Минстрой тергеени «Экология» нацӱлекерде јӧмӧӧр

16.10.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Москвада ишмекчи јол-јорыкла јӱреле, Россия Федерацияныҥ строительство ло жилищно-коммунальный ээлем аайынча министри Владимир Якушевле тушташкан.

Туштажуда тӧс сурак Алтын Кӧлди корыыры болгон, «Экология» нацӱлекерле бу јараш кӧлди киртидерин астадар инфраструктураныҥ объекттерин оныҥ јараттарында јурттарда тудары пландалган.

«Алтын Кӧлди экология јанынаҥ јарандырары ороонныҥ 2030 јылга јетире ӧзӱминиҥ национальный амадуларына кирет. Олорды государствоныҥ јааны чокымдаган ла оныҥ учун бис бу ӱлекерди бӱдӱрерин јаан учурлу деп чотойдыс» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Оныҥ ӱзеери јартаганыла, баштап Турачак аймактыҥ кӧлдиҥ тӱндӱк јанындагы Артыбаш ла Иогач јурттарында сууӧткӱштер ле скважиналар тудары, онойдо ок Иогач јуртта нефтьтӱ сууларды арутаар станция тудары темдектелген болгон. Быјыл объекттердиҥ ӱлекер-сметный документациязын кубултарга келишкен, ол јарадылган ла экспертизаны ӧткӧн.

«Ондогы ай-кӱнниҥ аҥылу айалгазыла колбой, объекттер јӱк 2021 јылдыҥ јайында тудулар. Иштер онойдо ок коронавирусный инфекцияныҥ таркаганыла колбой база тутаган. Быјыл чыгарылган акча-манаттыҥ кезиги тузаланылбаган учун, Алтай Республиканыҥ башкарузы ишти келер јылда тӱгезерге акча-манатла јӧмӧлтӧ сурайт» — деп, республиканыҥ башкараачызы темдектеген.

Владимир Якушев нацӱлекер аайынча иштерди тӱгезериниҥ јаан учурын аҥылап, Минстрой акча-манат чыгарар аргаларды кыракы шиҥжӱлеп кӧрӧр деген.

Олор онойдо ок «Экология» нацӱлекердиҥ «Ару суу» деп федерал ӱлекерин бӱдӱрерин шӱӱшкендер. Бу программала Майма јуртты суула јеткилдеер системаны Катунский водозаборго колбоорго јаҥыртары ӧдӧт.

Ол тоодо ӧрт ӧчӱрер сууӧткӱшле колболгон, узуны 5,45 км ичер-ээлем сууӧткӱшти тудары ӧдӧт. 2019 јылда — 1,35 км, 2020 јылда 1,92 км сууӧткӱш ӧткӱрилген. 2021 јылда объектти ишке табыштырган кийнинде, Алтай Республиканыҥ тӧс сууӧткӱштеҥ чыҥдыйы бийик суула јеткилделген эл-јоныныҥ тоозы 4,24% кӧптӧӧр лӧ 81,81% болор.

Онойдо ок бу ӱлекерле 2021-2024 јылдарда Катунский водозабордоҥ Горно-Алтайскты јеткилдеер сетьтер ӧткӱрилер. Тургуза ӧйдӧ ӱлекер-сметный документация јазалат.

Владимир Якушевтиҥ темдектегениле, Алтай Республикага кажы ла јыл кӧп туристтер келет, оныҥ учун кижиниҥ айландыра ар-бӱткенге салтары база кӧптӧйт. Ол бу ӱлекерлерди бӱдӱргенинеҥ республика эҥ ару тергеелердиҥ бирӱзиниҥ статузын корып алар ла экологияны, онойдо ок эл-јонныҥ јӱрӱминиҥ чыҥдыйын јарандырар деп айткан. Федерал ведомство дезе республикага керектӱ ончо болушты јетирер деп, ол угускан.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина