Алтайдын Чолмоны

Культура: једимдер, амадулар

30.12.2020

Чычкан јылды телекей де, ороон до, республика да кеминде алар болзо, пандемиядаҥ улам уур-кӱчтерлӱ јыл болды. Је ондый да болзо, јӱрӱм јаҥы айалгада јаҥы ээжилерле турулталу иштеген. Таланыҥ культура бӧлӱгине 2020 јыл једимдериле, јеҥӱлериле байлык болды. Нениҥ учун дезе культура јӱрӱмниҥ бажы ине.

Чычкан јыл Эземниҥ ле мактыҥ јылы деген кычырула ороон до, республика да кеминде бийик кеминде ӧтти. Ончо кӧдӱриҥилер Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ 75 јылдыгына учурлалып ӧтти.

***

Алтай Республиканыҥ культура ла санат учреждениелери коронавирустыҥ айалгазында кӧрӧӧчилерле, кӧдӱриҥилердиҥ туружаачыларыла  колбуны цифровой технологияныҥ эп-аргаларыла, интерактивный ӱлекерлердиҥ болужыла, онлайн-ээжиле ле о. ӧ. сӱрекей тӱрген ле бийик тебӱле тутканы јарамыкту.

***

Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ 75 јылдыгы ӧдӱп јаткан јылда Эземниҥ ле мактыҥ јылы аайынча бӱдӱреечи дирекциязы Јеҥӱниҥ кӱнине, Россияныҥ кӱнине, Эземниҥ ле карыкчалдыҥ кӱнине учурлап кемиле, учурыла јаан байрамдарды белетеп ӧткӱрген.

***

Республиканыҥ культура аайынча министерствозы, ого кирип турган учреждениелер, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ культура башкартуларыныҥ органдары ончого јуук бастырароссиялык акцияларда ла ӱлекерлерде эрчимдӱ турушкан.

***

Алтай Республиканыҥ Госоркестриниҥ онлайн концерти болгон. Ондо баштапкы катап ады јарлу «День Победы» деген кожоҥды алтай тилле кожоҥдогон.

***

«Улу ороонныҥ Улу кожоҥы» акция ӧйинде республиканыҥ јайаан ӧмӧликтери ле АР-дыҥ Госоркестри Гимнди баштапкы катап алтай тилле кожоҥдогон.

***

Чычкан јылда ады јарлу јурукчы Г. И. Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 150 јылдыгы элбеде темдектелди. Јурукчыныҥ Оностогы јеезе-јуртын јазаары аайынча кӧп тоолу кӧдӱриҥилер ӧткӱрилген.

***

Горно-Алтайскта ӱлӱрген айдыҥ 8-11 кӱндеринде алтай калыктыҥ культуралык энчи-байлыгын чеберлеери ле ӧскӱрери аайынча тизӱ кӧдӱриҥилер ӧткӧн. 1-кы бӧлӱги – Кайчылардыҥ калыктар ортодогы Курултайы, 2-чи бӧлӱги – «Мать Земля Алтай» гастрофест.

***

Јаҥжыкканы аайынча культура ла санат учреждениелер Алтай тилдиҥ кӱнинде эрчимдӱ туруштылар.

***

Баштапкы катап таланыҥ ӱредӱ ле билим министерствозыла ӧмӧ-јӧмӧ иш аайынча Павел Кучияктыҥ адыла адалган Эл театрдыҥ артисттери алтай бичиичилердиҥ 5-чи класста ӱредип турган чӱмдемелдерин алтай тилле кычырдылар. Бу иш келер јылда база улалар.

***

Алтай Республиканыҥ артисттери јылдыҥ ла талалар ортодо ӧткӱрилип турган эл культуралардыҥ «Многоцветие России» деген фестивалинде турушкан. Ол Москвада ӧткӧн.

Фестиваль ӧйинде «Горный Алтай – эко столица России» деген кӱрее-куучын, јиит јурукчы Аржан Ютеевтиҥ таҥынаҥ кӧрӱзи, таланыҥ артисттериниҥ турушканыла гала-концерт ӧтти.

***

«Большие  гастроли» федерал программа аайынча Эл театрдыҥ артисттери гастрольло Карелияда болды.

***

2020 јылда Алтай Республиканыҥ литература ла санат бӧлӱгинде Г. И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган государственный 2 сый табыштырылган.

***

АР-дыҥ башчызыныҥ, башкарузыныҥ председателиниҥ культура ла санат бӧлӱгинде балдарга ла јайаандык јайалталу јашӧскӱримге јеткен једимдери учун 50 сыйы табыштырылды.

***

АР-дыҥ башкарузыныҥ культура ла санат бӧлӱгинде јеткен једимдери учун 5 сый табыштырылды.

***

АР-дыҥ башкарузыныҥ театральный санат бӧлӱгинде 6 сый табыштырылды.

***

АР-дыҥ башчызыныҥ, башкарузыныҥ председателиниҥ калык чӱмделге бӧлӱгинде јеткен једимдери учун А. Г. Калкинниҥ адыла адалган 3 сыйы;

—јурт јеезелердиҥ јерлериндеги культураныҥ эҥ артык муниципал учреждениелерине 5 сый;

—јурт јеезелердиҥ муниципал учреждениелериниҥ эҥ артык ишчилерине 5 сый табыштырылды.

***

Павел Кучияктыҥ адыла адалган Эл театрдыҥ артисти, Россия Федерацияныҥ нерелӱ артисти Анна Балина «Золотая маска» деген аҥылу сыйла театральный санаттыҥ ӧзӱмине тузалу ижи учун кайралдатты.

***

Россия Федерацияныҥ башкарузыныҥ «Душа России» деген сыйы Кӧксуу-Оозы аймактыҥ Тихонькое јуртынаҥ «Сиберия» деген албаты фольклорлык ӧмӧлигиниҥ худбашкараачызы Евгений Мамаевке «Јаҥжыккан албаты культуразы» деген ууламјыда табыштырылды.