Алтай Республикада јурт ээлемди ӧскӱрери

16.10.2020

АР-дыҥ башчызы Олег Хорохордин Москвада јол-јорыгында Россия Федерацияныҥ јурт ээлем аайынча министри Дмитрий Патрушевле база тушташты.

Олор бистиҥ тергееде агропромышленный комплексти ӧскӱрерин шӱӱшкендер. Ол тоодо тергеениҥ эл-јоныныҥ 70% јуртап турган јурт јерлерди ӧскӱрери ле азырал белетеер иш керегинде сурактар кӧрӱлген.

Олег Хорохординниҥ темдектегениле, ӱлӱрген айдыҥ башталарына јетире 210 муҥ тонна кату азырал, 81,2 муҥ тонна јулукту азырал белетелген. 6,4 муҥ гектар кырадаҥ 9,4 муҥ тонна аш јуунадылган, онызы бункердеги бескезиле 1,7 муҥ тоннага кӧп, ӧткӧн јылдыҥ бу ок ӧйине кӧрӧ.

Быјыл тергееде аш-курсак белетеер ле перерабатывающий промышленность ӧзӱм алынат: сӱттиҥ сарјузын 70,5%, субпродуктталарды 43%, сырларды эдери 2,6 катапка кӧптӧгӧн. Республика этле, сӱтле бойын јеткилдеери јанынаҥ российский орто статистикалык кӧргӱзӱлерди озолоп туру. Онызы тергееге АПК-ныҥ продукциязыла бойын да јеткилдеер, оны тыш та рынокко экспортко аткарар арга берет. 2020 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 4-чи кӱнине јетире экспорттыҥ кӧргӱзӱзи 11,4 млн доллар болгон, онызы, 2019 јылдыҥ бу ок ӧйине кӧрӧ, 7,4% кӧп.

«Агропромышленный комплексти ӧскӱрери Алтай Республиканыҥ экономиказыныҥ ӧзӱминиҥ тӧс ууламјыларыныҥ бирӱзи болуп јат. Бистиҥ эл-јонныҥ кӧбизине јурт ээлем јаҥыс ла јӱрген јадын-јӱрӱми эмес, је анайда ок кирелтелер алар сок јаҥыс арга болуп туру. Федерал бюджеттеҥ адылу болуштыҥ шылтузында агропромышленный комплекстиҥ ончо ууламјыларында ӧзӱм сезилет, инфраструктура база ӧзӱм алынат» — деп, башчы айткан.

Тергеениҥ башкараачызы республикада јурт јерлердиҥ комплексный ӧзӱминиҥ программазыла јаан иш ӧдӧт деген – тергеениҥ јурттарында сууӧткӱштер эрчимдӱ ӧткӱрилет, 2020 јылда Чамал, Акташ, Моты-Оозы јурттарда иштер тӱгенер, Кӱпчегенде сеть јаҥыртылар.

Јурттарда 26 объектти јарандырары ӧдӧт, ол тоодо балдардыҥ ла спорттыҥ площадкалары, культураныҥ ла амыраарыныҥ парктары, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачыларыныҥ кереестери тудулат ла јаҥыртылат.

Онойдо ок программала 2020 јылда јурттарда јаткан эл-јонго јадар јер тудары ла садып алары јанынаҥ текши тооло 21 млн салковой кирези субсидия берилген, онызы 37 билениҥ јадар айалгазын јарандырар.

«Алтай Республиканыҥ башкарузы 2021 јылга федерал бюджеттеҥ чыгарылатан акчаны кӧптӧдӧр, онойдо ок агропромышленный комплекстиҥ тӧс ууламјыларын јаҥыртар программала јуртээлемдик предприятиелерди јаҥыртарына акча чыгарар аргаларды кӧрзин деп баштанат» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Ол јурт ээлемдердиҥ јуртээлемдик продукцияны чыгарарын кӧптӧдӧрине ле јуртта јадар јарамыкту айалгалар тӧзӧӧрине, онойдо ок јашӧскӱрим ортодо јурт ээлемниҥ бӧлӱгинде иштеериниҥ тоомјызын бийиктедерге јӧмӧлтӧ эдерин угускан.

Дмитрий Патрушев темдектелген ууламјыларды ӧскӱрериниҥ јаан учурын темдектеп, федерал ведомство субсидияларды кӧптӧдӧр суракты кӧрӧр деген.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина