Вакцинация — грипптеҥ коруланар эҥ быжу арга!

11.09.2020

Россияда федерал бюджеттиҥ акчазыныҥ чодыла ороонныҥ эл-јоныныҥ 60 процентине грипптеҥ прививка тургузары темдектелет, онызы бастыра тӱӱкиде эҥ бийик тоо-кӧргӱзӱ. Бистиҥ тергееге вакцинаны экелген.

Алтай Республикага јаан улуска грипптеҥ «Совигрипп» деген вакцинаныҥ 47690 дозазын экелген. Бу быјыл гриппле тартыжар вакцинаныҥ баштапкы бӧлӱги болуп јат. Профилактикалык прививкалардыҥ национальный календари аайынча Алтай Республикада 132 муҥнаҥ кӧп кижиге вакцина тургузары темдектелген.

Вакцина медорганизациялар аайынча ӱлештирилген. Тургуза ӧйдӧ 36 муҥ кижи прививканы алып койгон — вакцинацияныҥ текши планынаҥ 27 проценттеҥ кӧбизи. Прививочный кампания Шабалин, Оҥдой ло Улаган аймактарда јакшы ӧдӧт. Тергеениҥ башчызы каланыҥ ла аймактардыҥ башкараачыларына бу суракты аҥылу шиҥжӱде тутсын деп јакылта берген.

«Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандарын бу ууламјыда ишти тыҥытсын деп сурап турум, вакцинация ӧйинде ӧдӧр учурлу. Коронавирусный инфекция таркаар деген чочыду бар учун, бу сурактыҥ учуры јаан» — деп, АР-дыҥ башчызы Олег Хорохордин темдектеген.

Оныҥ айтканыла, прививканы кӱстиҥ ӧйинде тургузар керек, оору-јоболдыҥ эпидемиологиялык кызалаҥы башталгалак алдында. Анайда ок тергееде улус кыйалтазы јогынаҥ маска кийип јӱрер режим иштегенче. Текши тузаланыштыҥ транспортында, ол тоодо таксиде, аптекаларда, магазиндерде, ӧскӧ дӧ јондык јерлерде болуп турган улус таҥынаҥ коруланарыныҥ аргаларын тузаланар учурлу деген.

Россияда федерал бюджеттиҥ акчазыныҥ чодыла ороонныҥ эл-јоныныҥ 60 процентине грипптеҥ прививка тургузары темдектелет, онызы бастыра тӱӱкиде эҥ бийик тоо-кӧргӱзӱ болоры керегинде Роспотребшиҥжӱниҥ јааны Анна Попова айткан. Оору-јоболго алдырткадый бӧлӱк улус јанынаҥ бу тоо-кӧргӱзӱ оноҥ бийик болор керек — 75 процент.

Вакцинацияны тыҥыдары эки шылтакла колбулу: баштапкы ла катап эки респираторный инфекцияныҥ ӧйлӧри келип јаткан эпидсезонго келижет — грипп ле коронавирус. Ол вирустардыҥ кижиге јаба каршулары јаан болордоҥ айабас. Экинчи шылтак ВОЗ-тыҥ белгезиле колбулу: бу эпидсезондо ӱч јаҥы гриппозный штамм болордоҥ айабас, эл-јондо олордоҥ иммунитет јок.

Попованыҥ темдектегениле, Россияда тузаланылып турган вакцинада мынаҥ озо ӧйдӧ болбогон ол ӱч штамм бар, јартап айтса, прививка грипп уур ӧдӧринеҥ болужар аргалу.

ВОЗ дезе тӧрт валентный вакцинаны тузаланзын деп шӱӱлте эдет, олордо гриппозный тӧрт штамм бар — А деген эки бӱдӱм ле В деген эки бӱдӱм.

Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ јетирӱзиле болзо, вакцинаны респираторный вирусный инфекция башталардаҥ озо тургусканы сӱрекей јарамыкту болор.

Грипптеҥ вакцинация кижини коронавирустыҥ ӧйинде корып алар ба?

Врачтар айдыжат — гриппке удура иммунизацияны ӧйинде эткениниҥ учуры јаан болор, ол тушта коронавирус уур ӧдӧр учуралдар астаар.

2020-2021 јылдардыҥ эпидсезоныныҥ ӧйинде грипптиҥ вирустары (А ла В) ла COVID-19 колболыжардаҥ айабас. Керектиҥ аайы мынайда барза, кижи эки инфекцияга алдыртардаҥ айабас, оноҥ улам кижиниҥ оорузы сӱрекей уур-кӱч ӧдӧр.

Грипптеҥ вакцинация микст-инфекциядаҥ корыыр — коронавирусный инфекциядаҥ ла грипптеҥ. Кижиге прививка тургузылган болзо, јӱк ле коронавирусла колбулу оору болгодый.

Ооруга озо ло баштап балдар, барлу эпшилер, хронический ооруларлу улус табартар аргалу. Оныҥ да учун олорго вакцинацияны эмди ле эдер керек!

Грипп — југуш оору. Ол јылдыҥ ла кажы ла ороонныҥ эл-јоныныҥ 10-15 процентине табарат. Вирус кижинеҥ кижиге сӱрекей јеҥил југужат — куучындажып турар тушта, јӧдӱлдезе, чичкирзе. Ооруга кажы ла кижи табартардаҥ айабас. Грипптиҥ кижиниҥ эди-канына кирген вирусы ӧкпӧниҥ ле ӧскӧ дӧ не-немелердиҥ клеткаларын сӱрекей тӱрген јемирет. Анайда ок уур бӱдӱмдӱ пневмония, бронхит, јӱрек-тамырдыҥ, тӧс нервный системаныҥ, бӧӧрӧктиҥ оорулары болот. Гриппле оорыган улус мынаҥ улам божоп турган учуралдар болот. Балдарда отит болордоҥ айабас, оноҥ улам олор тӱлейзимек болуп калар. Гриппле оорыган кезик улус соҥында кенек те болуп калат. Кижиниҥ су-кадык эди-каны гриппке удурлашканыныҥ «баазы» јӱрӱмниҥ бир јылына бодолду.

Прививканы нениҥ учун эдер керек?

Грипп — озолондыра болдыртпагадый оору-јобол. Эмдиги ӧйдиҥ вакциналары кижи гриппле оорыбазын јеткилдегедий, јеткерлӱ эмес арга. Кижиге вакцина тургузылган болзо, ол уур-кӱч оорыырынаҥ корулалып јат.

Грипптеҥ вакцина кандый бӱдӱмдӱ?

Эмди јаҥы вакциналар бар, олордо јарабастар јок, кижиниҥ иммунитедин јакшы тыҥыдат. Олордыҥ тоозында бистиҥ орооондо эдип чыгарып турган «СОВИГРИПП» деген вакцина — јаан да јашту улуска, анайда ок балдарга ла барлу эпшилерге. Вакцина телекейлик стандарттардыҥ некелтелерине келижип јат, кижиге салза, оору эмес.

Грипптеҥ вакцинаны оору-јобол таркаардаҥ озо салар керек. Ол тушта кижиниҥ гриппке удура иммунитеди бек болор. Иммунитет 2-3 неделениҥ туркунына тӧзӧлӧт.

Кемге прививка тургузарга јарабас?

Кижиде курч вирусный инфекция (бакырылы оорыза, јӧдӱл, температура) болзо, прививка тургузарга јарабас. Хронический оорулар тыҥ башталза, база салдырбас керек. Бу эки учуралда оору кижи јазылган соҥында 2-4 неделе ӧтсӧ, хронический оору кеминде боло берзе, прививканы эдип јат.

Таканыҥ јымыртказыныҥ агына аллергиялу улуска прививка тургуспас, анайда ок грипптиҥ вакциназына аллергия мынаҥ озо болгон болзо, база салбай јат.

Вакцинация јылдыҥ ла ӧткӱрилет. Оны сыгын айдаҥ ала кӱчӱрген айга јетире ӧйдиҥ туркунына салганы јарамыкту. Гриппке удура вакцинация балдар ла јаан јашту улус бу оорула оорыырыныҥ кемин 70-90 процентке јабызадат. Прививка тургусканы колбуда болгон улус ортодо инфекция таркаарын кирелендирет, оору јымжак ӧдӧрин јеткилдейт, грипптиҥ вирусыныҥ јаҥы бӱдӱми тӧзӧлӧрин болдыртпайт.

Канча ла кире кӧп улус вакцинацияны ӧтсӧ, эди-каны ол ооруга удурлажар аргалу улустыҥ тоозы кӧп болор. Ӧмӧлик иммунитет болзо, оору кижинеҥ коруланар арганыҥ кеми база бийик болуп јат. Ӧмӧлик иммунитет јаҥыс ла прививка алган улусты эмес, је анайда ок текши эл-јонды оорунаҥ корыыр, ол тоодо вакцинация тургузарга јарабас улусты.

Вакцинация — грипптеҥ коруланарыныҥ сок јаҥыс быжу аргазы!

Гриппке удура бистиҥ республикада вакцинация јанынаҥ элбек јетирӱ-јартамалды Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузынаҥ мындый телефон ажыра алар арга бар: (38822) 64-3-79, «Гигиенаныҥ ла эпидемиологияныҥ Алтай Республикада тӧс јери» ФБУЗ — (38822) 64-6-50.

Алтай Республикада 40 муҥ балага грипптеҥ прививка тургузылар.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина