Башчы ӱредӱчилерди байрамыла уткыды

08.10.2019

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Ӱредӱчиниҥ кӱнине учурлай ӱлӱрген айдыҥ 3-чи кӱнинде Горно-Алтайскта

П. В. Кучияктыҥ адыла адалган национальный драмтеатрда ӧткӧн кӧдӱриҥиде турушкан.

«Учурыла ӱредӱчиниҥ ижиле тӱҥдештиргедий профессияны адаарга да кӱч. Слер бистиҥ обществоныҥ келер ӧйин, оныҥ интеллектуал арга-байлыгын тӧзӧп јадыгар. Бойыгардыҥ ӱренчиктеригерди чындык улус болзын деп ӱредедигер, олордыҥ кӧрӱм-санаазы кандый болорын тӧзӧйдигер, јаш ӱйениҥ санаа-сагыжын ла кылык-јаҥын јакшы ууламјылу ӧскӱредигер. Олорго кандый бир шӱӱлтени бойы таҥынаҥ эдерине, бойыныҥ Тӧрӧлин чындык сӱӱрине камаанын јетирип јадыгар» — деп, тергеениҥ башчызы айткан.

Ол уткуулду сӧзинде бистиҥ тергееде, бастыра ороондо чылап ок, ӱредӱликтиҥ бӧлӱгинде модернизация, ӱредӱчиниҥ профессиязыныҥ статузын бийиктедери аайынча элбек кемдӱ јаан иш ӧдӱп ле олорго аҥылу ајару эдилип турганын темдектеген. Федерал бюджеттеҥ «Ӱредӱлик» деген национальный ӱлекер аайынча арбынду акча-манат чыгарылат — школдыҥ инфраструктуразыныҥ ӧзӱмине, педагогтордыҥ билгирлерин бийиктедерине, цифровой технологияларды тузаланарына ла ӧскӧ дӧ кӧп тоолу керек-јарактарга.

«Бу бастыра иштер бистиҥ балдар јӱрӱмниҥ јолында бийик једимдерге јетсин ле эмдиги ӧйдиҥ некелтелеринеҥ соҥдобой ӧссин деген амадула ӧткӱрилет. Бӱгӱн ӱренчиктерге јакшы, чыҥдый билгирлер аларына керектӱ бастыра айалгалар тӧзӧлгӧн. Онызын школды божодып јаткандардыҥ экзамендерди канайда табыштырганы аайынча кӧргӱзӱлер ле олор ӱредӱге кандый вузтарга кирип алганы јарт керелейт. Слердиҥ ижигердиҥ шылтузында бийик баллдар ла темдектер болуп јат. Мен слерге бу байрамдык кӱнде кажы ла кӱнги јеҥил эмес ижигер, профессиягарды сӱӱп ле ого чындык артып турганыгар учун јаан быйанымды айдып турум» — деп, Олег Хорохордин айткан. Оныҥ темдектегениле, бистиҥ республикада ӱредӱликтиҥ системазында 7257 кижи иштейт, ол тоодо школдыҥ ӱредӱчилериниҥ тоозы — 3427.

Ӱредӱчилерди профессионал байрамыла анайда ок АР-дыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министриниҥ молјуларын бӱдӱреечи Алексей Бондаренко база уткыган: «Ӱредӱчи — ол јаҥыс ла профессия эмес, ол кижиниҥ ары јанынаҥ берилген салымы. Бу иш тереҥ кӧгӱстӱк учурлу. Ол кажы ла кӱн слердеҥ бойыныҥ талдап алган ижине чындык ла каруулу болорын, ижине бастыра арга-кӱчин саларын, балдарды сӱӱп јӱрерин, ойгор ло турумкай болорын некейт». Анайда ок ол бойыныҥ уткуулду сӧзинде темдектегениле, Алтай Республиканыҥ ӱредӱлик јанынаҥ политиказыныҥ тӧс ууламјыларыныҥ тоозында — ӱредӱчиниҥ профессиязыныҥ тоомјызын кӧдӱрери, эҥ артык ӱредӱчилерди јӧмӧӧри, јиит специалисттерле иштеери.

Байрамныҥ кӧдӱриҥизи тушта озочыл иштӱлерге кайралдар табыштырылган. Ак-чек ижи, ӱредӱликтиҥ бӧлӱгинде једимдери учун «Россия Федерацияныҥ таскамал ла ӱредӱлик иш аайынча кӱндӱлӱ ишчизи» деген тӧшкӧ тагар темдекле Майма аймакта Манјӱректеги школдыҥ директоры, физиканыҥ ла математиканыҥ ӱредӱчизи Альбина Кулькова, В. К. Плакастыҥ адыла адалган республикан гимназияныҥ орус тил аайынча ӱредӱчизи Татьяна Тонжеракова кайралдаткан.

Россия Федерацияныҥ ӱредӱлик аайынча министерствозыныҥ Кӱндӱлӱ грамоталарыла Чойдогы школдыҥ баштамы класстарыныҥ ӱредӱчизи Нина Зорина, Горно-Алтайсктыҥ 1-кы таҥмалу лицейиниҥ баштамы класстарыныҥ ӱредӱчизи Эмма Деева, 9-чы таҥмалу гимназияныҥ орус тил ле литература аайынча ӱредӱчизи Марина Афанасьева, Оҥдой аймактыҥ администрациязыныҥ ӱредӱлик аайынча бӧлӱгиниҥ јааныныҥ ордынчызы Лидия Акпашева, Улаган аймакта Балыктујулдагы школдыҥ таскадаачызы Нина Кокпашева, Улагандагы школдыҥ математика аайынча ӱредӱчизи Мира Мамаева, Кан-Оозындагы балдардыҥ садыныҥ таскадаачызы Наталья Унатова, Кан-Оозы аймакта Ак Јалаҥайдагы балдардыҥ садыныҥ таскадаачызы Нина Чанчибаева, Шабалиндеги школдыҥ технологияныҥ ӱредӱчизи Анна Иваныш ла английский тил аайынча ӱредӱчизи Нина Иваныш кайралдаткан.

Педагогический ле таскамал иште аҥылу једимдери, јаш ӱйени белетеери аайынча кӧп јылдарга једимдӱ ижи учун «Алтай Республиканыҥ нерелӱ ӱредӱчизи» деген кӱндӱлӱ атла Кан-Оозы аймакта Моты-Оозындагы школдыҥ алтай тил ле литература аайынча ӱредӱчизи Аля Котонова, Улагандагы баштамы школдыҥ баштамы класстарыныҥ ӱредӱчизи Алла Мамашева, Чой аймакта Паспаулдагы школдыҥ физика аайынча ӱредӱчизи Ирина Напалкова адаткан.

Профессионал ижиндеги једимдери, јаш ӱйени ӱредерине ле таскадарына јаан камаанын јетиргени ле ӱредӱликтиҥ бӧлӱгинде кӧп јылдардыҥ туркунына ак-чек иштегени учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамоталарыла Кош-Агаш аймактыҥ администрациязыныҥ ӱредӱлик аайынча башкартузыныҥ јааны Андрияна Акимеева, Улаган аймакта Чибилӱдеги школдыҥ баштамы класстарыныҥ ӱредӱчизи Оксана Бадыкина, Кӧксуу-Оозы аймакта Катандудагы школдыҥ орус тил ле литература аайынча ӱредӱчизи Татьяна Ворошина, Чойдыҥ школыныҥ физика аайынча ӱредӱчизи Александра Нужнова, Кан-Оозы аймакта Чаргы-Оозыныҥ школыныҥ баштамы класстарыныҥ ӱредӱчизи Екатерина Телегина кайралдатты.

Озочыл иштӱлерди кайралдаарында быјыл јаҥырту база болгон. Баштапкы ла катап ӱредӱликтиҥ системазыныҥ ӱч ишчизине Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ «Почетный наставник» деген ведомственный темдектери табыштырылган — Майма аймакта Манјӱректеги школдыҥ орус тил ле литература аайынча ӱредӱчизи Галина Абрамовага, Кӧксуу-Оозы аймакта Сугаштагы школдыҥ алтай тил ле литература аайынча ӱредӱчизи Марина Самаевага, Кан-Оозыныҥ Ч. К. Кыдрашевтиҥ адыла адалган школыныҥ тӱӱки ле обществознание аайынча ӱредӱчизи Любовь Санашевага.

Байрамныҥ кӧдӱриҥизинде туруш-кандарга јап-јакшынак ойын-концертин республиканыҥ јайаандык ӧмӧликтери сыйлады.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина