Алтайдын Чолмоны

«Бистиҥ амаду – бааныҥ кемин јабызадары…»

18.06.2019

Тергеениҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱрип турган Олег Хорохордин Алтай Республикада энергетиканыҥ сурактарыныҥ аайына чыгар деген амаду тургускан.

Олег Хорохордин энергетиканыҥ бӧлӱгинде бар сурактардыҥ – электричествоны ӧчӱреринеҥ ле эл-јонго ӧйинде јетирӱ эдеринеҥ ала тарифтерди јабызадарына јетире –  аайына чыгатан ууламјыларды чокымдап кӧргӧн.

Видеоконференция режимде ӧткӧн јаан јуунда профильный министерстволордыҥ ла ведомстволордыҥ чыгартулу улузы, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандары ла оноҥ до ӧскӧлӧри турушкан.

Јуунды башкарган удурумга башчы мындый јуунды ӧткӱрер деген сурак туку качан «быжып» калганын темдектеген. Бу тема аайынча сурактар сӱрекей кӧп, олордыҥ аайына чыгарга кандый јӧптӧр чыгарарын биске оҥдоп алар керек. Тӧс амаду – тарифтердиҥ кемин јабызадар аргалар табары.

Јуунныҥ туружаачылары шӱӱжӱге чыгарылган он ӱч суракка јартамалду каруулар берген. Ол тоодо јурттарда оромдорды электроотло јарыдар иш, темдектелген ле темдектелбеген от ӧчӱриш, электроэнергияныҥ јылыйтузы ла оны уурдап турганы, ыраак ла једерге кӱч јурттарды электроэнергияла јеткилдеери аайынча сурактар.

«МРСК Сибири» ПАО-ныҥ филиалыныҥ — «Горно-Алтайские электрические сетиниҥ» директоры Андрей Меделянов республикада 4 муҥнаҥ кӧп фонарьлар тургузылганын, 581 ором электроотло јарыдылып турганын, угузулар аайынча ӱзеери 1723 јарыткыш тургузар ла 249 оромды јарыдар керек болгонын темдектеген. Оныҥ айтканыла, Турачак ла Чой аймактардаҥ башка бастыра аймактар једимдӱ иштейт. Бу эки аймактаҥ угузулар болбогон. Чамал, Шабалин, Оҥдой, Кан-Оозы ла Кӧксуу-Оозы аймактарда бастыра 900-ке јуук фонарь тургузылар.

Горно-Алтайсктыҥ оромдорыныҥ 75 проценти јарыдылат. Ӧдӱп јаткан јылда 32 оромдо иштер ӧткӱрери темдектелген, олордоҥ алтызында иштер тӱгенип калган. Бастыра 400 јарыткыш кондырылар.

Муниципалитеттердиҥ јаандарына тышкартынды јарыдар јазалдарды тургузары аайынча ишти, анчада ла јурттардыҥ тӧс оромдорында, эрчимдетсин деп айдылган.

Темдектелген от ӧчӱриштер керегинде куучын ӧдӧрдӧ, јуунныҥ туружаачылары республиканыҥ эл-јонына, анайда ок турбизнеске ле предприятиелерге эртеледе јетирӱ эдер ишти јаҥыртар керек деп јӧпкӧ келген. Сетьтерди јазаар эмезе солыыр ӧйдӧ электроэнергияны ӧчӱреринде «МРСК Сибири» график тургузардаҥ озо туристический бӧлӱктиҥ јайгы сезонын ајаруга алзын деп, Олег Хорохордин айткан. Республиканыҥ тергеелик ӧзӱм аайынча министерствозы кажы ла неделе сайын республикада электроэнергияныҥ темдектелген ле аварийный ӧчӱриштери керегинде јетирӱлерди јуур.

Јуунда анайда ок тарифтер кандый шылтактардаҥ улам бийиктеп турганы база кӧрӱлген. Олордыҥ бирӱзи – электроэнергияны тузаланаачылардыҥ тоозы кӧп эмес болгоны. Јербойында узуны 1153 километр сетьтер тудулган, берип турган ийдезиле ол эки калага једер аргалу, је электроэнергияга  потребительдердиҥ јӱк ле бир бӧлӱги колбоштырылган. Тургуза ӧйдӧ электросетевой линиялар тудар иш эрчимдӱ ӧдӧт. Бу чыгымду иштер – бӱгӱнги кӱнге јетире кайда да 1 миллиард салковойго турар јӧптӧжӱлер тургузылган. Бу чыгымдар сетевой компанияга јандырылат, онызы тарифтердиҥ баазына салтарын јетирет.

Анайда ок тарифтердиҥ кеми бийиктеп турганына электроэнергияныҥ јылыйтузы ла оны уурдап турганы база салтарын јетирип јат. Мындый бузуштар Кӧксуу-Оозы, Кан-Оозы, Улаган, Турачак ла Оҥдой аймактарда јокко јуук. Чой аймак бу сурак јанынаҥ антирейтингте баштапкы јерде турат. «Алтайэнергосбытла» јӧптӧжӱлер јок болгонынаҥ улам  Майма, Чамал ла Кош-Агаш аймактарда электричество јылыйып турганы темдектелген.

Олег Хорохордин тарифтердиҥ кемин јабызадарыныҥ сурактары аайынча башка јуун ӧткӱрер керек деген јакылта берген. Ол јуунда федерал јасакка кубулталар кийдирери аайынча баштаҥкайды канайда эдетени кӧрӱлер.

«Республикада электроэнергетиканыҥ ла тарифтердиҥ сурактары эҥ ӧҥзӱре сурактардыҥ тоозында адалат. Бистиҥ амадубыс – баалардыҥ кемин јабызадары ла ӱзӱлбес электројеткилдешле јеткилдеери, республиканы электрофицировать эдери, альтернативный аргаларды ӧскӱрери. Мынаҥ да ары бу ууламјыда темдектелген амадуларга једерис. Каруулу ведомстволорго бир ай ӧй берип јадым. Бу ӧйдиҥ туркунына келер јуунга тӧзӧлгӧлӱ шӱӱлтелер белетеп алзын» – деп, удурумга башчы Олег Хорохордин айткан.