«ГЛОНАСС-ла» јӧптӧжӱ тургузылган

01.02.2021

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин ле «ГЛОНАСС» акционер обществоныҥ генеральный директоры Игорь Милашевский чаган айдыҥ 28-чи кӱнинде ӧмӧ-јӧмӧ иштеериниҥ јӧптӧжӱзине кол салгандар.

Бу документ аайынча ӧмӧ-јӧмӧ иш бир канча ууламјылар аайынча ӧдӧр, ол тоодо тергееде навигационно-јетирӱлик система ла ӱлекерлер аайынча иштерди башкарар тӧс јер тӧзӧлӧр. Экијандай болгон куучын-эрмекте јолдордо јеткер болбозын јеткилдеери, тергееде башка-башка бӧлӱктерди башкарары аайынча иштер, интеллектуальный транспортный системаны ла мониторингтиҥ системазын ӧскӱрери аайынча иштерди тӧзӧп ӧткӱрери јанынаҥ сурактар шӱӱжилген. Бу иштерде навигацияныҥ ла бийик кемдӱ позиционированиениҥ бӧлӱктеринде инновацияныҥ технологияларын кийдирери сӱрекей јаан учурлу болоры темдектелген.

Олег Хорохордин јӧптӧжӱ керегинде айдып тура, Алтай Республика бӱгӱнги кӱнде цифровизацияныҥ јолына бек туруп, бу бӧлӱкте билдирлӱ алтам эдип јат деп темдекте-ген. «Бис алдыста турган јаан учурлу иштерди, кыска ӧйдиҥ туркунына бӱдӱретен некелтелерди јакшы оҥдоп јадырыс. Мен «ГЛОНАСС-тыҥ» байлык ченемели бистиҥ тергеениҥ экономиказын ӧскӱреринде, башка-башка бӧлӱктерде ишти баштап тӧзӧӧринде айдары јок јаан болуш јетирерине быжу бӱдӱп турум» — деп, ол темдектеген. Оныла колбой, ол тергееде толо кеминде иштейтен навигационный јетирӱлик системаны тӧзӧӧрин ле оны тузаланып баштаарын јаан ла каруулу иштердиҥ бирӱзи деп кӧрӧт.

«Бу система тура-коммунальный ээлемдеги иштиҥ тузазын бийиктедеринде, ол тоодо кату таштанчыларла, улус тартар сурактарла иштееринде, јолдордо јеткер болдыр-тпазын јеткилдееринде ле бир канча ӧскӧ дӧ ууламјыларда биске јазымы јогынаҥ тузалу болор. «ГЛОНАСС» акционер обществодо бу јанынаҥ байлык ченемел бар» — деп, республиканыҥ башчызы айткан.

Игорь Милашевский дезе «ГЛОНАСС» АО-ны бойына алынган иштерди чыҥдый ла толо кеминде бӱдӱрип турган компаниялардыҥ бирӱзи деп темдектеген. Компанияныҥ генеральный директорыныҥ айтканыла, олордыҥ ижи элдеҥ ле озо улустыҥ јӱрӱмин, су-кадыгын корулаарына, ар-бӱткенди чеберлеерине ле государствоныҥ јеткер болбозын јеткилдеерине ууландырылган. Ол бойыныҥ куучынында олор связьта, јетирӱлик ле навигационный технологияларда олордо јуулган бастыра байлык ченемелди тергеениҥ ӧзӱмине ууландырарга турганын чокумдаган.

Бӱгӱнги кӱнде бийик ӧзӱм алынган кӧп тоолу ороондор ар-бӱткенди корулап алары керегинде сананат. Олор экологияныҥ курч сурактарын јӱрӱмде једимдӱ бӱдӱрерге, айдары јок кӧп акча чыгымдап јадылар. Россияда ар-бӱткениле јараш ла байлык јер бар. Ол — Туулу Алтай. Мында тӱӱкиге, культурага, албатылардыҥ јаҥжыгуларына, јажыл ӧзӱмдерди корулап аларына јаан ајару эдилет. Јадын-јӱрӱмде, экономиканыҥ бӧлӱгинде эмдиги ӧйдиҥ сетевой технологияларын тузаланып баштаганы экологияныҥ сурактарына каршузын јетирбей јат. Мындый эп-арга Алтай Республиканыҥ экономиказын ичкери ӧскӱреринде, эл-јоныныҥ јадын-јӱрӱмин јарандырарына јаан болужын јетирер.

Алтай Республикада транспорттыҥ бирлик платформазын тӧзӧӧри аайынча ӧткӱрилип турган ӧмӧ-јӧмӧ иш транспорттыҥ јӱрӱжин, коммунал ла јол тударында тузаланып турган транспортты автоматизировать эдерин јеткилдеер, анайда ок улус тартарын мониторинг ажыра кӧрӧр, јеткер экелгедий уур бескелӱ ле кош тарткан јаан кемдӱ транспортты шиҥжӱде тудар аргалар ачар. «ГЛОНАСС» акционер обществоныҥ технологияларын тузаланып, чыгара тартып турган таштанчыларды ајаруда тудар аргалар база болор.

Интеллектуальный транспортный платформала колбой, бистиҥ республикада тергеелик навигационно-јетирӱлик система база тӧзӧлӧр. Ол «ЭРА-ГЛОНАСС-тыҥ» ГАИС-ине кирип турган «АСМ ЭРА» деген автоматизированный системаныҥ мониторингиниҥ базазында тӧзӧлӧр. Анайып, навигационный ла транспортно-логистический јетирӱлерди бӱткӱлинче јуур бирлик тӧс јер иштеп баштаар.

Ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрип турган иштиҥ учурлу ууламјыларына анайда ок Алтай Республиканыҥ ӱлекерлерин башкарары аайынча ла Project management бӧлӱкке специалисттер белетеп ӧскӱрер ӱредӱлӱ тӧс јерлерди тӧзӧп ачары база ки-рип јат. «ГЛОНАСС» акционер обществоныҥ специалисттери тургуза ӧйдӧ бу јанынаҥ белетеништӱ иштер ӧткӱрет.

«ГЛОНАСС» АО бистиҥ республикага тергеелик туристический порталды тӧзӧп ачарына база болужын јетирер. 2016 јылда Россия Федерацияныҥ башкарузы экономиканыҥ он јети бӧлӱгин тӧзӧӧри јанынаҥ јӧп чыгарган. Ол јӧптӧ навигационный јетирӱни тузаланып турган государственный јетирӱлик система тӧзӧлип ачылза, ол бойыныҥ ижинде «ЭРА-ГЛОНАСС» ГАИС-тиҥ система-бӱдӱмдерин кыйалтазы јогынаҥ тузаланар учурлу деп айдылган. Бӱгӱнги кӱнде бу системага тӧзӧлгӧлӧнип, государственный ла аргачылык организацияларды автоматизировать эдерге кӧп тоолу прикладной сервистер тузаланылат.

Бизнесте, анайда ок государственный башкартуда эмдиги ӧйдиҥ јетирӱлик ле телекоммуникационный технологияларын тузаланганы тергеелерди ӧскӱрерге јаан аргалар берет. Платформаны тузаланганы ла элбек кемдӱ ӱлекерлерде турушкан байлык ченемел «ГЛОНАСС» акционер обществого Россия Федерацияныҥ тергеелериле ӧмӧ-јӧмӧ иштеер јаан аргалар ачат. Ол транспорттыҥ бӧлӱгинде ле экономиканыҥ ӧскӧ дӧ ууламјыларында кӧп инновационный јаҥыртулар тӧзӧйт.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина