Алтайдын Чолмоны

Башчы јуунда турушкан

19.10.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин ӱлӱрген айдыҥ 15-чи кӱнинде Сибирьдиҥ тергеезинде коронавирусты болдыртпазы јанынаҥ иштеп турган координационный штабтыҥ јууныныҥ ижинде турушкан.

Видеоконференцияныҥ аай-бӱдӱмиле ӧткӧн јуунды Россия Федерацияныҥ президентиниҥ Сибирь федерал округтагы чыдулу кижизи Сергей Меняйло баштап ӧткӱрген. Јуунда округтыҥ субъекттериниҥ јаандары турушкан. Президенттиҥ чыдулу кижизиниҥ пресс-службазы оныҥ COVID-19 јай ӧйинде Сибирьдиҥ тергеелеринде эмеш киреленген учун садуныҥ предприятиелериниҥ, јондык  ашканалардыҥ, культураныҥ ла спорттыҥ учреждениелериниҥ ижи ойто орныккан, «је бӱгӱн эпидемиологиялык айалгалар ойто ло катуланып јат. Сыгын айда округта, бастыра ла ороондо чылап ок, бу оорула југушталган улустыҥ тоозы кӧптӧп турганы иле кӧрӱнип јат» — деп айткан сӧстӧрин јетирет.

Калганчы айдыҥ туркунына округта кӱ-нӱҥ сайын коронавирусла оорыган улустыҥ тоозы 500 кижидеҥ 1400-ке јеткенин темдектеер керек. Роспотребшиҥжӱниҥ јетиргениле, эпидемия башталганынаҥ бери бӱгӱн эртен турага јетире (ӱлӱрген айдыҥ 15-чи кӱни) СФО-ныҥ тергеелеринде коронавирусла оорыгандардыҥ тоозы 127 муҥ кижиге јеткен. Калганчы кӱнде дезе бу тоо 1419-ка јетире ӧскӧн. Југуш ооруныҥ таркаганынаҥ ала бу эҥ ле бийик кӱндӱк кӧргӱзӱ болуп јат. Алтай Республикада калганчы кӱндерде коронавирусла југушталган 148 јаҥы учурал темдектелген. Пандемияныҥ башталганынаҥ ала тергееде бу база эҥ бийик кӱндӱк кӧргӱзӱ болуп јат. Тергееде лаборатория ажыра бастыра 5037 учурал темдектелген. (Ӧрӧлӧй берилген тоолор видеоконференция ӧткӧн кӱнге келижип турганын ајаруга алар керек).

Сибирьдиҥ тергеелеринде  коронавирус-ла, пневмонияла оорыган улусты јаттыргызып эмдеерге ӱзеери јерлер ачылып, јаҥыдаҥ орындар тургузылат. Је југуш ооруныҥ аайын  мониторинг ажыра шиҥдеп турган јетирӱлик тӧс јердиҥ берген јетирӱлериле болзо, бӱгӱнги кӱнде бу орындардыҥ 20% бош артып јат. Айдарда, су-кадыктыҥ учреждениелерин ковидный госпитальдарга кӧчӱрердеҥ озо лапту сананып кӧрӧр керек. Јуун ӧйинде президенттиҥ чыдулу кижизи айалгалар кандый да болзо, темдектеп алган эмчилик болуштыҥ кемин бир де јабызатпас керек деп, кезем ајарган.

Сибирь федерал округта коронавирустаҥ улам божогон улустыҥ тоозы ол ло бийик кеминде артканча. Сергей Меняйлоныҥ айтканыла, вирустыҥ сурактарын кыракы ширтеп, улуска ӧйинде болуш јетирерге јарамыкту айалгалар тӧзӧӧр керек. Југушталган улустыҥ приемный бӧлӱктер ажыра ӧдӱп турган аргаларын бийиктедер некелтелер база туруп јат. Пациенттердиҥ маршрутизациязын тӧзӧмӧлдӱ ӧткӱрер керек. Алтай Республикада ӱлӱрген айдыҥ он бежинчи кӱнине јетире 28 кижи божогоны темдектелген, COVID-19 оорудаҥ улам 24, ӧскӧ шылтактардаҥ улам тӧрт кижи божогон. Бу СФО-до эҥ јабыс кӧргӱзӱ болуп јат.

Президенттиҥ чыдулу кижизи југуш ооруныҥ оноҥ ары таркаарын токтодорго оны јаантайын ајаруды тудар керек деп айткан. Ол коронавирусты болдыртпаска тест ӧткӱрерин кӧптӧдип, оны там эрчимделтер керек деп айткан. Улус тесттиҥ турултала-ры ӧйинде эдилбей турганы керегинде јонјӱрӱмдик сетьтерде ле месенджерлерде сӱрекей кӧп бичигилеп јат.

Сергей Меняйло анайда ок су-кадыкты корыыр учреждениелерде ле аптекаларда коронавирусла тартыжатан эмдерди јеткилинче кӧмзӧлӧп алары керегинде база айткан. Президенттиҥ чыдулу кижизи кӱс ӧйинде ОРЗ ла грипп башталганыла колбой эмдер јанынаҥ кандый да тутактар болбос учурлу деп  темдектеген. COVID-19 југуш оорула тартыжу ӧдӱп турган ӧйдӧ эл-јонго коронавирусты эмдеери јанынаҥ тургузылган схеманы ӧйинде ле толо јартаарын база бӱдӱрер керек. Анайда ок улуска грипптиҥ вакцинациязын тургузатан иштердиҥ кемин 60%  јабызатпас керек. Бу јанынаҥ президенттиҥ јакылтазы бар.

Сергей Меняйло видеоконференцияныҥ  ижин тӱгезип, «Сибирьде коронавирусла болуп турган чочыдулу айалгаларды јаантайын ајаруда тудар керек. Предприятиелердиҥ ижин ойто катап токтотсобыс, тергеелердиҥ јонјӱрӱмдик ле экономикалык айалгалары там ла уйдап барар. Бис ол керегинде јакшы билерис. Мындый айалгаларда Роспотребшиҥжӱниҥ маскаларлу јӱретен некелтелерин кыйалтазы јогынаҥ толо бӱдӱрер керек» — деп темдектеген.

Ол ло ӧйдӧ ишбереечилерле  олор бойлорыныҥ ишчилерин дистанционный эп-аргага кӧчӱрерин јеткилдезин, ол эмезе иштиҥ аҥылу графигин тургузары јанынаҥ сананып кӧрзин деп эрмектежер ле јӧптӧжӧр керек. Мындый эп-арга јондык  транспорттыҥ ижин билдирлӱ јеҥилтер эди. Ӱредӱ бӧлӱктиҥ учреждениелериниҥ ижи кажы ла башкараачыныҥ туура салбас ајарузында болор учурлу. Элбек эл-јон турушкан керек-јарактарды чек болдыртпас керек ол эмезе олорды ӧскӧ ӧйгӧ кӧчӱрерин јеткилдеер керек. Јондык јерлерде, кӧп квартираларлу тураларда ла ӧскӧ дӧ јерлерде ӧткӱрип турган дезинфекцияны токтотпос керек.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы