Сӱрлӱ јараш ӧҥиле јаркындалып турзын

28.12.2020

Одус јыл кайра орооныстыҥ, республикабыстыҥ кызалаҥду, кӱч ӧйинде бала-баркабыска сӱӱнчи сыйлап, «Солоҥы» журналыс чыккан. Бу журналды тӧзӧп, ак-јарыкка кӧргӱскен ӧмӧлик кӱч те ӧйлӧрдӧ тура калбай, иштеп билерин кӧргӱскен деп айтсам, байла, јастырбазым. Олор «Солоҥыныҥ» тӧзӧӧчизи ле солунта јок баш редакторы Кӱлер Тепуков, эҥ баштапкы тургузаачы-редакторы јерлежис, Каракол ӧзӧктиҥ эпши бичиичизи Јергелей Маскина, эҥ баштапкы јурукчызы Вячеслав Торбоков ло баш јурукчызы Чейнеш Барсукова болгондор.

Ол бускалаҥ ӧйдӧ, эжикте 90 јылдар, иштегени башкараачылар, бичик чыгартуныҥ каруулу качылары алтай балдарга журнал чыгарар деп суракты тургузып, оогош болчомдордыҥ кӱӱн-табын байгызатан, тилин јарандыратан, кӧгӱс-санаазын кеҥжидетен бу литературалык байлыкты сыйлап берер деп эп-арганы тапкандар. Бу јаан учурлу ишти башкарзын, баштазын деп бӱдӱмји бичиичи, поэт Кӱлер Эзендикович Тепуковко эдилген. Оноҥ бейин туй ла 30 јыл ӧдӱп калды. «Солоҥы» журнал тӱрген ӧйдиҥ туркунына алтай балдардыҥ сӱӱген айылчызы боло берген. Школдордо, балдардыҥ садтарында оныҥ јаҥы бичимелдерин сӱреен сакыгылайтан. Оныҥ кийнинде ӧйлӧрдӧ «Солоҥыла» кожо балдарга учурлалган «Эзлик» деп газет чыгып баштаганы кандый сӱӱнчи болгон эди. Балдардыҥ јӱрӱми керегинде бичимелдер, ӱлгерлери, јуруктары кепке базылып, республиканыҥ оогош «граждандарыныҥ» јӱрӱми кайнап јадатан.

Анчада ла балдардыҥ садтарыныҥ таскадаачыларына, баштамы класстыҥ ӱредӱчилерине, «Солоҥыныҥ» ла «Эзликтиҥ» бичимелдери сӱреен тузалу болгон. Оныҥ кийнинде јылдарда уур-кӱчтер башталып, журналдыҥ бир айга чыгатан кеми астадылган, эмди бир квартал-ӧйгӧ јетире чек астадылып калды. «Эзлик» газет чыкпай барды. Кӱч ӧйлӧрдӧ балдарла колбуны ӱспеске амадап, журналдыҥ редакциязы балдардыҥ «Азатпай» деп сайтын ачкан ла ол бӱгӱнги кӱнде једимдӱ иштейт.

«Солоҥыныҥ» ижинде тӧзӧлгӧнинеҥ ала кӧп улус турушкан. Олор: Валерий Владимирович Шатыгин, Борис Кӱндӱлеевич Алушкин, Эркемен Матынович Палкин, Јергелей Яковлевна Маскина, Бронтой Янгович Бедюров, Аржан Ойынчынович Адаров, Борис Учурович Угаров, Таукен Тазымаевич Яйтынов. Кееркедим ижинде Владимир Чукуев, Эргиш Шумаров, Вячеслав Торбоков, Кару Ортонулов турушкан. 1997 јылдаҥ бейин бӱгӱнге јетире кеендик редакторы болуп Чейнеш Барсукова иштейт.

30 јылдыҥ туркунына балдардыҥ журналыныҥ ижин балдардыҥ бичиичизи, Россияныҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ турчызы, Россия Федерацияныҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи Кӱлер Эзендикович Тепуков башкарып келди.

«Солоҥыныҥ» баштапкы кычыраачылары эмди бойлоры да эне-ада болуп калган болор. Журналдыҥ кӧмзӧзиндеги фотојуруктарды кӧрзӧ, олордыҥ ортозынаҥ бӱгӱнги јиит ӱредӱчилерди, эмчилерди, таскадаачыларды танып ийер арга бар. Бӱгӱнги кӱнде сӱрлӱ-јараш ӧҥдӱ, шоркырап аккан аржан суучактыҥ ӱниндий јараш су-алтай тилдӱ журнал кандый керектӱ! Тура берген кӱч айалгалар тӱҥей ле ӧдӧ берер, алтай балдардыҥ сӱӱген журналы ӧзӱм алынар, оноҥ байлык болор, јайалталу эмди де кӧп-кӧп ӱйе алтай балдардыҥ сакыган најызы болор деп иженедис!

Журналдыҥ баш редакторы Кӱлер Эзендикович Тепуковты, ӧмӧликтиҥ ишчилерин «Солоҥыныҥ» юбилейиле уткуйдыс! Уур-кӱчтерге алдыртпай, јӱзӱн ӧҥдӱ солоҥыдый јаркындалып јӱрӱгер!

А. МАЙМАНОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина