Алтайдын Чолмоны

Jаҥарлаган јаш ӱйе…

13.03.2018

Каланыҥ Культура байзыҥында тулаан айдыҥ 2-чи кӱнинде јаҥар кожоҥныҥ «Ойойым» деген албаты ӧмӧлигиниҥ «Сӱӱжисле Алтайдыҥ тууларынаҥ» деп адалган јайаандык эҥири байрамдык айалгада ӧтти.

Алтай калыктыҥ оморкодузы «Ойойым» ӧмӧликтиҥ ады-чуузы јер-алтайды ӧткӧн. Jайаан ӧмӧликтиҥ художественный башкараачызы Алтай Республиканыҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи Римма Толмашова, байлык ченемелдӱ, алтай ӧзӧктӱ, кӧрӱмдӱ эпши. Башкараачыныҥ јайаан ижиниҥ аҥылузы ӧмӧликте јиит балдарды јууй тартып, ӱредип јатканы. Алтай тилис, јаҥарыс, кай чӧрчӧктӧрис, кӱӱлик ойноткыларыс, алтай ойындар, калык чӱмделгези бек ле быжу јолдо болгонын ӧткӧн ойын-концерттеҥ кӧрдис. «Ойойымныҥ» башкараачызы јайаан ижинде балдардыҥ ада-энелериле, јааналарыла, јаандарыла јуук колбуда иштеп јатканы јарамыкту. Калада јуртап јаткан јииттерди јаҥжыккан чӱм-јаҥга јилбиркедип таскадат. Jаҥарчылардыҥ ойын-концерти ӧйинде кажы ла јайалтаныҥ ада-энезиниҥ ады-јолы адалып, алкыш-быйанын айдып турганы солун угулды.

Калыктыҥ чӱм-јаҥжыгулары јайаан эҥирде айылчыларды уткыырынаҥ ала ӱйдежерине јетире кӧргӱзилди. Сценада ӧҥжик, сӱрлӱ, јаркынду кеп-кийимдӱ јииттердиҥ кажы ла кыймыгузы ондый токыналу, табылу. Бир сӧслӧ, алтай јииттер бойыныҥ ада-ӧбӧкӧлӧриниҥ јаҥын буспай, билгир апарып јатканынаҥ јозок алгадый. Калада «Оймок» деген ательениҥ ус кӧкчизи Байана Ялбакованыҥ кеп-кийимдер аайынча јуунтызы су-алтай ууламјылу болгонын кӧрӧӧчилер темдектеп кӧрдилер. Уулдардыҥ, кыстардыҥ, бир сӧслӧ, туружаачылардыҥ кептери бийик кеминде болуптыр.

«Сӱӱжисле Алтайдыҥ тууларынаҥ» деген јайаандык эҥир ӱч јаан бӧлӱктеҥ турган: «Тӧрӧл јерим», «Калыктыҥ јаҥар кожоҥдоры» ла «Jӱректе-ӧзӧктӧ — сӱӱш».

Алтайын, албатызын алкаган алкыштар, кӱрее јаҥар, ар-бӱткенниҥ кеенине, јаражына, јӱрӱмниҥ кайкал болгон сӱӱжине учурлалган кожоҥдор бой-бойын элип-селип чӧйилди. Ӧмӧликтиҥ туружаачылары алтай кӱӱлик ойноткыларла тыҥытту ойноп турганын кӧрӧӧчилер база јакшызынып кӧрдилер. «Ойойым» албаты ӧмӧлигиниҥ кӱӱлик башкараачызы Азулай Тадиновтыҥ ижин бийик бааладылар. Ижиниҥ турултазы кӧстиҥ алдында. Мында Римма Толмашова, Азулай Тадинов ӧмӧ-јӧмӧ «Ойойымныҥ» туружаачыларын ондый бийикке чыгарганы алтай кижиге јаан сӱӱнчи, оморкоду.

Jада-тура «Ойойым» албаты ӧмӧлиги ойын-концертиле Павел Кучияктыҥ адыла адалган эл театрдыҥ јаан залыныҥ сценазына чыгар деп иженедис. Jаҥар кожоҥго, кӱрее кожоҥго јилбӱ јаан да.

«Ойойым» албаты ӧмӧлигиниҥ туружаачылары: Дмитрий Адышев, Ксения Балакина, Алина Бедушева, Эльдар Демчинов, Гульжана Джакиянова, Даринна Енчинова, Елена Енчинова, Ай-Тана Иркитова, Камилла Конунова, Айсулу Кубекова, Ирбис Куклин, Анастасия Луговая, Алан Тайтаков, Арчындай Тедуев, Айсулу Теренгина, Валерия Тимофеева, Элим Улаков, Кристина Челтокова, Амаду Штыков. Ойын-концертти Айсулу Теренгина баштап ӧткӱрди.

«Ойойым» албаты ӧмӧлиги 1995 јылда тӧзӧлгӧн. 2000 јылда ого «албаты ӧмӧлиги» деген нерелӱ ат адалган. «Ойойым» ӧмӧлик башка-башка јылдарда кӱӱлик альбомдорын белетеп чыгарган. Ол калыктар ортодогы ӧдӱп турган Эл Ойындардыҥ, «Тоҥмок суулардыҥ», Чага, Jылгайак ла оноҥ до ӧскӧ јаан байрамдардыҥ эрчимдӱ туружаачызы.

Jарлу јайаан ӧмӧликти каланыҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ адынаҥ депутат Петр Попошев уткыды:«Ойойым» каланыҥ, онойдо ок республиканыҥ ла ӧскӧ дӧ талалардыҥ эл-јонын алтай калыктыҥ јаҥжыккан кӧгӱс байлыгыла јаҥар кожоҥ ажыра таныштырат. Алтай калыктыҥ чӱмделгезиниҥ тӧзӧгӧзи — јаҥар. Слер ойын-концерттеригерде калык чӱмделгезиниҥ башка-башка чӱм-јаҥын бийик кеминде кӧргӱзип туругар». Депутат јаан ла учурлу керекти билгир апарып јаткан Римма Толмашовага, Азулай Тадиновко каланыҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ, онойдо ок бойыныҥ адынаҥ јаан алкыш-быйанын айтты. «Ойойымныҥ» башкараачыларына балдардыҥ ада-энелери база быйанын айттылар. Тузалу, керектӱ иш бастыра јанынаҥ јӧмӧлтӧ-болуш алзын деген јолду кӱӱнземел болды.

«Ойойым» Ӱй улустыҥ телекейлик кӱниниҥ алдында сӱреен јакшы сый этти.

К. ТӦЛӦСОВА