олор вагон-ресторанда кӱнине ӱч катап ажанар.

Эмдиги призывниктер керегинде айтса, калганчы ӧйдӧ олордыҥ јажы ла ӱредӱзи јанынаҥ јаан кубулталар болгон. Темдектезе, эмди черӱге барып јаткан јииттердиҥ ортозында школды божоткон балдар астап, орто профессионал ӱредӱлӱ уулдар кӧптӧп туру.

Јасактарда кубулталар эдилгениниҥ шылтузында школдо баштапкы отсрочка алган призывник оны орто профессионал эмезе бийик ӱредӱ алар тушта база катап тузаланар аргалу. Ондый јеҥилтелерле кӧп уулдар тузаланат. Оноҥ улам черӱге барган 18 јаштулардыҥ тоозы 2018 јылдаҥ бери чик јок астаган, 20 ле оноҥ јаан јашту уулдар кӧптӧгӧн.

Бийик ӱредӱлӱ ле билимдик-шиҥдеечи, јайаандык иштерде једимдерге јеткен кезик призывниктер службазын билимдик роталарда ӧдӧри јанынаҥ талдаштарда туружар аргалу.

Бӱгӱн 17 билимдик рота бар, олордыҥ сегизи «ЭРА» технополисте. Билимдик ротаныҥ операторы болотон кижи коруланарыныҥ министерствозыныҥ јилбӱлерине ӧткӱрилип турган билимдик шиҥжӱлердиҥ амадузына келижип турган бийик ӱредӱлӱ болор јаҥду.

«Черӱге аткаратан озогы да, эмдиги де иштер аҥылу јуучыл операцияла колбулу эмес болгонын база катап аҥылап темдектейдим» — деп, черӱчил комиссар чокумдаган.
Черӱге аткаратан иш, азыйда ла чылап, Россия Федерацияныҥ јасактары аайынча ӧткӱрилер.

Быјылгы аткарыштыҥ аҥылуларыныҥ бирӱзи мындый – уулдардыҥ черӱге алатан јажы 30 јашка јетире узадылган. «Јуучыл молју ла јуучыл служба керегинде» федерал јасакка мындый тӱзедӱ былтыр куран айдыҥ 4-чи кӱнинде эдилген.

Призывниктерди ле олордыҥ ада-энелерин токунадып айдадыс – черӱдеги службаныҥ ӧйи озогы ла бойы – 12 ай. Службага аткарылган уулдар аҥылу јуучыл операцияда турушпас.

Призывниктердиҥ кӧп сабазы јуучыл комиссариаттардаҥ кӧндӱре ӱредӱ беретен подразделениелерге аткарылар. Ондо олор эмдиги ӧйдиҥ техниказыла таныжып, јуучыл-учётный специальность алар, оныҥ кийнинде службазын бу ла ууламјыла оноҥ ары улалтар.

Призывник службазын кандый ууламјы аайынча ӧдӧргӧ турганын алар болзо, мында бойыныҥ аҥылулары бар.

Баштапкызы – призывтыҥ комиссиязы черӱчиниҥ кӱӱнин ајаруга алат.

Экинчизи – кижиниҥ су-кадыгыныҥ айалгазы, ӱредӱзиниҥ кеми.

Призывник јуучыл-учётный специальность аайынча ӱредӱ ӧткӧни ле оныҥ турулталары база ајаруга алынат.

Призывниктиҥ профессионал кемине ле психологиялык айалгазына база јаан ајару эдилет.

Тениш ТОХНИН

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина