Сӱрее-чӧпти ылгаштыра јуур керек

31.07.2018

Текшироссиялык албаты фронттыҥ Алтай Республикадагы эрчимдӱ туружаачылары јербойында сӱрее-чӧпти ылгаштыра јуурын, вторсырьеныҥ переработказын баштаарын јӧмӧйт.

Кату коммунальный таштанчыларды (ТКО) јуурыла, ылгаштыра бӧлиириле, оноҥ не-немелер эдериле колбулу суракты олор бойыныҥ шиҥжӱзинде тудат. Бу кӱндерде ОНФ-ныҥ чыгартулу улузы ТКО-ныҥ переработказы аайынча Горно-Алтайсктагы цехте болгон.

Аргачы кижи улустаҥ пластиковый болуштопторды, чаазынды, картонды ла шилди садып аларын цехтиҥ јеринде тӧзӧгӧн. Керектиҥ аайы мынайда тӧзӧлгӧнин билип тура, ОНФ-ныҥ улузы јууп алган макулатураны ла пластиковый болуштопторды бери табыштырарга кожо апарган.

Аргачы Александр Нартовло Албаты фронттыҥ улузы былтыр сӱрее-чӧпти јуурын, ылгаштырарын, переработказын тӧзӧӧриле колбулу сурак јанынаҥ шиҥжӱ ӧткӱрип турала танышкан. Бу шиҥжӱ иш ОНФ-ныҥ «Генеральная уборка» деген ӱлекери аайынча ӧткӱрилген болгон. Аргачыла калганчы туштажу 2017 јылдыҥ кӱчӱрген айында, качан ол ижине керектӱ кып-тура бедиреп турган тушта ӧткӧн. Оноҥ бери оныҥ ижинде бир канча солунталар болуп калтыр.
Аргачыныҥ айтканыла, ол беш кире производственный кыптарды солыйла, бу јанынаҥ курч сурагыла Горно-Алтайсктыҥ мэриязына баштанган. Болуш мэрияныҥ јанынаҥ болгон деген.

«Бӱгӱн бис таштанчылардаҥ белен продукция — тротуардыҥ плиткаларын, бордюрларды, черепицаны, водостокторды эдип чыгарары аайынча иш ӧдӱп турганын кӧрӧдис. 2019 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала ороонныҥ бастыра тергеелери таштанчылар јанынаҥ јаҥы системага кӧчӧр учурлузын ајаруга алза, бу сӱрекей керектӱ ле јаан учурлу иш. Государствоныҥ алдында сӱрее-чӧптӧҥ не-немелер эдип чыгарарын 80 процентке јетире кӧптӧдӧр, полигонго аткарылып, анда кӧмӱлип турган таштанчылардыҥ кемин астадар деген јаан иш-амаду туруп јат. Бистиҥ республикада јаҥыс ла таштанчылардыҥ переработказыла иштеп турган эмес, је анайда ок экологиялык айалганы јарандырары јанынаҥ иштеп турган аргачылар тоолу ла» — деп, ОНФ-ныҥ Алтай Республикада тергеелик штабыныҥ турчызы Майя Шурова темдектеген.

Вторсырьеныҥ переработказыныҥ бӧлӱгинде бизнести јилбиркедерге, јӧмӧлтӧни субсидиялар ла јеҥилтелер ажыра эдер керек деп, ол айткан. «Баазы 1,5 миллион салковой јазалды кижи бойыныҥ таҥынаҥ кӧлӱгин сатканынаҥ алган акчала, банктаҥ алылган заемный акчала садып алган. Бу кижи јӱк ле бойына ла бойыныҥ аргаларына иженет. Цехтиҥ туразын јазаарына ле јылулаарына база ӱзеери акча керек болор. Бу турада керек дезе кӧзнӧктӧр дӧ јок. Jазалдарды садып аларга болуп, банктаҥ алылган акчаныҥ кандый да проценттерин тӧлӧӧрине болуш эдилген болзо, сӱрекей јакшы болор эди» — деп, А. Шурова айдат.

ТКО-ло иштеерин кӧндӱктирери, таҥынаҥ бизнести јилбиркедери јанынаҥ јуулган шӱӱлтелер тергеениҥ башкараачызына аткарылган.

ОНФ-ныҥ Алтай Республикадагы тергеелик бӧлӱгиниҥ испокомы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина