Алтай Республика арбынду јӧмӧлтӧ алар

08.11.2019

Государстволык Дума ороонныҥ 2020-2022 јылдарга бюджединиҥ ӱлекерин баштапкы кычырышла јаратты. Озолондыра кӧрӱмле, бюджеттиҥ кирелтелери келер јылда 20,38 трлн салковой кире болор ло оноҥ ары ӧйдӧ јылдыҥ ла 1 трлн салковойго кӧптӧӧр. Текши тооло 353 депутат бу документ учун ӱнин берген, 62 — јаратпаган, удура болгон, ӱнин бербегендер болбогон.

РФ-тыҥ Госдумазыныҥ сайтында јарлалган документ аайынча 2021 јылда бюджеттиҥ кирелтелери 21,25 трлн салковойго јетире кӧптӧӧр, 2022 јылда — 22,06 триллионго јетире. Онойдо ок акча-манат јанынаҥ чыгымдардыҥ кеми, кирелтелердиҥ кемине кӧрӧ, кӧптӧӧри темдектелет: 2020 јылда 19,5 трлн салковойго јетире, 2021 јылда 20,65 трлн салковойго јетире ле 2022 јылда 21,76 триллионго јетире.

Депутаттар РФ-тыҥ башкартузына бюджетти белетеер иштерде эҥ учурлу тӧрт ууламјыны темдектеген болгон. Ол тоодо тергеелерге акча-манат ӧйлӱ-ӧйинде једери, талаларды бюджет јеткилдеш аайынча теҥдештирери, Федерацияныҥ субъекттеринде инвестициялык ӱлекерлерди бӱдӱрер айалгалар тӧзӧӧри ле јурт јерлердиҥ ӧзӱми. Ончо тӧрт суракла чокым шӱӱлтелер эдилген. Онойып, дотациялык он тергеениҥ бюджеттериниҥ кемин бийиктедип, арткандарыла теҥдештирерге, олорго ӱзеери бюджет дотациялар берилер. Ол тергеелердиҥ тоозында Алтай Республика, Адыгея, Карелия, Марий Эл, Тыва, Чувашия ла Алтайский край, Курганский ле Псковский областьтар.

«Сибирьдиҥ ӱч тергеези ӱзеери јӧмӧлтӧ алар тергеелердиҥ тооломына баштапкы катап киргени учурлу — деп, Госдуманыҥ депутады Иван Белеков темдектеген. —Акча-манат аайынча министерстволо, јонјӱрӱмдик ле медициналык страхованиениҥ федерал фондторыла ишти эрчимдедер керек».

Бюджеттиҥ ӱлекерине бюджет политиканы тӱзедер ууламјылар темдектелген элбек ӱзеери јӧп јарадылар. Темдектезе, башкаруга 2019 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 1-кы кӱнине јетире тергеелердиҥ бюджеттерине трансферттер берериниҥ ле ӱлештирериниҥ ээжилери керегинде нормативный акттар белетеп јаратсын ла јылдыҥ бажына јетпей јадып, олорло бюджеттеҥ акча-манат ууламјылаары аайынча јӧптӧжӱ тургуссын деген јакару эдилген. Онойдо ок башкаруга тергеелер трансферттерди ӧйинде алып турзын деп, Бюджетный кодекске бюджет аайынча комитетле ӧмӧ-јӧмӧ солынталар белетезин деп јакару эдилген.

Башкаруга экинчи кычырышка тӱзедӱлер белетеер ӧйинде тергеелерде инвсетӱлекерлерди эрчимдедер эп-аргаларла иштезин, ол тоодо бюджет кредиттер аайынча тӧлӱлердиҥ бир кезигин келиштирте јоголтсын деген јакылта эдилген. Бюджетттиҥ экинчи кычырыжына эптештирерге, депутаттардыҥ Госдуманыҥ јӧбине кийдирилген баштанулары ајаруга алылар керек: јурт јерлердиҥ ӧзӱми, ӧскӱс балдарды јадар јерлерле јеткилдеери, јонјӱрӱмдик учурлу бичиктер чыгарарын јӧмӧӧри керегинде.

Госдуманыҥ депутады И. Белековтыҥ

пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина