Алтайдын Чолмоны

Бойыныҥ керегине чындык кижи

01.12.2020

Кӱчӱрген айдыҥ 29-чы кӱнинде јарлу политикалык ла јондык ишчи Кульдияр Даутаевна Сакитова бойыныҥ юбилейлик чыккан кӱнин темдектеген. Оны бу кӱнле сенатор Татьяна Гигель уткыйт:

Кӱндӱлӱ Кульдияр Даутаевна!

Слерди юбилейле акту јӱрегимнеҥ уткуп турум!

Кӧп улуска, республиканыҥ анчада ла јиит улузына, Слердиҥ јеҥил эмес, је јаркынду јӱрӱмдик јолыгар јакшынак јозок болорында алаҥзу јок.

Бистиҥ обществодо тоомјызы јаан башкараачы ишчи болоры андый ла јеҥил керек эмес. Слер андый башкараачы болгоныгар. Эмди мениҥ оҥдогонымла, андый кижи болорына Слерге ары јанынаҥ јайалган ойгорлык санаа, кандый ла бӱдӱмјилелген керекти каруулу бӱдӱрери камаанын јетирген. Анайда ок бистиҥ тергеениҥ башкартузы бӱдӱмјилеген кандый ла иште Слер сӧстиҥ ле иштиҥ чындык кижизи болуп артар керек деген кӱӱн-санаагар, тегин албатыныҥ керексиништерин ле курч сурактарын јакшы билер болгоныгар, улуска болуш јетирерге јаантайын белен болуп турганыгар оморкодулу.

Слер керегинде кемнеҥ де угуп эмес, бойымныҥ јӱрӱмдик ченемелим ажыра Слердиҥ лидер ле башкараачы болоры јанынаҥ јайалтагарды јуук билип алганыма салымыма быйанду јӱредим. Слерле мен бойымныҥ депутат ижимниҥ башталганында, качан 2001 јылда республиканыҥ парламентине тудулгамнаҥ ала таныш. Меге ол ӧйдӧ Чой аймакта Кара-Кӧпши јурттыҥ эл-јонынаҥ кӧп улус кол салган баштану келген болгон. Мениҥ ӱнбереечилерим јурт Советте ЗАГС-тыҥ граждан јасакбериминиҥ сурактары аайынча иштеп турган специалисттиҥ јерин артыссын деген суракла баштанган.

Бу сурактыҥ салымын муниципал ишчилер ортодогы оптимизация озолондыра аайлаштырып салганын оҥдоп тургам. Је онызыла јӧпсинер кӱӱн менде болбогон. Чынынча айтса, бу суракла кемге баштанарын билбес те болгом. Је јакшы кӱӱн-санаалу улус бу сурактыҥ аайына тергеелик ЗАГС-тыҥ башкараачызы К. Д. Сакитова чыгып ийер деп шӱӱлте айткандар.

Кульдияр Даутаевна мениҥ айтканымды лаптап укканы санаама эмди де јакшы кирет. Ол бир канча чокымдаачы сурактар берген. Бу суракка карууны эмди ле берип болбозым деп сӱрекей јымжак айткан, нениҥ учун дезе, ол сурак штатный расписаниеле, бюджеттеҥ јеткилдешле кӧнӱ колбулу деген. Анайда ок бастыра астадыштар федерал кеминде ӧдӱп калган. Бу сурактыҥ аайына быжу чыгып аларга ӧй сураган.

Кайда да бир неделенеҥ ол телефондоп ийген. Кульдияр Даутаевна мени специалистле кожо ЗАГС-тӧӧн келзин деп сураган. Учы-учында бу сурак аайлаштырылган. Ол ӧйдӧ ЗАГС-тыҥ ла ӧскӧ дӧ бир канча сурактар аайынча иштеп турган Раиса Геннадьевна Цибизова оныҥ кийнинде канча јылдардыҥ туркунына иштеген. Кыскарта айтса, Кара-Кӧпшинеҥ јерлештеримниҥ сурагы анайда чечилген.

Ол тушта бу болуштыҥ учурын мен јетире баалабаган болгонымды ачыгынча айдар керек, бу суракты аайлаштырарга кеми канча кире иш ӧткӱргенин јазап билбес те болгом. Јоголтылып калган штатный единицаны федерал тӧс јер ажыра орныктырар керек болгон ине. Анда дезе сурактарды јӧптӧлип калган јӧптӧр ажыра кӧрӱп јат, мында јӧптӧштиреечи иш-керектер ӧткӱрер ле субординация керек.

Мыныҥ ла кийнинеҥ бис экӱ ортодо јаҥыс ла ишмекчи эмес, је анайда најылык колбулар башталган.

Бӱгӱн, юбилярга сӱрекей учурлу кӱнде, Кульдияр Даутаевна Сакитова кандый ла иште иштеп тура — тӱӱкиниҥ ӱредӱчизи, методист, партияныҥ аймкомыныҥ качызы, облисполкомдо јонјӱрӱмдик сурактар аайынча ууламјыны башкарган — јаҥыс ла бийик кеминде профессионал эмес, је анайда ок бойыныҥ иш-керегине чындык кижи болгонын кӧргӱскен деп айдарга турум.

Оныҥ ишмекчи јолы бу кижи кандый ла уур-кӱч сурактарды аайлаштырарына белен болгон ло чындык јӧпкӧ келер улустыҥ бирӱзи болгонын недеҥ де јарт керелейт. Мындый улус бойыныҥ эрчимиле, келер ӧйгӧ бӱдериле биске ичкери барарына, јаҥы једимдерге једерине болужарга јӱткийт.

Кыскарта айтса, бистиҥ алдыбыста јаҥыс ла бойыныҥ керегиниҥ профессионалы ла каруулу кижи эмес, је анайда ок ич-кӧгӱзи байлык политик. Онызы меге јаан учурлу, андый улусты бийик баалап јадым. Бу кижи амыралтада да болзо, бойын «айылда отураачы» деп кӧрбӧйт. Ол бойыныҥ билгирлерин ле ийде-кӱчин Јондык палатаныҥ ижи аайлу-башту болорын тӧзӧӧрине эрчимдӱ ууландырган болгон, узак ӧйдиҥ туркунына оныҥ јондык тӧзӧлгӧлӧ чыгартулу кижизи болгон.

Бис оныла кожо экологияныҥ — ар-бӱткенниҥ байлыктарын тузаланарыныҥ сурактары аайынча сӱрекей јуук колбуда иштегенис. Темдек эдип Турачак аймак јаар јол-јорыкты алалы. Јондык палатаныҥ председатели Татьяна Кончева ла бу палатаныҥ турчылары карагай агаштарды јербойында бӱртей кезерин токтодоры керегинде суракты сӱрекей кату тургускан болгон.

Чынынча айтса, ол јуун сӱрекей кызу айалгада ӧткӧн. Кажы ла јанынаҥ курч сурактар тӧгӱлген, бурулаштар болгон. Јуунныҥ кийнинеҥ Кульдияр Даутаевнага јууктада базып, мынайда ак-чегинче сурагам: «Аайы-бажына чыгарга, мындый сурактарды алып турала, јӱрегер чыдашпай калар деп коркыбай јадыгар ба?» Ол кыска ла толо каруу берген: «Кӧдӱрбес аргабыс јок, нениҥ учун дезе олор бистиҥ улуска амыр бербейт».

Андый каруу бу кижи бийик каруулу, республиканыҥ келер ӧйи учун сананып турган кижи болгонын тереҥжиде оҥдоорына болушкан.

Меге ижим аайынча кӧп улусла туштажарга, куучындажарга келижет. Мен бир де катап кемнеҥ де Кульдияр Даутаевна керегинде коомой сӧстӧр укпагам. Мениҥ ӧрӧ айтканым бу кижи не кижи болгонын јарт кӧргӱзет деп бодойдым.

Аҥылу, учурлу бу кӱнде јаан јайалталу, ич-кӧгӱзи байлык Кульдияр Даутаевна Сакитовага бек су-кадык, ырыс, эҥке-тоҥко јадын-јӱрӱм, бийик кӱӱн-санаа, качан да тӱгенбес јӱрӱмдик эрчим кӱӱнзейдим. Кажы ла јаҥы кӱн Слерге јаҥы сыйлар экелзин, эрчим берзин, јакшы кӱӱн-санаа сыйлазын, јӱрӱмде дезе Слерди чындык најылар ла коллегалар курчап јӱрзин. Слерге ле јуук улузыгарга јер-телекейдиҥ ӱстинде бастыра јакшыны!