«Тракторлу биатлон» – Бичиктӱ-Боомдо

30.10.2018

Каракол ӧзӧктиҥ калыҥ јурттарыныҥ бирӱзи Бичиктӱ-Боомдо амыр-энчӱ јуртап јаткан эл-јон ачык-јарык, омок-седеҥ, кокырчы-ойынзак. Иштеп те билер, амырап та билер албаты. Бу јуртта аркага батпас мал-аш, айылга толо бала-барка азырап јаткан иштеҥкей билелер кӧп. Азый колхоз-совхоз ооктолып, кере-јара алдынаҥ барарда да, Бичиктӱ-Боомныҥ јаш ӱйези ада-энезиниҥ, јаандарыныҥ јолын јолдоп, мал-ажын ӱспей ӧскӱрген.

Укту-тӧстӱ, калыҥ, јозок алгадый билелердиҥ тоозында, темдектезе, Кельбежековтор, Судуевтер, Мамыевтер, Урбановтор, Охрашевтер, Унуковтор, Шалбыковтор, Куйруковтор, Тайпиндер, Туткужаковтор, Мундусовтор, Четовтор, Маиковтор, Табаевтер ле о. ӧ.

Јылдыҥ ла јаҥжыкканы аайынча кӱстиҥ кӱреҥинде Јурт ээлемниҥ ишчилериниҥ кӱни темдектелет. Шак ла ондый јакшынак байрам «Тӱжӱм-2018» деп адалып, ӱлӱрген айдыҥ 20-чи кӱнинде Бичиктӱ-Боомдо элкем-телкем айалгада ӧтти.

Јурт ээлемниҥ кӱнине учурлалган байрам мал-аштыҥ азыралы артыгынча белетелип, кӱски иштиҥ учына чыкканын керелейт. Мал ижинде иштеп турган койчы-малчылар, механизаторлор байрамына јакшы белетенген ле бийик кеминде ӧткӱрген.

«Тӱжӱм-2018» деген байрам јурттыҥ стадионында ӧтти. Мында јаан-јаш, ыраактаҥ-јууктаҥ келгендер кӧп болды. Тӱжӱмниҥ байрамы онойдо ок Јаан јаштулардыҥ айлыгына учурлалган. Стадиондо јилбилӱ маргаандар ӧтти. Мында бойыныҥ ижиниҥ устары, байлык ченемелдӱ трактористтер маргышты. Јурт ээлемде иштеп турган уулдар байрамды «Тракторлу биатлон» деген маргаанла ачкан.

Јурт кеминде ӧткӧн маргаанда 3 кижидеҥ турган 4 команда маргышты. Командалар: Карл Маркстыҥ адыла адалган колхоз, «Ирбис», «Перезагрузка», «Ак Барс».

Маргаанныҥ баштапкы бӧлӱгинде тургузып салган тележканы тракторго колбоп, бир эмеш ӧйгӧ маҥтадар керек болгон. Туш-башка чачылган пресстеп рулондогон ӧлӧҥди тележкага коштооры. Байа ӧлӧҥдӱ тележканы колбоп, тракторист тракторын каалгага тескерледип, тургузар учурлу.

Туружаачылар маргаанныҥ экинчи бӧлӱгинде јердеги суулу сабатты тракторыныҥ айрууш-стогомедына илип, бир эмеш маҥтадып, тӧҥӧштиҥ ӱстине тургузар учурлу болгон. Мында сууныҥ канча кире тӧгӱлгени ле барган ӧйи ајаруга алылат.
Маргаанныҥ ӱчинчи бӧлӱгинде оныҥ туружаачылары тракторыныҥ стогомедыла тулку тоормош агашка куру эки покрышка-кӧлӧсӧни кийдирип тургузары болгон.

Оныҥ кийнинде механизаторлор, фермерлер мылтыктаҥ адып чечениле, армакчы тартып бӧкӧзиле маргыжып, бой-бойлорын ченедилер. Учкары камчы согуш маргаан ӧтти.

Стадиондо кыйгы-кышкы, тал-табыш, ӧкпӧӧриш тыҥ ла болды. Кажызы ла бойыныҥ командазы учун «оорыган».
Маргаандардыҥ туружаачыларын јаштарыла алза, эҥ ле јааны алтан эки јашту Талеҥко Урбанов, эҥ јииди јирме јаштыҥ ичинде Шуну Боятов ло Аткыр Кыдыев болдылар.

Јурт јеезениҥ јааны К. Маиков маргаанныҥ јеҥӱчилдерин Быйанду самараларла, кереес сыйларла кайралдады.
Маргаандардыҥ бастыра бӧлӱктериниҥ турултазыла «Перезагрузка» команда јеҥӱчил болуп чыкты. Тележкага ӧлӧҥди саларында, прицептӱ тракторло маҥтадарында Эрчим Охрашевке једери чыкпады. Тракторло јымжак јорыгы учун Аткыр Яков јеҥӱчил болды. Трактордыҥ айрууш-стогомедыла талдама иштеген Мерген Шалбыков байгалу јерге чыгып, эҥ артыгы деп адалды. Эҥ ле чечен деп Расул Кельбежеков јолду темдектелди. Онойдо ок јеҥӱчилдердиҥ тоозында Алексей Судуев, Тимур Макышев, Эрчим Охрашев болдылар.

Байрам клубта ӧткӧн ойын-концертле тӱгенди. Јурт ээлемниҥ ишчилериниҥ адынаҥ быйанду сӧсти узак јылдардыҥ туркунына малдыҥ эмчизи болуп иштеген Лидия Абакаева айтты. Байрамныҥ спонсоры Бичиктӱ-Боом јурттыҥ фермер-аргачызы Тарын Охрашев болды.

Тракторло биатлонды ӧткӱретен шӱӱлтени јерлештерине А. Урбанов эткен. Тӧрӧл јуртыныҥ улузы бу маргаанды баштаганы јакшы. Айса болзо, ол мынаҥ ары јолын алынар, кӧндӱгер.

К. ПИЯНТИНОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина