Алтайдын Чолмоны

«Айтканыҥды улус угуп, јӱрегине јуук алганы јаан учурлу…

19.07.2022

2022 јылдыҥ јаскы сессиязы Федерацияныҥ Совединде тӱгенген. Россия Федерацияныҥ сенаторы Владимир ПОЛЕТАЕВЛЕ бу сессия ӧйинде ижи, оныҥ тӧс ууламјылары керегинде куучын-эрмек ӧткӱредис.

— Јакшылар, Владимир Владимирович!

— Јакшылар!

— Јаан изӱ айдыҥ 8-чи кӱнинде Федерацияныҥ Совединиҥ калганчы пленарный јууны ӧткӧн. Слер бойыгардыҥ јасакчы ижигердеҥ кандый ууламјыларды аҥылап темдектеер эдигер?

— Јаскы сессияныҥ ижи јаҥыс ла Россияга эмес, је анайда ок бастыра телекейге јаан учурлу тӱӱкилик керек-јарактардыҥ ӧйинде ӧткӧн. Бу ӧйдиҥ туркунына Федерацияныҥ Совединиҥ 13 јууны ӧткӱрилген, олордо 350-неҥ кӧп јасактар кӧрӱлген. Конституционный јасакберим ле государственный строительство аайынча комитеттиҥ 20 јууны, кӧп тоолу «тегерик столдор» ӧткӧн.

Сессияныҥ ӧйинде беш јасактыҥ ӱлекерлериниҥ соавторы болгом, Россия Федерацияныҥ президенти олордыҥ экӱзине колды салган, ӱчӱзи Государственный Думада кӧрӱлип јат. Кӱски сессияда олор база јарадыларына иженип турум.

Јасакчы иште тӧс ајару экономика бӱгӱнги  айалгаларга келиштирте, турумкай ла ээлгир иштеерине ууландырылган антисанкционный федерал јасактарды јарадарына эдилген. Анайда ок бу ла ууламјыла башкарынып, тергеелерди ле граждандарды бистиҥ ороонго тыш јанынаҥ эдилген кирелендириштердиҥ ле санкциялардыҥ јеҥил эмес айалгаларында јӧмӧӧр «антикризисный» 70 кире јасактар јарадылган.

— Јаан изӱ айда Слер соавтор болуп турган јасактыҥ ӱлекери шӱӱжип кӧрӧрине чыгарылган. Бу ӱлекер РФ-тыҥ Билелик кодексине тӱзедӱлер кийдирет. Олордыҥ тӧс учуры кандый? Билелердеҥ айрыган балдардыҥ тоозы кӧптӧбӧс пӧ?

— Јок, бис, карын да, билениҥ јилбӱлерине келижип турган јасактыҥ ӱлекерин белетегенис. Ол ӱлекер аайынча иш јондык организацияларла кожо 2014 јылдаҥ бери ӧткӱрилген. Бастыра шӱӱлтелер ајаруга алылган. Билелик кодексти мынайда јарандыра јаҥыртары аайынча элбек кемдӱ иш бӱгӱнге јетире ӧткӱрилбеген болгон.

Озо ло баштап, бистиҥ государствоныҥ тӧс ээжилериле башкарынганыс — балдар биледе таскадылар ла бастыра јанынаҥ корулалган болор учурлу. Ада-энелердиҥ ак-чек болорыныҥ, бала-барказын чындык таскадарыныҥ ла ӧскӱрериниҥ презумпциязы тӧс ээжи-некелте болот. Онызы тап-эрикте тӧзӧлгӧ эдип салылган ээжи: кемниҥ де бурулу болгоны илезине чыгарылбаган, керелелбеген болзо, оны бурулу деп айдар арга јок. Шак бу ээжи ада-энелерге база таркадылат. Олор бурулу болгоны јарталбаган, керелелбеген болзо, олор ак-чек ада-эне деп чотолор.

Баланы ада-энезинеҥ айрыыр деген калганчы алтам јӱк ле јаргыныҥ јӧбине тӧзӧлгӧлӧнӧр. Опеканыҥ органыныҥ улузы айылга кирип, баланы ада-энезинеҥ кӧндӱре ле айрып болбос.

«Удурум корулаш керексип турган бала» деп термин-оҥдомол кийдирилет. Јартап айтса, андый корулаш эдилип јаткан бала керегинде куучын ӧдӧт. Кодекске 12 тӧс терминдерлӱ статья кийдирилип јат. Јаан учурлузы — «тӧрӧӧндӧри», «свойственники» ле о. ӧ. термин-оҥдомолдор.

— Бу јуукта Слер ол јасактыҥ ӱлекери аайынча ТАСС-тыҥ пресс-конференциязыныҥ чике эфиринде турушканыгар. Слер мынайда айтканыгар — «тӧрӧӧн-туугандар балдарды таскадарыныҥ телкемине кайра бурылат». Онызы не дегени? Адалар ла энелер  чочыыр неме бар ба?

— Алдында ӧйлӧрдӧ бистиҥ бастыра-бысты јурт јерде јаткан јаанактарыска ла таадаларыска аткарып туратан. Олор энелер ле адалар ла чылап, бойыныҥ баркаларын кичееп јӱретен. Эмди де мындый учуралдар ас эмес болот. Је бӱгӱнги ээжи-нормаларда андый тӧрӧӧндӧр керегинде айдылбаган. Бистиҥ јасактыҥ ӱлекери бу когус јерди толтырып, јоголтып јат.

Кандый да шылтактардаҥ улам ада-энези јок арткан балдар эмезе бойыныҥ молјуларын кандый да ӧйдиҥ туркунына бӱдӱрип болбос ада-энелердиҥ балдары керегинде айдып ийерге турум. Јасактыҥ ӱлекери  мындый новелла кийдирет — бала ада-энезиниҥ кичеемели јок арткан эмезе корулаш керексип турган болзо, полиция ол бала мындый айалгада болуп калганы керегинде јетирӱни оныҥ тӧрӧӧн-туугандарына јетирер учурлу. Баланы јаш баланыҥ туразына, балдардыҥ туразына, интернатка апарып, ого стресс этпес керек. Кандый бир шылтактаҥ улам ада-энезиниҥ кичеемели јок арткан баланыҥ тӧрӧӧн-туугандары бу учуралда тууразында артып турганы јастыра керек деп бодойдым.

— Мынаҥ озо болгон интервьюда Слер Алтай Республиканыҥ Кӱндери Федерацияныҥ Совединде ӧткӧниниҥ уч-турулталары керегинде куучындаганар, темдектезе, тергеениҥ јонјӱрӱм-экономикалык ӧзӱми аайынча чокум иш-керектер темдектелген јӧпти бӱдӱрери керегинде.

— Эйе, Алтай Республиканыҥ Кӱндери парламенттиҥ ӱстиги палатазында ӧткӧнинеҥ бери бир јыл ӧткӧн. Јаан изӱ айдыҥ 7-чи кӱнинде элбедилген ээчиде јуун ӧткӱргенис, ол јӧпти бӱдӱрериниҥ тургуза ӧйдӧги уч-турулталарын эткенис.

Бир канча иш-керектер аайынча акча-манат чыгарылган, строительство ӧдӧт, федерал тӧс јердеҥ јӧмӧлтӧ алылган, документтердиҥ пакеттери белетелген, заявкалар эдилген.

Темдектезе, Платово јурттыҥ јанында Кадын сууны кечире кӱрди тударына акча-манат чыгарары керегинде јакаанды Россия Федерацияныҥ башкарузы чыгарып салган. Тургуза ӧйдӧ Алтай Республиканыҥ башкарузы документтерди Россияныҥ Минстройына объектти тударына јараду аларына аткарып ийген.

Балдардыҥ искусстволорыныҥ Чендектеги,  Турачактагы, Акташтагы, Паспаулдагы ла Чойдогы беш школын текшилей јазаары, Чаргы-Оозында ла Сугашта Культураныҥ тураларын тудары башталган.

Перинатальный тӧс јерди ле 12-чи таҥмалу школды тударыныҥ сурагы аҥылу ајаруда тудулат.

Јӧпкӧ кийдирилген бир канча пункттар Федерацияныҥ Совединиҥ, Россия Федерацияныҥ башкарузыныҥ ла Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ шиҥжӱзинде артат. Јӧпти бӱдӱрериниҥ ӧйи чӧйилип турганы кӧп сабазында керектӱ документтер белетеериле колбулу. Кезик иш-керектер, темдектезе, государственный экспертиза, ӱлекер-чоттомол документтер белетеери ээжи-некелтелерле јӧптӧлгӧн ӧйдиҥ туркунына ӧдӧт. Бис озолондыра јӱгӱрбес, меҥдетпес, ӧйди кыскартпас учурлу. Озо ло баштап, онызы јасакка келишпейт, экинчизинде, белетелген ӱлекерлердиҥ чыҥдыйынаҥ улусла јеткер болбозы камаанду.

— Владимир Владимирович, быјыл Слер албатылар ортодо керек-јарактарда ширтеечи болоры аайынча ижигерди улалтканыгар. Слер былтыр Тӧс Америкада талдаштарда турушкан болзогор, быјыл Тӧс Азияда керек-јарактарда туруштыгар.

— Меге солун ороондор келижет: Никарагуа, Молдова, Туркменистан, Казах-стан. Кажы ла јол-јорыкка быжу белетенип јадым. Јербойында бийик кеминде туштажулар ӧткӱрилет, экијандай повестканыҥ башка-башка темалары шӱӱжилип кӧрӱлет. Кичӱ изӱ айда Казахстандагы референдумда ширтеечи болуп иштегем, Федерацияныҥ Совединиҥ делегациязын башкаргам. Меге ширтеечиниҥ ижиниҥ ченемели јилбилӱ де, јаан учурлу да.

— Слер Беларусьтыҥ ла Россияныҥ Союзыныҥ Парламент Јууныныҥ депутады болгоныгардаҥ бери бир јыл болды. Бистиҥ ороондор бӱгӱнги айалгаларда тӱрген јууктажары стратегический учур алынган. Бу ууламјыда иш канай ичкерлейт?

— Јасакберим ле регламент аайынча комиссияныҥ турчызы болуп јадым. Мындагы иш Беларусьтыҥ ла Россияныҥ јасакберимин бой-бойына јууктадары, келиштиртери аайынча ӧдӧт. Быјыл Союзный государство-ныҥ јасакчы органына 420 јасакты белетеер ле јарадар керек. Кичӱ изӱ айда Беларусьтыҥ ла Россияныҥ тергеелериниҥ 8-чи форумы Беларусь Республиканыҥ Польшаныҥ ла Литваныҥ гран-кыйузыныҥ јанындагы Гродно калада ӧткӧн. Пандемияла колбой, бу форум калганчы эки јылдыҥ туркунына баштапкы ла катап очный бӱдӱмле ӧткӱрилген. Беларусь коллегаларла кӧстӧҥ кӧскӧ, таҥынаҥ тушташканыс, куучындашканыс. «Союзный государствоныҥ јасакберими: бӱгӱнги айалга ла оноҥ ары јууктажарыныҥ тӧс ууламјылары» деп баштапкы таҥмалу секцияныҥ Россия јанынаҥ модераторы болгом. Форум шак бу темага учурлалган болгон. Тӧс јасактардыҥ ӱлекерлерин бистиҥ комиссия  белетегенин темдектеп ийерге турум.

Чындап та, Беларусь ла Россия јууктажары стратегический учурлу керек. Союзный государствоныҥ ижи тыш јанынаҥ эдилип турган чочыдуларга, санкцияларга, нацизмниҥ пропагандазына удурлажар, тӱӱкилик эземди чеберлеп алар деген ууламјылу.

— Слер 2022 јылдыҥ јаскы сессиязынаҥ бойыгарга нени аҥылап алдыгар?

— Аҥылу јуучыл операция бастыразын кубулткан. Россия Федерацияныҥ президентиниҥ Россияныҥ черӱлери Сириядагы јуучыл керектерде туружары керегинде шӱӱлтезин Федерацияныҥ Совединиҥ јуунында кӧрӧринде турушкан болгом. Бистиҥ черӱни ол ороондӧӧн кийдирери керегинде јӧп берери бастырабыска јеҥил керек эмес болгон. Оноҥ мен Сирияда болуп, офицерлерле, рядовойлорло туштажып куучындашкам. Россияныҥ Јуучыл ийде-кӱчтериле акту јӱрегимнеҥ оморкоп јадым. Бистиҥ јуучылдар — билгирлери тереҥ ле турумкай, эмдиги ӧйдиҥ јуучыл техниказын билгир тузаланып билер уулдар.

Украина јанынаҥ шӱӱжӱ ачык-јарык айалгада, бирлик кӱӱнле ӧткӧн. Россияда ӧскӧ арга болбогон — ол туштагы айалга кандый да талдаш эдер арга артырбаган. Аҥылу јуучыл операция ӧйинде јеҥ јастангандарга ӱргӱлјик эзем, шыркалаткан јуучылдардыҥ су-кадыгы тӱрген орныктырылзын! Бис кыйалтазы јогынаҥ јеҥип аларыс!

— Федерацияныҥ Соведи — кандый да болзо, јасакчы орган. Је аҥылу јуучыл операцияда Россияныҥ бӱдӱрип турган керектери аайынча тууразынаҥ эдип, таркадып турган фейктерле колбой, Федерацияныҥ Соведи бистиҥ ороонго удура јабарлаштарга, учы-тӱби јок тӧгӱндештерге удурлажа нени эдет?

— Аҥылу јуучыл операциядаҥ туку качан озо, Федерацияныҥ Совединде дезе государственный суверенитетти корулаары ла Россия Федерацияныҥ ичбойында керектерине кирижерин болдыртпазы аайынча Удурум комиссия тӧзӧлгӧн болгон. Эмди айалга-керектерди ајаруга алып, комиссия бойыныҥ формадын удабас кубултып, јаантайын иштеер тӧзӧлгӧлӱ болор аргалу. Бистиҥ, комиссияныҥ турчыларыныҥ,  башка-башка комитеттердеҥ сенаторлордыҥ тоозы 12 кижи. Бис Россияныҥ суверенитедине тыш јанынаҥ чочыдулардыҥ мониторингин ӧткӱредис, олорды шиҥдеп, келиштирте шӱӱлтелер белетейдис.

Россияныҥ черӱзине удура фейктерге аҥылу ајару эдедис, иноагенттер ле СМИ-лер аҥылу шиҥжӱде. Чынынча айдар болзо, бистиҥ јасакберим бу јанынаҥ сӱрекей лояльный. Ол ло ӧскӧ ороондордыҥ агенттерин бис бир де јанынаҥ кирелендирбей јадыс. Некелте јаҥыс — ӧскӧ государствого иштеп, акча-манатты гран ары јанынаҥ алып турган болзоҥ, ол керегинде јетирӱ эдер керек.

Россияныҥ ичбойындагы керектерине гран ары јанынаҥ кирижери јанынаҥ ченелтелер улайынча болот. Эдилген шиҥжӱдеҥ кӧрзӧ, калганчы ӱч айдыҥ туркунына 170 муҥ фейк јарлалган. Бистиҥ ајарубыста јаҥыс ла јасакберим эмес, је анайда ок телекӧрӱлтениҥ, учебниктердиҥ ле ӧскӧлӧриниҥ де чыҥдыйы. Мениҥ шӱӱлтемле, эҥ учурлузы — бистиҥ јашӧскӱримди корулап алары. Ӧштӱниҥ идеологиязыныҥ ла пропагандазыныҥ тӧс согултазы олорго эдилет.

— Алтай Республика быјыл Ойрот автономный областьтыҥ 100 јылдыгын темдектейт…

— Меге, юрист кижиге, бу јаан учурлу јылдык. Текши алза, бу бистиҥ тергеениҥ баштапкы  юридический бӱдӱми. Соҥында область Сибирский крайдыҥ, оноҥ јаҥы тӧзӧлгӧн Алтай крайдыҥ составына кийдирилгени, автоном область тӧзӧлгӧни — бастыра јанынаҥ тӱӱкилик керек. Областьтыҥ башкартузы албаты-јонды граждан јууныҥ кийнинеҥ амыр-энчӱ јадын-јӱрӱмге башкарып экелгени, јурт ээлемди ӧскӱргени, ӱредӱлик учреждениелер тӧзӧгӧни не ле де кемјип болбос јаан учурлу алтамдар. Мындый иш-алтамдар бийик баалалганын областьты Ленинниҥ ордениле, оноҥ Албатылардыҥ најылыгыныҥ ордениле кайралдаганы недеҥ де јарт керелейт.

Быјыл бистиҥ тергее юбилейлик јылдыктарла бай: Чуйдыҥ јолыныҥ 100 јылдыгы, Алтай Республиканыҥ маанызыныҥ 30 јылдыгы, ар-бӱткенниҥ телекей кеминде байлыгын — Алтын Кӧлди корулаачы Алтай биосферный заповедниктиҥ 90 јылдыгы. «Алтайдыҥ Чолмоны» ла «Звезда Алтая» республикан газеттердиҥ ӧмӧликтери база 100 јылдыгын темдектеп јат.

— Слер мынаҥ озо бисле туштажу ӧткӱргенигер учун редакцияныҥ ӧмӧлигиниҥ адынаҥ быйан айдып турус. Андый најылык ла ачык-јарык айалгада ас туштажып јадыс…

— Тӱзедилерис! Андый туштажуларды кӧптӧдӧ ӧткӱрер керек. Сениҥ айтканыҥды улус угуп, јӱрегине јуук алганы јаан учурлу. Туштажу ӧйинде слер газеттерди аймактар јаар јетирериниҥ бааларыныҥ кеми бийиктеп турганы јанынаҥ курч сурак кӧдӱргенигер. Газеттердиҥ экилезине келижип турган бу сурак Россияныҥ монополияла тартыжары аайынча Алтай Республикада башкартузыныҥ чыгартулу улузыла, «Россияныҥ почтазы» АО-ныҥ тергеелик филиалыныҥ јааныла туштажуда шӱӱжилип кӧрӱлген. Туштажуныҥ туружаачылары кажы ла јаныныҥ айтканын уккан. Мында кажы ла јанын оҥдооры, почтальондордыҥ, журналисттердиҥ ле редакциялардыҥ ишчилериниҥ ижиниҥ бастыра аҥылуларын ајаруга алары јаан учурлу — текши уч-турулта бастыразына јарамыкту болзын деп. Сурак јеҥил эмес. Оны федерал кеминде кӧдӱрерим.

— Быјыл Эл Ойын Россияныҥ албатыларыныҥ культуразыныҥ энчилигиниҥ јылында, Ойрот автономный областьтыҥ 100 јылдыгында ӧтти.

— Пандемия бастыра пландарды кубултып салган. Эл Ойынды ӧткӱрери канча катап кӧчӱрилген, озо баштап 2020 јылда, оноҥ 2021 јылда. Оныҥ тӧзӧӧчилеринде белетениш ӧткӱрери ле бастыра оок-тек сурактарды ајаруга алары јанынаҥ ӱзеери ӧй болгон. Узак сакыган байрам аҥылу учурлу болды. Айылчылар ла јербойыныҥ албаты-јоны бу байрамды энчикпей сакыганы сезилип турган болгон, олор кӧрӱ-јарымкаларда, мастер-класстарда, спорттыҥ маргаандарында кӱӱнзеп, сӱӱнчилӱ турушкан. Јербойыныҥ производительдерине ле устарына Эл Ойын — бойыныҥ продукциязын, јайаандыгын кӧргӱзер, јаҥы рыноктор табар, јурт ээлемниҥ товарэдеечилерине талдаму укту мал-ажын, спортчыларга бойыныҥ эпчилин ле рекордторын кӧргӱскедий јакшынак арга.

Кӱреште маргышкан бистиҥ баатырлар учун «оорыгам». Аттыҥ спорты аайынча маргаандарды јакшызынып кӧрдим: Кӧк Бӧрӱ, эстафета, эмдик ӱредиш, ат јарыш.

Бистиҥ биле Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда турушкан таадабыс, профессионал жокей болгон Владимир Кузьмич Полетаевтиҥ эземин чебер алып јӱрет. Озо баштап крестьян-фермер ээлемниҥ јааны, аттыҥ спортын сӱӱп турган Мерген Чугулов баштанып, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 77 јылдыгыла колбой ат јарыш аайынча республикан маргаандар ӧткӱрерине спонсорский болуш эдери јанынаҥ суракла баштанган. Мен карын да сӱӱнип, эки јашту јелишкир аттарла тачанкала 1600 метрге јарыжарына сый тургускам, јеҥӱчилдерге кайралды адам Владимир Владимирович Полетаев табыштырган.

— Нениҥ учун бу дистанцияда — тачанкаларла јелиште?

— Мениҥ таадам јуунаҥ озо Ӱстиги-Јабаган јурттагы номерной черӱчил атзаводко аткарылган. Мында иштеп, аттарды кичееп тура, ол тачанкала маҥтадарын аймак ичинде таркаткан.

— Оныҥ да учун ат јарыштыҥ туружаачыларын Эл Ойында јӧмӧгӧнигер бе?

— Эйе. Таадам Владимир Кузьмичтиҥ кереги јӱрӱмде улалып барганча. Бис, оныҥ бала-барказы, онызын эрчимдӱ јӧмӧп јадыс. Эл Ойында база ла ол дистанцияга јарыжарында спонсор болгом, је бу учуралда ӱч јашту аттар ортодо маргаандарда. Финишке эҥ озо Вадим Амыров маҥтаткан Эвро деп чоло атту ат келген, сыйларды јаҥжыкканы аайынча адам Владимир Владимирович табыштырган.

Эл Ойын бийик кеминде ӧткӧн. Оныҥ тӧзӧӧчилери, Кан-Оозы аймактыҥ албаты-јоны бу јаан учурлу байрамды бийик кеминде алып чыкты. Байрамда 20 муҥнаҥ кӧп улус турушкан! Рекорд! Байрам ӧткӧн јерди арутаган, кичееген волонтерлорды аҥылап темдектеерге турум. Кан-Оозы аймак текши уч-турулталарла баштапкы јерге чыкканыла аймактыҥ албаты-јонын уткуп турум!

— Слер улустыҥ баштануларыла иш керегинде база айтканыгар. Улусла таҥынаҥ туштажулар ӧткӱрерин улалтып ла јадыгар ба?

—Туштажуларды улай ла ӧткӱредим. Пандемияныҥ ӧйинде туштажуларды ВКС режимле ӧткӱрерге келишкен. Текши алза, онызы да эптӱ эп-арга. Бойыҥа да некелтени тыҥыдып јадыҥ, улус та бийик  каруулу  болот — кӧдӱрилген, берилген ле сурак аайынча айдып јадыҥ. Улус башка-башка сурактар берип јат, ол тоодо ӧскӱс балдарга јадар тура, улуска јердиҥ участокторын берери, баалар бийиктеп турганы керегинде.

Баштанулардыҥ бирӱзи аайынча Майма аймакта Ыны-Оозына барып јӱргем. Улус јурттыҥ ортозына кӧлӱктердиҥ маҥтадыжын шиҥжӱде тудар фото ло видеофиксацияныҥ камераларын тургустыртары аайынча сурактыҥ аайы-бажына чыгып болбой турган болгон. Бу суракты чечкедий аргалу ведомстволордыҥ чыгартулу улузын јуугам. Айалганы шӱӱжип кӧргӧнис. Бӱгӱн камера тургузылган, школдыҥ јанында јолго искусственный јазал тургузыларына јер белетелет. Сурак чечилерине јууктажып калган.

Бу јуукта меге оромло јӱрерге коляска алып болбой турган эпши-кенек баштанган. Мында турган сурак — бу кижи  кенек болгонын керелеечи комиссияга једип болбой турган, ол комиссия дезе документтерди ФОМС-ка табыштырар учурлу. Чиновниктерле кату куучын ӧткӱрилген соҥында ол эпшиге колясканы јетиргендер.

Тургуза ӧйдӧ балдар ӱредӱлӱ заведениелерге кирери јанынаҥ кӧп баштанулар болот. Вузтарда ӱренип турган студенттердиҥ курч сурактарын аайлаштырарына болужадым, ол тоодо общежитие, практиканы ӧдӧри, ишле јеткилделери јанынаҥ.

— Јаскы сессия тӱгенип, парламентский каникулдар башталды. Бу ӧйдӧ нени эдеригер?

— Парламентский каникулдар — ол отпуск эмес. Кезик улус анай сананып јат. Меге ол Алтай Республикада амыр-тыш ла тӱжӱмдӱ иштеер ӧй болуп јат. Јасактардыҥ ээжи-нормаларыныҥ чындыгын, олорды бӱдӱрери кандый кеминде ӧдӱп турганын лапту шиҥдеп кӧрӧр арга болот. Анайда ок јаҥы јасактардыҥ ӱлекерлерин белетеери аайынча ишти улалтып јадым. Јерлештеримнеҥ јакылталар аладым ла олордыҥ шӱӱлтелерин угадым.

— Владимир Владимирович, Алтай Республиканыҥ, оныҥ албаты-јоныныҥ јилбӱлерин Федерацияныҥ Совединде чындык кӧргӱзип ле корулап турганыгар учун јаан быйан. Слерге мынаҥ да ары једимдер кӱӱнзейдис! Редакцияныҥ адынаҥ Слерди Россия Федерацияныҥ башкарузыныҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла кайралдаганыла уткуп турус!

— Јаан быйан! Алтай Республиканыҥ адынаҥ Федерацияныҥ Совединде чыгар-тулу кижи болоры меге тоомјылу ла јаан каруулу керек. Мен иштиҥ эрчимин јабызатпай, мынаҥ да ары тӱжӱмдӱ иштеерине белен.

— Куучын-эрмек учун быйан, Владимир Владимирович. Ачык-јарык ла јилбилӱ куучын-эрмек болды.

— Быйан. Мен ачык-јарык куучын-эрмек ӧткӱрерине јаантайын белен.

Артур Сулуков куучындашкан