Улусты тураларла јеткилдеер федерал ӱлекерлер

16.07.2019

Россия Федерацияныҥ президентиниҥ Сибирьдеги федерал округтагы чыдулу чыгартулу кижизи Сергей Меняйло «Тура» ла «Улус јадып турган эски туралардыҥ тоозын улайынча астадарын јеткилдеери» деген федерал ӱлекерлерди Сибирьдиҥ тергеелеринде канайда бӱдӱп турганыла колбулу сурактар аайынча јуун ӧткӱрген.

Јуунныҥ ижинде Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ молјуларын удурумга бӱдӱ-реечи Олег Хорохордин, видеоконференция ээжиле ӧткӱрилген јуунда анайда ок Сибирьдиҥ тергеелериниҥ башкараачылары, Россияныҥ Минстройыныҥ, ЖКХ-да јаҥыртуларга јӧмӧлтӧ эдериниҥ фондыныҥ, кредитный ла јаан строительный организациялардыҥ, ӧскӧ дӧ бӧлӱктердиҥ чыгартулу улузы турушкан.

«Федерал ӱлекерлерди чуктай ла јаан туза-јандырулу эдип бӱдӱрери улусты чыҥдыйы бийик, ээжи-некелтелерге келижип турган тураларла јеткилдеер, строительный бӧлӱктиҥ ӧзӱмине тебӱ берер, бу бӧлӱктеги курч сурактарды аайлаштырар быжу арга тӧзӧӧр аргалу» — деп, полпред јуунды ачып турар тушта айткан.

Сергей Меняйлоныҥ аҥылаганыла, быјыл тузаланарына табыштырылатан туралар ла ӧскӧ дӧ јонјӱрӱмдик объекттер јанынаҥ айалга јарт. Олор јанынаҥ тудум иштер тургуза ӧйдӧ учына једип калар учурлу. Бу объекттерди озолондыра темдектелген ӧйдиҥ туркунына табыштырып салар, графикти буспас керек деген.

Полпредтиҥ темдектегениле, туралар-дыҥ долевой строительствозы деп бӧлӱктеги јаҥы федерал јасакберим јаан изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала иштеп баштаган. Застройщиктердиҥ кезиги бойыныҥ ижинде экстроу-счеттордыҥ эп-аргазын тузаланарын баштап ийген, је ол ок ӧйдӧ банктардыҥ некелтелерине келишпей турган компания-застройщиктер эмди де бар. Јаҥы «проблемный» объекттер болбозын деп, олорго мынаҥ ары канайда иштеериниҥ схемазын тургузар керек.

«Улус јадып турган эски туралардыҥ тоозын улайын астадарын јеткилдеери» деген федерал ӱлекерди бӱдӱрерге, Сибирьдиҥ тергеелеринде 9 муҥнаҥ кӧп улусты текши кеми 170 муҥ квадратный метр јаҥы тураларга келер эки јылдыҥ туркунына кӧчӱрип салары темдектелет.

Сибирьдиҥ бастыра тергеелериниҥ 2017 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ озо аварийный туралар деп јӧптӧлип калган тураларда јадып турган улусты јаҥызына кӧчӱрери јанынаҥ 2019-2020 јылдарга угузу бичиктерин ЖКХ-да јаҥыртуларга јӧмӧлтӧ эдериниҥ фонды јарадып салган. Ол угузу бичиктер аайынча келетен акча-манаттыҥ 30 проценти тергеелерге аткарылган. Арткан акча-манат муниципал тӧзӧлмӧлӧр туралардыҥ ээлериле јӧптӧжӱлерди тургускан соҥында кӧчӱрилип башталар.

Алтай Республикада кӧп квартираларлу туралардыҥ тоозы – 468. 2012 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱниниҥ кийнинде аварийный деп јӧптӧлгӧн тураларды јоголторго болуп, «Алтай Республикада улусты эски туралардаҥ 2019-2025 јылдарда кӧчӱрери» деген республикан адылу программа јӧптӧлгӧн. Бу программага 2017 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ озо аварийный туралар деп јӧптӧлип калган туралар кийдирилген — текши кеми 9,118 муҥ квадратный метр 21 тура.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина