Шоҥкорлор тӧрӧл јерине келген

27.05.2021

Тоозы ас куштарды ӧскӱрери аайынча «Алтай Фалькон» ло Алтайдагы госуниверситеттиҥ Барнаулдагы питомниктеринде ӧскӱрген јаш шоҥкорлорды јайымга божодоры Сайлугемдеги национальный паркта ӧткӧн.

Јаш беш шоҥкорды озо баштап «Тайгун» деген питомниктиҥ вольерине божодып, учарына ла аҥдаарына таскаткан болгон. Зоологтор олорго «SOS» ло «22» (Алтай крайдыҥ автомобильный коды) деп бичилген аҥылу таҥмаларлу тегеликтерди буттарына кийдирген. Јаш куштарды јайымга олордыҥ тӱӱкилик тӧрӧл јеринде — Кош-Агаш аймакта божоткон. Андый куштарды ӧскӱрип, оноҥ јайымга божодоры тоозы ас куштардыҥ тоозын кӧптӧдӧр деген амадула чике колбулу.

«Бу суракта меге эҥ јаан учурлузы јаҥыс ла шоҥкорлордыҥ тоозын кӧптӧдӧриле эмес, је анайда ок бу керекте башка-башка улус туружып турганыла база колбулу. Олор бирлик амадула биригип, јаан учурлу иш бӱдӱрет — деп, Росар-бӱткеншиҥжӱниҥ Тӱштӱк-Сибирьдеги тергеелер ортодогы башкартузыныҥ чыгартулу кижизи Нина Логинова куучындайт. —Олорды бирлик кӱӱн-санаа бириктирген — кижиниҥ ар-бӱткенге, аҥ-кушка јетирген салтарларын јоголторы, шоҥкорлордыҥ тоозы кӧптӧӧрине айалгалар тӧзӧӧри. «Алтай Фалькон» деген питомник 30 јыл кайра тӧзӧлип турарда, тижи шоҥкорлорды Кош-Агаш аймактаҥ аҥылу јӧп аайынча экелген болгон. Эмди бис ар-бӱткенниҥ алдыбыста молјубысты бӱдӱредис: бӱгӱнги јаш шоҥкорлор ол шоҥкорлордоҥ тарап-таркап, эмди тӱӱкилик тӧрӧл јерине јанып келген».

Контейнерлердеҥ јайымга божоткон куштар јер-башка уча берген. Бу куштар кӱскиде ӧскӧ јерлер јаар учуп, узун ла јеҥил эмес јолдор ӧдӧр. Браконьерлер бу шоҥкорлорды керде-марда тудуп алза, олорды јайымга божодып ийер деп, ӱлекердиҥ туружаачылары иженет, нениҥ учун дезе, буттарында аҥылу таҥмаларлу тегеликтерлӱ шоҥкорлорды мусульман ороондордо керексибей јат. Кичӱ изӱ айда бу ӱлекер оноҥ ары улалып барар: «Таганай» деген питомниктеҥ экелген јаш шоҥкорлорды национальный парктыҥ јериндеги јерлик шоҥкорлордыҥ уйаларына салар.

«Реинтродукция сокола балобана в Республике Алтай» деген ӧйи узак ӱлекер 2021 јылда иштеп баштаган. Бу ӱлекерде тоозы ас куштарды ӧскӱрип турган «Алтай Фалькон», «Тайгун» деген питомниктер, јерлик аҥ-кушка болуш јетирери аайынча Алтай краевой јондык организация, «Царская псовая охота» компания Росар-бӱткеншиҥжӱниҥ Тӱштӱк-Сибирьдеги тергеелер ортодогы башкартузыныҥ, Јерлик ар-бӱткенниҥ телекейлик фондыныҥ (WWF) ла Алтайдагы госуниверситеттиҥ јӧмӧгӧниле туружат.

Сайлугемдеги нацпарктыҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина