Бюджеттиҥ jасагын белетеер иш улалганча

16.11.2018

Республиканыҥ парламентиниҥ ӧткӧн неделеде болгон сессиязыныҥ турулталары јаҥжыккан пресс-конференцияда кӧрӱлген. Ондо «Справедливая Россия» партияныҥ Эл Курултайда фракциязыныҥ башкараачызы Александр Груздев, парламенттиҥ акча-манат, калан ла экономикалык политика аайынча комитединиҥ јааны, «Единая Россия» партияныҥ фракциязыныҥ турчызы Сергей Ефимов ло јасакберим иш ле эл политика аайынча комитеттиҥ јааны, КПРФ-тыҥ фракциязыныҥ башкараачызы Виктор Ромашкин турушкан.

Сессияда текши 15 сурак кӧрӱлгенин ле олордыҥ экӱзи республиканыҥ бюджедиле колбулу болгонын Сергей Ефимов журналисттерге куучындаган. Онойдо, АР-дыҥ 2018 јылга ла ээчий 2019-2020 јылдарга бюджедине кубулталар эдилген ле 2019 јылга ла планду 2020 ле 2021 јылдарга бюджединиҥ ӱлекери баштапкы кычырышта јӧптӧлгӧн.

Келер ӱч јылдыҥ бюджединиҥ ӱлекери аайынча иш сыгын айда башталганын депутат айткан. Парламентте тӧзӧлгӧн ишмекчи бӧлӱктер ӱлекер аайынча белетеген тӱп-шӱӱлтелерин республиканыҥ башкарузында кӧрӱлерине аткарган. 2019 јылда тергеебистиҥ бойыныҥ иштеп алган кирелтелери 7,2% бийиктеери темдектелген, эмезе 4 млрд салковойдоҥ ажыра акчага.

Комитеттиҥ јааныныҥ јетиргениле, бюджеттиҥ баштапкы кычырышта јӧптӧлгӧн ӱлекери јасак аайынча 30 кӱнди ажырбай экинчи кычырышта кӧрӱлер учурлу. Бу ӧй муниципал тӧзӧлмӧлӧргӧ бойыныҥ бюджеттерин ӧйлӱ-ӧйинде белетеер арга берип јат. Тургуза ӧйдӧ парламентте бюджетти белетеер иш улалганын Сергей Ефимов айткан.

Пресс-конференцияда Александр Груздев јердиҥ кадастровый баазын тургузар сурактарга аҥылу ајару эткен. Оныҥ айтканыла, 2020 јылдаҥ ала Россия Федерацияныҥ бастыра тергеелеринде ар-јӧӧжӧниҥ каландары кадастровый баага келиштире чоттолор. «Бу сӱрекей јаан учурлу сурак, не дезе, јердиҥ кадастровый баазы бисте калганчы катап 2011 јылда тургузылган. Је ӧйлӧ кожо јердиҥ ле ар-јӧӧжӧниҥ рыноктогы баалары да, бистиҥ граждандардыҥ акча кирелтелери де кубулган» – деп, ол айткан.

Јердиҥ эмдиги ӧйдӧги чындык кадастровый баазын тургузар некелте турганын депутат айдып, бу баа рыноктогы баадаҥ бийик болбос учурлу деп темдектеген. Бӱгӱн јерине тургузылган кадастровый баала јӧпсинбеген кажы ла кижи јаргыга баштанар аргалу. Је јаргыга белетейтен јӱк документтердиҥ баазы 12 муҥ салковойго једип јат, бистиҥ эл-јонго бу сӱрекей јаан јӱк деп, ол куучындаган.

Республикада јердиҥ кадастровый баазын тургузар, ол тоодо ар-јӧӧжӧниҥ каландарын јаҥыдаҥ канайда тӧлӧӧр сурактарла иштеер бюджетный учреждение тӧзӧлӧрин Сергей Ефимов јетирген. Ого керектӱ чыгымдар бюджетке кирип калган.

Александр Груздев анайда ок Горно-Алтайскты эбире агаш-парктыҥ јажыл курчузын тӧзӧӧри керегинде сессияда јӧптӧлгӧн јӧпти јарадып темдектеген.

Республиканыҥ бюджединиҥ ӱлекерин баштапкы кычырышта јӧптӧӧр тушта ӱч тӧс кӧргӱзӱ – кирелтелери, чыгымдары ла дефициди јӧптӧлип турганын Виктор Ромашкин журналисттерге айткан. Оныҥ учун ӱнбериш бирлик кӱӱндӱ болгон. Је экинчи кычырышта депутаттардыҥ кӱӱни бир тӱҥей болбос деп, ол ајарган. Темдектезе, балдарга тӧлӧгӧн пособие акчаныҥ кеми бисте 126 салковой ло болуп артат ла оны бийиктедер суракты КПРФ-тыҥ фракциязы катап ла тургузып јат.

«Анайда ок эл-јонго акча тӧлӧбӧс юридический болуш јетирерине чыгарган акчаны кӧптӧдӧри керегинде суракты бис тургузадыс. Республиканыҥ бойы иштеп алган кирелтелеринде НДФЛ-дыҥ ӱлӱзи сӱрекей бийик. Бу ла ӧйдӧ туризмнеҥ иштеп алган кирелтелер јабыс бойы артканча» – деп, Виктор Ромашкин журналисттерге куучындаган.

Государстволык ишчилердиҥ тоозын, олордыҥ ишјалына чыгарган чыгымдарды астадар сурактарды депутаттар бюджеттиҥ ӱлекерин шӱӱжер тушта кӧдӱрип турган ба деген сурактар пресс-конференцияда болгон. Сергей Ефимовтыҥ айтканыла, бу сурактарды тургускан депутаттар бар. Бюджеттиҥ чыгымдары аайынча чокым шӱӱлтелер ӱлекерди экинчи кычырышта кӧргӧн эмдиги ӧйдӧ шӱӱжилип јат.

Светлана КЫДЫЕВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина