Келген јыл кӧп јакшы экелзин

25.03.2022

Быјылгы јылда тӱштиҥ ле тӱнниҥ тӱҥейлешкен кӱни тулаан айдыҥ 20-чи кӱнине келишти. Тӱш ле тӱн тӱҥейлежип, Кӱнниҥ јаҥы јылдык ӧйи башталат. Бу јер-телекей кышкы уйкунаҥ ойгонып, јылу кӱнниҥ чогынаҥ ончо тынар-тындулар кыймыктанып, ӧҥжип јатканы. Шак ла бу ӧйдӧ алтай албаты ӱӱчени ачып, койу кӧчӧ кайнадып, бар-јок алама-шикир курсагын јайып, ойын-јыргал ӧткӱретендер. Бала-барка ойын-маргаандарда туружар, бойлорыныҥ капшуун-чыйрагын кӧргӱзип мактанар. Је эҥ ле учурлузы – ол шӱтеен деп чӱм-јаҥ ӧткӱретени.

Jылгайак, Јылгайак,
Jыл ӧткӧнниҥ байрамы!
Jашӧскӱрим jуулыжып,
Jас келгенин уткуйлы.
Тулаан айдыҥ 20-чи кӱнинде «Амза» агропарктыҥ јанындагы јалаҥда каланыҥ јашӧскӱрими јуулыжып, балдарына алтай албатыныҥ байрамыныҥ учурын кӧргӱзип, от-энени азырап кӱндӱлегендер. Учуры јаан чӱм-јаҥды јаан јашту ӧрӧкӧн Таукен Тазымаевич Яйтынов баштап, алкыштар айтты. Тырсылдап кӱйген одыбыс, јылыдып чыккан кӱн, балдардыҥ каткызы, јаан јаштуларыстыҥ јаҥарлары – ончозы байрамдык кӱӱн кийдирип, сӱӱнчилӱ айалга тӧзӧди. Ыраак Якут јеринеҥ келген айылчылар кӱнге баштанып мӱргӱп, јас келгенин уткуп, кожоҥ-бије сыйладылар.
Чындап та, кожоҥдоп, шоорлоп јӱргенде, Алтай сӱӱнер деп тегиндӱ айдылбаган. Јаҥар кожоҥ чӧйилгенде, Алтай јерис албатызын јакшы кӧрӧр. Јиит кожоҥчылар Јергелей Санина, Николай Кыдыков, Елена Иришева, Диана Чекурбашева, актер Тимур Кыдыков, «Сайлукем» деп ансамбльдыҥ кожоҥчызы Урмат Куркаев келген улусты јергелей јууп, ойын-кожоҥ баштадылар. Најылыктыҥ кӱреезинде алтай, якут, орус албатылардыҥ кожоҥдоры телкем јайылды.
«12 айдыҥ ойындары» деп адалган маргаандарда ок-јаа адыш, тебек тебиш, камчы согыш, чаҥма чачары ла оноҥ до ӧскӧзи болды. Байрамга келген јиит ӱйе ончо маргаандарда јилбиркеп туруштылар. Байрамдык кӱнде јеҥӱчилдер де, јеҥдирткендер де болбогон. Ончо туружаачылар бийик кӱӱн-санаалу. Бу ок јалаҥныҥ учында кичинек болчомдор јыҥылаар кыр. Мында каткы, кыйгы-кышкы, тудуш-јыгылыш, сӱӱнчи…
Ады јарлу јаан јаштуларыс Бронтой Янгович Бедюровтыҥ ла Кӱлер Эзендикович Тепуковтыҥ алтай сӧстӧрдиҥ учуры, јерлердиҥ аттары керегинде куучындарын угуп ла отурар кӱӱниҥ келер. Бу кӱн Б. Я. Бедюровтыҥ чыккан-кӱни болуп, кӧп тоолу уткуулду сӧстӧр айдылды. Кӧпти билер, ойгор санаалу јаандарыс бойыныҥ ӧйин карамдабай, јиит ӱйеле кожо туштажып, тузалу эрмек-куучын ӧткӱрип турганына јабыс бажырып јӱрер керек. Олордыҥ айткан кажы ла сӧзи укаалу, билими тереҥ ле тузалу.
Байрамныҥ ончо туружаачыларыныҥ адынаҥ Андрей Николаевич ле Ирина Григорьевна Ялбаковторго албатызын јууп, јашӧскӱримди албатылык энчибиске таскадып, сӱрекей бийик кеминде байрам тӧзӧп ӧткӱргени учун алкыш-быйан айдадым. Јолыгар јаантайын ачык болзын, айланып чыккан Ай ла Кӱн јажына слерди алып јӱрзин.

Хамида ТАДИНА
Автордыҥ фотојуруктарында байрамныҥ элестери

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина