Башчы профсоюзтардыҥ активиле тушташкан

13.10.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин ӱлӱрген айдыҥ 8-чи кӱнинде тергеениҥ профсоюзный организацияларыныҥ чыгартулу улузыла тушташкан.

Туштажу ӧйинде болгон јуунда тергеениҥ экономика аайынча бӧлӱгиниҥ башкабашка бӱдӱмдеринде ле ууламјыларында иштеп турган улустыҥ ишјалын кӧдӱрер амадула ишјал керегинде ээжилерге кубулталар кийдирери, јурт јерде јаткан специалисттерге јонјӱрӱмдик болуш эдип тӧлӧп турган акчаныҥ кемин индексировать эдери јанынаҥ куучын-эрмек ӧткӧн. Башчы бу јуунда: «Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ алдында мынаҥ озо бойына алынган јонјӱрӱмдик молјуларды ла бастыра бар-јок јӧмӧлтӧ-болушты буспай, кыйалтазы јогынаҥ бӱдӱретен некелтелер туруп јат. Бистиҥ тергееде башка-башка јонјӱрӱмдик болушты эл-јонныҥ алтан процентке.

Олег Хорохординниҥ айтканыла, коронавирустыҥ пандемиязыла колбой, балдарлу билелерге, пандемияныҥ айалгаларында иштеп турган эмчилерге ӱзеери акча тӧлӧӧр сурак федерал кеминде кӧрӱлип, ол јанынаҥ јарамыкту јӧптӧр јарадылган. Школдордо класстарды башкарып турган ӱредӱчилерге ӱзеери акча сыгын айдаҥ ала тӧлӧлип јат. Мындый баштаҥкайды ороонныҥ президенти Владимир Путин эткен. Анайда ок ӱзеери болушты аргачылар база алган.

Башчы профсоюзтардыҥ ишчилериле болгон јуунда анайда ок коронавирусла колбулу чочыдулу айалгалар Алтай Республикада, бӱткӱл Россия Федерацияда чылап ок, ол ло курч бойы артып јат деп темдектеген. Коронавирусты болдыртпазы учун ӧдӱп турган тартыжуга мынаҥ озо бюджетте темдектелбеген ле пландалбаган акча-манат барып јат. Олег Хорохордин улус коронавирусла кӧп лӧ саба учуралдарда иштеги ӧмӧликтерде ле иш ӧйинде југушталып турганын ајаруга алып, профсоюзтардыҥ чыгартулу улузына баштанып, олорды эпидемиологиялык ээжилерди толо кеминде бӱдӱрзин, элбек элјон турушкан керек-јарактарды ӧткӱрерин.

Алтай Республиканыҥ профсоюзтарыныҥ бириктирилген организациязыныҥ председатели Андрей Ищенко тергеениҥ госучреждениелериниҥ экономика јанынаҥ башка-башка бӱдӱмдеринде ле ууламјыларында иштеп турган ишчилердиҥ должностной окладтарыныҥ ла олордыҥ ишјалыныҥ ставкаларын керелеген ээжилерге кубулталар кийдирери керегинде айткан. Ол бюджеттиҥ бӧлӱгинде иштеп тургандардыҥ ишјалыныҥ базовый бӧлӱгин кӧдӱрери јанынаҥ чокымдаган.

Эл-јонды ишле јеткилдеери ле јонјӱрӱмдик ӧзӱм јанынаҥ министр Адар Сумин Алтай Республикада государственный учреждениелерде иштеп турган улустыҥ ишјалы федерал јасак аайынча ишјалды
тӧлӧӧриниҥ јаҥы системазы аайынча тӧлӧлип јат деп ајарган. Оныҥ айтканыла, олордыҥ ишјалы ӱзеери коэффициент аайынчатӧлӧлипјат.Мындакажылаишчиниҥ профессионал кеми ле бӱдӱрип турган ижиниҥ чыҥдыйы ајаруга база алынып јат. Министр анайда ок госучреждениелерде ле муниципал тӧзӧлмӧлӧрдӧ иштеп турган ишчилердиҥ ишјалын кӧдӱрери аайынча сурак Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јуундарында јаҥыс катап кӧрӱлип турган эмес деп темдектеген. Је тергеениҥ акчаманат јанынаҥ аргалары бу суракты толо бӱдӱрерин јеткилдебей јат. Башкару оны ајаруга алып, тӧс јерге республикага ӱзеери акча чыгарзын деп баштанган.

Олег Хорохордин государственный ла муниципальный учреждениелерде иштеп тургандардыҥ ишјалы керегинде јуунда кӧдӱрилген јаан учурлу суракты јӱрӱмде бӱдӱрерин јеткилдеерге ишмекчи группа тӧзӧӧр керек деген. Ӱредӱ бӧлӱгиниҥ профсоюзтарыныҥ ишчилериниҥ Алтайдагы республикан организациязыныҥ
председатели Юрий Тишков ӱредӱниҥ государственный профессиональный бӧлӱгинде иштеп,орто ло текши ӱредӱликтиҥ программаларын бӱдӱрерин јеткилдеп турган ӱредӱчилерге 2020 јылдыҥ сыгын айыныҥ баштапкы кӱнинеҥ ала ӱзеери беш муҥ салковойдоҥ акча тӧлӧӧр керек деген шӱӱлте эткен. Оныҥ айтканыла, ӱредӱлӱ заведениелерде баштапкы ла экинчи курстарда группалардыҥ кураторлоры болуп иштеп турган ӱредӱчилердиҥ молјулары школдордо класстардыҥ башкараачылары болуп турган ӱредӱчилердиҥ ижинеҥ тыҥ ла аҥыланбай јат. Олор андый ла ок кемдӱ иш бӱдӱрип јадылар. Бистиҥ тергееде тургуза ӧйдӧ кураторлор болуп јӱс он бир кижи иштейт. Кураторлор бу ижи учун бир муҥнаҥ ала бӱдӱн-јарым муҥга јетире салковой ӱзеери ишјал алат.

Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министриниҥ ордынчызы Екатерина Чандыева бистиҥ тергееде школдордо класстардыҥ башкараачылары болуп иштеп турган ӱредӱчилерге сыгын айда баштапкы јилбиркедиш эдилгенм деген. Олордыҥ кажызы ла колдорына беш муҥ салковой акчадаҥ алгандар. Акчала ӱзеери мындый јилбиркедишти республиканыҥ 2260 ӱредӱчизи алган. Бу керекке федерал бюджеттеҥ 91,6 миллионноҥ ажыра салковой чыгарылган. Ӱредӱ ле билим аайынча министрдиҥ ордынчызы ӱредӱниҥ профессионал организацияларында кураторлор болуп иштеп турган ӱредӱчилерге јилбиркедиш эдерге, бюджеттеҥ ӱзеери акча табылза, ол јазымы јогынаҥ јиит ӱйе ортодо ӧткӱрилип турган таскадулу иштиҥ чыҥдыйын ла ӱредӱлӱ заведениелерде ӱренип турган балдардыҥ социализациязыныҥ кемин чик јок јарандырар эди деп айткан.

Олег Хорохордин государственный профессионал организацияларда иштеп турган ӱредӱчилерди јилбиркедип, олорго ай сайын беш муҥ салковой акча тӧлӧӧргӧ, отраслевой ишмекчи группага лапту чоттонып кӧрзин деген јакылта берген. Мынаҥ ӧскӧ Россия Федерацияныҥ акчаманат аайынча министерствозына бу керекке бюджеттеҥ ӱзеери ассигнованиечыгарзын деген баштану болор. Су-кадыкты корыырыныҥ ишчилериниҥ профсоюзыныҥ Алтайдагы республикан организациязыныҥ председатели Елена Григоренко республикан бюджетти 2021 јылга ла оноҥарыгы јылдарга тӧзӧп јӧптӧӧр ӧйдӧ јурт јерде иштеп турган специалисттерге јонјӱрӱмдик болуш эдер амадула олордыҥ ишјалын индексировать эдерин јеткилдеерге бюджетте ӱзеери акча темдектеер керек деп айткан. Бу учуралда куучын-эрмек медишчилердиҥ јаткан јери учун тӧлӧп турган јеҥилтелер керегинде ӧдӱп јат деп айдар керек.

Адар Сумин тургуза ӧйдӧ мындый јеҥилтелерле бистиҥ тергееде ӱредӱниҥ, культураныҥ, су-кадыкты корыырыныҥ бӧлӱктеринде ле ветеринар службада иштеп турган он бир муҥ кижи тузаланар аргалу деп темдектеген. Бу јеҥилтелерди бӱгӱнги кӱнде олордыҥ тоозынаҥ 10,6 муҥ кижи алып јат. Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин јурт јердиҥ јонјӱрӱмдик јеҥилтелерди тузаланар аргазы бар специалисттерине электроот, одыру ла ӧскӧ дӧ чыгымдар учун јӧмӧлтӧ лӧ болуш јетирерге ӱзеери аргалар табар керек деп айткан. Ол анайда ок ишти толо кеминде бӱдӱрерге, таҥ эртедеҥ кыракы чоттонор керек деп темдектеген.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина