«Торко Чачак» кичӱ најыларын кычырат

02.11.2018

Павел Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда ӱлӱрген айдыҥ 30-чы кӱнинде наадайлардыҥ «Торко Чачак» деп адалган ойын-кӧргӱзӱзиниҥ премьеразы ӧтти.

Наадайлардыҥ «Торко Чачак» деп ойын-кӧргӱзӱзин режиссер, Калмыкияныҥ санадыныҥ нерелӱ ишчизи Баатр Колаев РФ-тыҥ нерелӱ артизи, јарлу режиссер Ногон Шумаровтыҥ инсценировказы аайынча тургускан. Мынаҥ озо бисте качан да наадайлардыҥ ойын-кӧргӱзӱзи тургузылбаган. Шак бу кӧргӱзӱ эл театрдыҥ, режиссердыҥ баштапкы ченелтези деп айдарга јараар. Ӧскӧ талаларда бойлорында наадайлардыҥ театрлары бар, олор мӧрлӱ, једимдӱ иштеп јаткандары јарлу. Бисте бу ойын-кӧргӱзӱ «Кичӱ Тӧрӧлиниҥ культуразы» деген федерал партийный ӱлекердиҥ «Театр — балдарга» деген ууламјызы аайынча ӧдӧт.

Јайаан јайалталу режиссер Б. Колаев бойыныҥ ӧйинде эл театрда «Вишневый сад» (А. Чехов) деп ойын-кӧргӱзӱни тургусканын кӧрӧӧчилер јакшы билер. Айдарда, режиссердыҥ бу јорыкта балдарга учурлап тургускан ойын-кӧргӱзӱзин база бир једимдӱ јайаан ижи деп айдарга јараар.

«Торко Чачакты» сценада тургузары аайынча иш эрте, изӱ јайда башталган болуптыр. Наадайлардыҥ амалдайлары (масказы) аҥылу јакылтала Хакасияда белетелген. Амалдайлар москодоҥ белетелгени солун. Ойын-кӧргӱзӱде театрдыҥ тогус актеры ойноп јат. Торко Чачакты — Арунай Тазранова, Балыкчыны — Эмиль Садыков, Эјийди, Алтынайды — Вера Сумачакова, Кӧрмӧсти — Айдар Унатов, Телтекпейди — Эмил Колбин, Кара-Каанды, Эрлик-Каанды — Эмиль Садыков, Кара-Каанныҥ эпшилерин Алина Попошева, Эльмира Челтенова, Вера Сумачакова, јиитти, тайгылды, атты Байыр Турлунов бийик кеминде, чындык ойнодылар. Кӧргӱзӱ орус тилле ӧткӧн, је Торко Чачактыҥ кожоҥын Жанетта Тонова алтайлап кожоҥдоды.

«Торко Чачакта» ак ла караныҥ, ӱстиги ле алтыгы ороондордыҥ ак ла кара ийделериниҥ тартыжузы, ару, агару сӱӱш каразына олјолоткон, кынјылаткан улусты јеҥип чыгат. Бӱдерде ле ич телекейи ару, курчу-куйагы бек Торко Чачактый, Балыкчыдый, Торко Чачактыҥ ада-энезиндий улус арузыла, керсӱзиле, јалакайыла јӱрӱмди кееркедет. Телтекпейлер, Кара-Каандар, кӧрмӧстӧр бойыныҥ ла телекейинде кезерлер, бийлер ине. Ӧйи, салымы олордыҥ кыска…

Режиссер Баатр Колаевтиҥ айтканыла, бу ла јуук ӧйдӧ театрдыҥ актерлоры «Торко Чачакла» аймактардыҥ јурттарыла јорыктап, кичинек кӧрӧӧчилерди сӱӱндирер. Наадайлардыҥ кӧргӱзӱзи, ойыны сӱреен солун, јилбилӱ. Режиссердыҥ темдектегениле, сценограф Валерий Тебековтыҥ, наадайлар аайынча јурукчы Вера Чаптыкованыҥ, кӱӱ чӱмдеечи Александр Трифоновтыҥ јайаан ижи бир ле ууламјыла, эптӱ, кӧнӱ, тӧзӧмӧлдӱ, чыҥдый болгон. Јарык аайынча јурукчылардыҥ, Баатр Колаевтиҥ, Денис Унатовтыҥ ижи база бийик кеминде болды.

Темдектезе, Телтекпейдиҥ, Кара-Каанныҥ, кӧрмӧстиҥ кеп-кийимдери, амалдайлары олордыҥ кылык-јаҥын, казыр, килеерин билбес кылыгын кӧргӱзет. Је Торко-Чачактыҥ, Балыкчыныҥ эмезе кызычактыҥ ада-энезиниҥ тӧп, јобош, јалакай кылык-јаҥы кеберинде, чырайында.

Кӱчӱрген айдыҥ 22-24 кӱндеринде эл театрда балдарга ла јашӧскӱримге учурлалган ойын-кӧргӱзӱлердиҥ «Торко Чачак» деген талалык фестивали ӧдӧр. Айдарда, режиссер Баатр Колаевтиҥ тургускан «Торко Чачагы» јаан јилбӱӱде болорында алаҥзу јок.

К. ПИЯНТИНОВА

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Триянова С В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики Алтай.

Эл Курултайдыҥ эҥ артык jосокчылар талдаарына jарлаган конкурсына туружары башталды

Парламенттиҥ сыйы учун мӧрӧй республиканыҥ ӱредӱлигине jаан камаанын jетирген школдоҥ озогы, ӱзеери, текши ле профессионал бӱдӱмдерлӱ учреждениелердиҥ ӱредӱчилери ортодо ӧдӧр. Эл Курултайдыҥ спикери Эжер Ялбаковтыҥ jартаганыла, быjыл берилетен сыйдыҥ кеми 100 муҥ салковой ло лаураттардыҥ тоозы экидеҥ тӧрткӧ кӧдӱрилген. Бу конкурс jаҥыс ла сый учун, акча учун jарлалбаган, конкурстыҥ jеҥӱчилдериле туружаачылары jосокту ижиле jашӧскӱримди ӱредеринде

Алтайыстыҥ курчузы бек болзын, Албатызы эзен-амыр јатсын…

Алтай албаты бӱдер чагынаҥ ала ада-ӧбӧкӧлӧриниҥ јаҥдаган јаҥынаҥ бек тудунып, јаҥжыккан чӱм-јаҥдарын кандый да ӧйдӧ (Чагаа-Байрам, Јажыл Бӱрдиҥ, Сары Бӱрдиҥ мӱргӱӱлдери ле о. ӧ.) ӧткӱрет. Алтайыныҥ сынына чыгып, јаламазын буулап, Акка-Кӧккӧ, Агару Јайаанына баштанып, кӱндӱӱ-кӱреезин салып, алкыш-быйанын айдат. Амыр-энчӱ, токуналу јадын-јӱрӱм, бала-баркага ачык јол, мал-ажы ардак, тыш туруп, арбыдап ӧссин деп айдынат-алканат. Алтайыста јажыл јай.