Алтайдын Чолмоны

Јерлештерге – тоомјы, јеҥӱчилдерге – мак!

22.10.2019

Ӱлӱрген айдыҥ 10-чы кӱнинде Улаган аймакта Саратан јурттыҥ школыныҥ ӱренчиктери ортодо национал спорттыҥ 5 бӱдӱмиле «Ирбизектиҥ ойындары» ӧткӧн. Ондо 2-чи класстаҥ ала 11-чи класска јетире балдар јӱгӱриш, ок-јаадаҥ адары, алтай кӱреш, таш кӧдӱриш, камчы аайынча маргышкан.

Сыраҥай ла сары кӱстиҥ бойында, качан эбире ар-бӱткен алтын кебин тартынган тужында, Саратан јурттыҥ стадионына чогулган јиит спортчыларды ла кӧрӧӧчилерди айас, чап-чаҥкыр теҥери уткыган. Кажы ла туружаачы ӧткӱрмелдиҥ некелтези аайынча национал кеп-кийимдӱ болгон. Келер ӧйдиҥ ижемјилери – јаш ӱйе алтай кеп-кийимин кийип, јебрен ӧйлӧрдӧҥ бери бистиҥ албаты маргышкан ойындарды ӧткӧн ӧйдӧ ундыбай, бӱгӱнги кӱнге јетире алып јӱргени сӱрекей јарамыкту деп чокымдап темдектеер керек.

Бу јилбилӱ ойындарды ӧткӱрер санаа керегинде Саратанныҥ школыныҥ директорыныҥ таскамал иштер аайынча ордынчызы Ольга Анатольевна Белешева мынайда куучындады: «Класстардыҥ башкараачылары ортодо ӧдӱп турган јуундардыҥ бирӱзинде  алтай тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи Любовь Юрьевна Темдекова ӱренчиктер ортодо национал спорттыҥ бӱдӱмдериле «Ирбизектиҥ ойындарын» ӧткӱректер деп кычыру эткен. Мындый шӱӱлте солун да, тузалу да болгонын ончобыс јӧптӧп, школдыҥ ӧткӱрмелдериниҥ планына кийдирип, физкультураныҥ ӱредӱчилери Алексей Михайлович Петпенековко ло Александр Владимирович Кеденовко јакылта бергенис».

Ӧткӱрмелдиҥ баш јаргычыларыныҥ бирӱзи – Алексей Петпенеков (школдо физический культурала ӱредӱчи, самбо кӱрешле тазыктыраачы, «Беркут» деген јуучыл-тӧрӧлчи клубтыҥ башкараачызы) башкарып ӧткӱрген маргаандар керегинде куучындады:  «Ирбизектиҥ ойындары» — бистиҥ јурттыҥ школы кеминде ӧткӱрилген баштапкы ченемел. Јурт јерде школдыҥ ӱренчиктери ортодо ондый ойындар керегинде солун-табыш јурттыҥ улузына таркадыларда, јерлештер акча-манатла јаан болужын јетирген – 15 000 салковой јуулган. Јербойыныҥ улузы, эне-адалар школдыҥ јӱрӱминеҥ туура артпай, ӱренчиктерди, ӱредӱчилерди јӧмӧгӧнине сӱӱнип, айдары јок јаан быйан айдадыс. Тергеебис ичинде јарлу маргаандарды балдарыс ортодо ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрип турзабыс, бистиҥ де балдарыстаҥ алып баатырлар — «Ирбизектер» чыгарында алаҥзу јок.

Национал спорттыҥ бӱдӱмдери јанынаҥ узы-ченемели јаан јаргычылар алдырылган: Рустам Алексеевич Петпенеков ок-јаадаҥ адары, Степан Иванович Ельдепов камчы аайынча јаргылаган. Бу улус бистиҥ кычыруга сӧс јогынаҥ јӧпсинип, ӱренчиктерге мастер-класстар ӧткӱргени, бойыныҥ јепселдерин экелип, бисле кожо бу байрамда турушканына быйанысты айдадыс.

Мынаҥ ары бу ууламјыны јаҥжыгу эдип, јаандардаҥ болуш болзо, «Ирбизектиҥ ойындарын» эзенде јылда јаскаары аймактыҥ школдоры ортодо ӧткӱрер амаду бар».

Ок-јаадаҥ адары аайынча маргаанды башкарган Рустам Петпенеков бойыныҥ санаа-кӱӱниле база ӱлешти: «Тӧрӧл школымныҥ ӱренчиктери ортодо ондый маргаандар ӧткӱрилип јатканы керегинде айдып, јерлештерим кычырарда, акту јӱрегимнеҥ кӱӱнзеп баргам. Ӧткӱрмелдиҥ некелтелери аайынча ок-јаадаҥ адарында јаргычы бололо, оморкоп ајарганым — ол национал спорттыҥ бу бӱдӱмиле јайалталу балдар кӧп болгоны. Бу айалганы ајаруга алып, келер ӧйдӧ балдар да, јаан да улус ортозында аймак кеминде ондый маргаандар ӧткӱрерин јаҥжыгу эткен болзоос, Эл-Ойынга узы бийик ок-јаачылар белетелери эрчимдӱ јол алынар эди».

Онойып, бийик кеминде ӧткӧн маргаанныҥ турулталары мындый болды.

Текши чоттомолло «Ирбизектиҥ ойындарында» јеҥил эмес јеҥӱни Айбек Белешев – 2-3 класстардыҥ ӱренчиктери ортодо, Аймир Белешев — 4-5 класстардыҥ ӱренчиктери ортодо, Саадак Кензин – 6-7 класстардыҥ ӱренчиктери ортодо, Арчындай Чимдаев – 8-11 класстардыҥ ӱренчиктери ортодо алгандар.

Турушкан балдарга «Эҥ артык» деп номинацияла сыйлар берилген. Олор — Артур Тедеков (бойы јазаган ок-јаалар ортодо эҥ артыгы), Иляс Манзыров (эҥ артык бије), Эжер Петпенеков (эҥ артык костюм), Владислав Баграшев (эҥ артык ок-јаачы).

Јеҥӱге албаданган балдардыҥ кӱӱни ајару јок база артпаган: Денис Кензин, Денис Кеденов, Айдамир Юстуков, Чечен Чейнин, Артем Орсулов, Кайрал Чалчиков, Данил Манзыров, Азамат Тадышев.

Јеҥӱчилдер ле туружаачылар кубокло, акча-манатла, дипломдорло, быйанду самараларла кайралдаткан.

Баштаҥкай јерлештериске – тоомјы, турушкан ла јеҥӱ алган балдарга – мак!

Т. ТАДЫЕВА