На алтайском

Туралар «отургызары» — сӱӱген ижим

«Айылым, сӱӱген айылым…». Кӱч ишмекчи кӱнниҥ кийнинеҥ јанып келеле, оной айдып турганар ба? Јадып турган таҥынаҥ туразы, ӧргӧӧзи, квартиразы эмезе болчок чадыры да болзын — ол кажы ла кижиге, байла, эҥ ле јылу, токыналу јери ле шибеези. Туку качангы ӧйлӧрдӧҥ бери улус сооктоҥ, салкыннаҥ, јааштаҥ, кӱннеҥ коруланарга туралар тудуп келген. Айдарда, тудаачы-строительдиҥ ижи јебрен профессиялардыҥ

12 августа 2022

Профууламјыныҥ јайгы школы

«Туризмниҥ ле музейдиҥ эмдиги ӧйдиҥ технологиялары» деп ууламјы аайынча јайгы каникулярный профууламјылык школдыҥ сменазы тӱгенген. Россия Федерацияныҥ ӱредӱлик аайынча министерствозы «Художественный јайаандыктыҥ ла гуманитар технологиялардыҥ ӧзӱминиҥ текшироссиялык тӧс јери» ФГБУК-тыҥ тӧзӧмӧл-методикалык ла экспертный ӱйдежизӱле Алтай крайда ла Алтай Республикада «Туризмниҥ ле музейдиҥ эмдиги ӧйдиҥ технологиялары» деп ууламјы аайынча јайгы каникулярный профууламјылык школ тӧзӧп ӧткӱрген. Ол

12 августа 2022

Бирлик ийдебисле оморкойдыс

Ат тыныжы куу туман, алып јÿзи кызыл öрт болгон Ойбок öзöктö Кан-Оозыныҥ калык-јоны јаан байрамды, Эл Ойынды, бийик кеминде öткÿрип салды. Байрамга албаты-јон Туулу Алтайыстыҥ кажы ла толугынаҥ келип, эрчимдӱ турушкан. Онойдо ок коштойында јаткан айылдаш тергеелер турушканыла оморкойдыс. Элестелген Эл Ойын кажы ла туружаачыныҥ санаазында тÿш јериндий артып калды. Бастыра албаты Эл Ойын керегинде

9 августа 2022

Ойгор санаалу ӱредӱчи

Таисья Петровна Бардина ӱредӱчи болуп 45 јыл иштеп, «Россия Федерацияныҥ албатылык ӱредӱзиниҥ отличниги» деп ат-нере алган. Ӱредӱлик иштиҥ ветераны, Чамал аймактыҥ кӱндӱлӱ кижизи. Эш-барааны Александр Киндишевичке, Чамал јурттагы алтай тӧс јер-музейдиҥ тӧзӧӧчизине, Таисья Петровна кару најызы, эш-нӧкӧри болгон. Т. П. Бардинаныҥ ады-јолы јаҥыс ла аймак ичинде эмес, текши республика ичинде, ӧскӧ дӧ талаларда јарлу. Кӧпти

24 июня 2022

Кыймыктанганы кыр да ажар, су-кадык та јӱрер

Аба-јышту, мӧш-карагай агашту Турачак аймакта эл-јонныҥ су-кадыгына анчада ла јарамыкту айалгалар бар. Мында чанага турбаган, оныла јыҥылаарга сӱӱбеген кижи јок болбой. Аймактыҥ улузы кӧп сабазы спортко кӱӱндӱ ле јербойында ӧдӱп турган ончо спорт керек-јарактарды јӧмӧйдилер. Ондыйлардыҥ тоозында Турачак јуртта «Барс» спорт клубтыҥ башкараачызы, эрчимдӱ кӧрӱмдӱ эр Александр Варганов. Ада-энези Казахстаннаҥ бери уулы оогош ло тужында

21 июня 2022

Куучынчы тӧрӧӧнис-айылчыбыс

Бичимелимди мынайда ададым. Школго баргалагымнаҥ ала јаана-тайна болгончом «Алтайдыҥ Чолмоны» чын ла бистиҥ јуук тӧрӧӧнистий, сакыган айылчыбыстый болуп калган. Солун-собурды угар арга, айалга кӧп, је газетти колго алып кычырзаҥ, оноҥ артык. Бир чактыҥ туркунына газедис бисле кожо! Ого учурлай бистиҥ јерлежис, Шабалин аймактыҥ Отогол (Мариинск) јуртында мундус сӧӧктӱ јокту кижиниҥ билезинде чыккан-ӧскӧн (1906-1937 јј.), комсомолдыҥ

21 июня 2022

Јиит лейтенант Калкин

Јеткер болдыртпазыныҥ органдарыныҥ черӱлери ӧштӱлерле тартыжарында эҥ ле озо јолды ӧдӱп турар бӧлӱк болгон. НКВД-ныҥ кӧп тоолу ишчилери фашисттерле тартыжарында эрчимдӱ турушкандар. Анайда ок чекисттердиҥ алдында турган ууламјылардыҥ бирӱзи – тылды корулаары. Бу оҥдомолдо јаҥыс ла јуучыл бӧлӱктердеги јакшынак айалгаларды тӧзӧӧри эмес, је анайда ок јуу ӧдӱп турган јерлердеҥ качып јӱрген эл-јонныҥ јолдорды аайлу ӧдӧрин

21 июня 2022

Кой кайчылаарга ус, чыдамал, кӱч керек

Кичӱ изӱ айдыҥ 10-чы кӱнинде Оҥдой аймакта јетирӱлик-селекцион тӧс јерде «Эҥ артык кой кайчылаачы» деген јаҥжыккан республикан маргаан-кӧрӱ ӧтти. 2022 јылда эҥ артык кой кайчылаачылардыҥ ады-чуузы учун тартыжарга тергеебисте бу ишти бӱдӱрип турган эҥ ле ус ишчилер јуулдылар. Мындый кӧрӱ ӧткӱрилип турганы удап калган. Алтай Республиканыҥ албатызыныҥ эткен тӧс ижи јурт ээлемде болордо, јуртээлемдик сурактар

21 июня 2022

Агару канын тегин тӧкпӧгӧн

Мениҥ адам Јорыкчы Кыйгасов ол ӧйдӧги бастыра эр улус чылап ок, Ада-Тӧрӧл учун Улу jууда турушкан. Эзен-амыр јӱрген болзо, 2022 jылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 12-чи кӱнинде ого 100 jаш толор эди. Јуу-чак башталарда адамга 19 jаш болгон. 1941 jылда ол Кан-Оозындагы военкоматтаҥ бойы ла ошкош јиит уулдарла кожо jууга атанган. Јуучыл чертти 1941 jылдыҥ јаҥар

10 июня 2022

«Шибее-куйактый Тӧрӧлим…»

Очы сӧӧктӱ Лариса Антоновна Атарованы (Чорина) Беш ичиниҥ де, бастыра јӱрӱминде ӱредӱчи болуп иштеп јӱрген Оҥдой аймактыҥ да эл-јоны јакшы билер. Ол 1952 јылда Ыраак Кӱнчыгышта Бикин каланыҥ јанында, темир јолдыҥ Каменушка деп станциязында чыккан. Адазы, Чорин Антон Васильевич, темир јолдыҥ ишчизи болгон. Јууныҥ алдындагы 1934-37 јылдарда Кызыл Черӱде службазын ӧдӧлӧ, ондо ло темир јолдо

7 июня 2022

… 27 28 29 30 31 32 33 34 …

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина