Министерствоныҥ коллегиязыныҥ јууны ӧткӧн

02.07.2019

Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ коллегиязыныҥ јууны Горно-Алтайскта ӧтти.

Јуунныҥ ижинде тергеениҥ ӱредӱ ле билим аайынча министри Алексей Бондаренко, ӱредӱликтиҥ башкартузыныҥ муниципал органдарыныҥ башкараачылары, ӱредӱлик учреждениелердиҥ директорлоры турушкан.

Јуунды ачып тура министрдиҥ темдектегениле, Россия Федерацияныҥ президенти Владимир Путин ӱредӱликтиҥ системазында тӧс иш-амадуларды чокымдап салган, ол тоодо ӱзеери ӱредӱ аайынча. Балдардыҥ ла јашӧскӱримниҥ аргаларын ла јайалталарын јӧмӧӧргӧ лӧ ӧскӱрерге болуп, «Ӱредӱликтиҥ ӧзӱми» деген государственный программаныҥ «Ӱредӱ» деп национальный ӱлекериниҥ «Кажы ла баланыҥ једими» деп федерал ӱлекери белетелген.

Тергеедеги ӱзеери ӱредӱниҥ ӧзӱми керегинде тӧс докладты министрдиҥ ордынчызы Елена Дадочкина эткен. Оныҥ темдектегениле, Алтай Республикада ӱзеери ӱредӱниҥ 49 организациязы једимдӱ иштейт, олордоҥ ӱчӱзи — государственный эмес. «Кажы ла баланыҥ једими» деген тергеелик ӱлекерди бӱдӱрери аайынча Алтай Республикада персонифицированный финансированиениҥ модули бар «Ӱзеери ӱредӱниҥ навигаторы» деген јетирӱлик система тургузылган. Навигаторды тузаланып, ада-энелер ле балдар бедиреер системаныҥ болужыла технический, эколого-биологический, туристско-кравед, художественный, физкультурно-спортивный ла ӧскӧ дӧ ууламјыларлу кружокты эмезе секцияны талдап алар аргалу.

Быјыл кӱскиде балдардыҥ «Кванториум-04» деп адалган технопаркы ачылар. Бу площадка бийик технологиялык јазалдарла јепселер. Ол инженерный кадрлар белетеер, тестирование, инновационный технологияларды ла шӱӱлтелерди белетеп, јӱрӱмде тузаланарына кийдирер ууламјыларла иштеер деп, министр куучындаган.

«Кванториум-04» республиканыҥ 12-18 јашту балдарыныҥ јилбӱлерине келиштирте иштеер. Јылдыҥ ла естественно-билим ле техникалык ууламјыларлу бештеҥ ас эмес ууламјылар текши тоозы 800 кире балдар јаантайын тӧзӧлгӧлӱ ӱредӱ ӧдӧри темдектелет. Балдарды ӱредери акча тӧлӧтпӧзинеҥ ӧткӱрилер, акча-манатла јеткилдеш федерал ла республикан бюджеттер ажыра болор. Тергеелик технопаркта беш квантум ла «Кванториумныҥ» бастыра бӧлӱктерине ууламјылалган текши технологиялык площадка иштеер — «Хайтек». Мында практикалык ӱредӱлер ле шиҥжӱлер ӧткӱрерине керектӱ бийик технологиялык јазалдар тургузылар.

Анайда ок коллегияныҥ јууны ӧдӧр тушта мергендӱ ишчилерди кайралдаары болгон. Алтай Республиканыҥ, оныҥ албатызыныҥ алдына бийик једимдери, республиканыҥ билимдик аргаларын ӧскӱрерине ле кӧптӧдӧрине таҥынаҥ камаанын јетиргени, эрчимдӱ јондык ижи учун «Таҥ Чолмон» орденле тӱӱкилик билимдердиҥ кандидады, Алтаистиканыҥ С. С. Суразаковтыҥ адыла адалган билим-шиҥжӱлик институдыныҥ директоры, Алтай Республиканыҥ билиминиҥ нерелӱ ишчизи Николай Екеев кайралдаткан. «Алтай Республиканыҥ нерелӱ ӱредӱчизи» деген кӱндӱлӱ ат Турачактагы школдыҥ математика аайынча ӱредӱчизи Наталья Шерстневага адалган.

«Ӱредӱчи! Сениҥ ады-јоныҥныҥ алдында…» деген текшироссиялык конкурста «Классный» классный руководитель» деп номинацияда турушканы учун мӧҥӱн медальла Горно-Алтайсктагы М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган государственный политехнический колледжтиҥ преподаватели Нина Серяцкая кайралдаткан.

Россияныҥ ӱренеечилериниҥ 2019 јылдагы Јайгы спартакиадазыныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ 3-чи степеньдӱ призеры болуп Майма аймактыҥ командазы чыгарда, 2-чи степеньдӱ призеры — Оҥдой аймактыҥ командазы. Горно-Алтайсктыҥ јиит спортчылары јеҥӱчил болуп чыккан.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина